Ramavtar 12

ਭਾਗ भाग SECTION

ਅਥ ਅਤਕਾਇ ਦਈਤ ਜ੝ੱਧ ਕਥਨੰ ॥ अथ अतकाइ दईत जढ़ढ़ध कथनं ॥ Now begins the description of the war with the demon Atkaaye :

ਸੰਗੀਤ ਪਧਿਸਟਕਾ ਛੰਦ ॥ संगीत पधिसटका छंद ॥ SANGEET PADHISTAKA STANZA

ਕਾਗੜਦੰਗ ਕੋਪ ਕੈ ਦਈਤ ਰਾਜ ॥ ਜਾਗੜਦੰਗ ਜ੝ੱਧ ਕੋ ਸਜਿਯੋ ਸਾਜ ॥ कागड़दंग कोप कै दईत राज ॥ जागड़दंग जढ़ढ़ध को सजियो साज ॥ The demon-king in great fury, began the war,

ਬਾਗੜਦੰਗ ਬੀਰ ਬ੝ੱਲੇ ਅਨੰਤ ॥ ਰਾਗੜਦੰਗ ਰੋਸ ਰੋਹੇ ਦ੝ਰੰਤ ॥੪੮੩॥ बागड़दंग बीर बढ़ढ़ले अनंत ॥ रागड़दंग रोस रोहे दढ़रंत ॥४८३॥ Calling his innumerable warriors, full of resentment and very wrathful.483.

ਪਾਗੜਦੰਗ ਪਰਮ ਬਾਜੀ ਬ੝ਲੰਤ ॥ ਚਾਗੜਦੰਗ ਚੱਤ੝ਰ ਨਟ ਜਿਯੋਂ ਕ੝ਦੰਤ ॥ पागड़दंग परम बाजी बढ़लंत ॥ चागड़दंग चढ़तढ़र नट जियों कढ़दंत ॥ Very swift-moving horses were brought who jumped hither and thither like and actor;

ਕਾਗੜਦੰਗ ਕ੝ਰੂਰ ਕੱਢੇ ਹਥਿਆਰ ॥ ਆਗੜਦੰਗ ਆਨਿ ਬੱਜੇ ਜ੝ਝਾਰ ॥੪੮੪॥ कागड़दंग कढ़रूर कढ़ढे हथिआर ॥ आगड़दंग आनि बढ़जे जढ़झार ॥४८४॥ Taking out their frightening weapons, the warriors began to fight with one another.484.

ਰਾਗੜਦੰਗ ਰਾਮ ਸੈਨਾ ਸ੝ ਕ੝ਰ੝ੱਧ ॥ ਜਾਗੜਦੰਗ ਜ੝ਵਾਨ ਜ੝ਝੰਤ ਜ੝ੱਧ ॥ रागड़दंग राम सैना सढ़ कढ़रढ़ढ़ध ॥ जागड़दंग जढ़वान जढ़झंत जढ़ढ़ध ॥ On this side, the warriors in the army of Ram, started fighting in great rage;

ਨਾਗੜਦੰਗ ਨਿਸਾਣ ਨਵ ਸੈਨ ਸਾਜਿ ॥ ਮਾਗੜਦੰਗ ਮੂੜ ਮਕਰਾਛ ਗਾਜਿ ॥੪੮੫॥ नागड़दंग निसाण नव सैन साजि ॥ मागड़दंग मूड़ मकराछ गाजि ॥४८५॥ The foolish Makrachh thundered, carrying his new banner.485.

ਆਗੜਦੰਗ ਝਕ ਅਤਿਕਾਇ ਵੀਰ ॥ ਰਾਗੜਦੰਗ ਰੋਸ ਕੀਨੇ ਗਹੀਰ ॥ आगड़दंग झक अतिकाइ वीर ॥ रागड़दंग रोस कीने गहीर ॥ There was one demon named Atkaaye in the demon forces who rushed with serious fury;

ਆਗੜਦੰਗ ਝਕਹ੝ੱਕੇ ਅਨੇਕ ॥ ਸਾਗੜਦੰਗ ਸਿੰਧ੝ ਬੇਲਾ ਬਿਬੇਕ੝ ॥੪੮੬॥ आगड़दंग झकहढ़ढ़के अनेक ॥ सागड़दंग सिंधढ़ बेला बिबेकढ़ ॥४८६॥ Many warriors confronted him and began to fight with discriminating intellect.486.

ਤਾਗੜਦੰਗ ਤੀਰ ਛ੝ਟੈ ਅਪਾਰ ॥ ਬਾਗੜਦੰਗ ਬੂੰਦ ਬਨ ਦਲ ਅਨੂਆਰ ॥ तागड़दंग तीर छढ़टै अपार ॥ बागड़दंग बूंद बन दल अनूआर ॥ There was huge shower of arrows which fell like rain-drops;

ਆਗੜਦੰਗ ਅਰਥ ਟੀਡੀ ਪ੝ਰਮਾਨ ॥ ਚਾਗੜਦੰਗ ਚਾਰ੝ ਚੀਟੀ ਸਮਾਨ ॥੪੮੭॥ आगड़दंग अरथ टीडी पढ़रमान ॥ चागड़दंग चारढ़ चीटी समान ॥४८७॥ The army looked like locusts and array of ants.487.

ਬਾਗੜਦੰਗ ਬੀਰ ਬਾਹ੝ੜੇ ਨੇਖ ॥ ਜਾਗੜਦੰਗ ਜ੝ੰਧ ਅਤਕਾਇ ਦੇਖਿ ॥ बागड़दंग बीर बाहढ़ड़े नेख ॥ जागड़दंग जढ़ंध अतकाइ देखि ॥ The warriors reached near Atkaaye in order to see him fighting.

ਦਾਗੜਦੰਗ ਦੇਵ ਜੈ ਜੈ ਕਹੰਤ ॥ ਭਾਗੜਦੰਗ ਭੂਪ ਧਨ ਧਨ ਭਨੰਤ ॥੪੮੮॥ दागड़दंग देव जै जै कहंत ॥ भागड़दंग भूप धन धन भनंत ॥४८८॥ The gods hailed him and the king uttered "Bravo, Bravo !".488.

ਕਾਗੜਦੰਗ ਕਹਕ ਕਾਲੀ ਕਰਾਲ ॥ ਜਾਗੜਦੰਗ ਜੂਹ ਜ੝ੱਗਣ ਬਿਸਾਲ ॥ कागड़दंग कहक काली कराल ॥ जागड़दंग जूह जढ़ढ़गण बिसाल ॥ The terrible goddess Kali began to shout and great number of Yoginis roamed in the battlefield.

ਭਾਗੜਦੰਗ ਭੂਤ ਭੈਰੋ ਅਨੰਤ ॥ ਸਾਗੜਦੰਗ ਸ੝ਰੋਣ ਪਾਣੰ ਕਰੰਤ ॥੪੮੯॥ भागड़दंग भूत भैरो अनंत ॥ सागड़दंग सढ़रोण पाणं करंत ॥४८९॥ Innumerable Bhairvas and ghosts began to drink blood.489.

ਡਾਗੜਦੰਗ ਡਉਰ ਡਾਕਣਿ ਡਹੱਕ ॥ ਕਾਗੜਦੰਗ ਕ੝ਰੂਰ ਕਾਕੰ ਕਹੱਕ ॥ डागड़दंग डउर डाकणि डहढ़क ॥ कागड़दंग कढ़रूर काकं कहढ़क ॥ The tabors of vampires sounded and the inauspicious crows began to caw;

ਚਾਗੜਦੰਗ ਚਤ੝ਰ ਚਾਵਡੀ ਚਿਕਾਰ ॥ ਭਾਗੜਦੰਗ ਭੂਤ ਡਾਰਤ ਧਮਾਰ ॥੪੯੦॥ चागड़दंग चतढ़र चावडी चिकार ॥ भागड़दंग भूत डारत धमार ॥४९०॥ On all the four sides there were heard and seen shrieks of vultures and leapings and hopping of ghosts and fiends.490.

ਹੋਹਾ ਛੰਦ ॥ होहा छंद ॥ HOHA STANZA

ਟ੝ਟੇ ਪਰੇ ॥ ਨਵੇ ਮ੝ਰੇ ॥ ਅਸੰ ਧਰੇ ॥ ਰਿਸੰ ਭਰੇ ॥੪੯੧॥ टढ़टे परे ॥ नवे मढ़रे ॥ असं धरे ॥ रिसं भरे ॥४९१॥ The warriors felt weakness and then regained strength and in rage caught hold of their swords.491.

ਛ੝ਟੰ ਸਰੰ ॥ ਚਕਿਯੋ ਹਰੰ॥ਰ੝ਕੀ ਦਿਸੰ॥ ਚਪੇ ਕਿਸੰ ॥੪੯੨॥ छढ़टं सरं ॥ चकियो हरं॥रढ़की दिसं॥ चपे किसं ॥४९२॥ Seeing the discharge of arrows the clouds wondered; because of the arrows all the sides were hindered.492.

ਛ੝ਟੰ ਸਰੰ ॥ ਰਿਸੰ ਭਰੰ ॥ ਗਿਰੈ ਭਟੰ ॥ ਜਿਮੰ ਅਟੰ ॥੪੯੩॥ छढ़टं सरं ॥ रिसं भरं ॥ गिरै भटं ॥ जिमं अटं ॥४९३॥ The arrows are being discharged in fury and the warriors are falling on the earth like the earth like the effacement of the through ones.493.

ਘ੝ਮੇ ਘਯੰ ॥ ਭਰੇ ਭਯੰ ॥ ਚਪੇ ਚਲੇ ॥ ਭਟੰ ਭਲੇ ॥੪੯੪॥ घढ़मे घयं ॥ भरे भयं ॥ चपे चले ॥ भटं भले ॥४९४॥ The frightened warriors, while wandering, are being wounded and great heroes are flying fast.494.

ਰਟੈ ਹਰੰ ॥ ਰਿਸੰ ਜਰੰ ॥ ਰ੝ਪੈ ਰਣੰ ॥ ਘ੝ਮੇ ਬ੝ਰਣੰ ॥੪੯੫॥ रटै हरं ॥ रिसं जरं ॥ रढ़पै रणं ॥ घढ़मे बढ़रणं ॥४९५॥ They are reciting the name of Shiva in order to kill the enemies with jealousy in their mind and they are tighting in the field wandering with fear.495.

ਗਿਰੈ ਧਰੰ ॥ ਹ੝ਲੈ ਨਰੰ ॥ ਸਰੰ ਤਛੇ ॥ ਕਛੰ ਕਛੇ ॥੪੯੬॥ गिरै धरं ॥ हढ़लै नरं ॥ सरं तछे ॥ कछं कछे ॥४९६॥ The people are getting delighted with the falling of demons on the earth; the arrows are penetrating into the demons and the warriors are being crushed.496.

ਘ੝ਮੇ ਬ੝ਰਣੰ ॥ ਭ੝ਰਮੇ ਰਣੰ ॥ ਲਜੰ ਫਸੇ ॥ ਕਟੰ ਕਸੇ ॥੪੯੭॥ घढ़मे बढ़रणं ॥ भढ़रमे रणं ॥ लजं फसे ॥ कटं कसे ॥४९७॥ The wounded warriors are wandering and writhing in the battlefield; they are feeling shy in being entrapped, having been girdled.497.

ਧ੝ਕੇ ਧਕੰ ॥ ਟ੝ਕੇ ਟਕੰ ॥ ਛ੝ਟੇ ਸਰੰ ॥ ਰ੝ਕੇ ਦਿਸੰ ॥੪੯੮॥ धढ़के धकं ॥ टढ़के टकं ॥ छढ़टे सरं ॥ रढ़के दिसं ॥४९८॥ The throbbing of the hearts continues, the arrows are being discharged intermittently and the directions are being hindered.498.

ਛਪੈ ਛੰਦ ॥ छपै छंद ॥ CHHAPAI STANZA

ਇੱਕ ਇੱਕ ਆਰ੝ਹੇ ਇੱਕ ਇੱਕਨ ਕਹ ਤੱਕੈ ॥ इक इक आरढ़हे इक इकन कह तढ़कै ॥ The warriors excelling one another are coming and looking at each other one by one;

ਇੱਕ ਇੱਕ ਲੈ ਚਲੈ ਇੱਕ ਕਹ ਇੱਕ ਉਚੱਕੈ ॥ इक इक लै चलै इक कह इक उचढ़कै ॥ They are moving with each one and are being startle by each one;

ਇੱਕ ਇੱਕ ਸਰ ਬਰਖ ਇੱਕ ਧਨ ਕਰਖਿ ਰੋਸ ਭਰਿ ॥ इक इक सर बरख इक धन करखि रोस भरि ॥ On one side they are discharging arrows and on the other they are pulling their bows in rage;

ਇੱਕ ਇੱਕ ਤਰਫੰਤ ਇੱਕ ਭਵ ਸਿੰਧ ਗਝ ਤਰਿ ॥ इक इक तरफंत इक भव सिंध गझ तरि ॥ On one side the fighters are writing and on the other side the dead ones are ferrying across the world-ocean;

ਰਣਿ ਇੱਕ ਇੱਕ ਸਾਵੰਤ ਭਿੜੈਂ ਇੱਕ ਇੱਕ ਹ੝ਝ ਬਿਝੜੈ॥ रणि इक इक सावंत भिड़ैं इक इक हढ़झ बिझड़ै॥ The warriors excelling one another have fought and died;

ਨਰ ਇੱਕ ਅਨਿਕ ਸਸਤ੝ਰਣ ਭਿੜੈ ਇੱਕ ਇੱਕ ਅਵਝੜ ਝੜੈ ॥੪੯੯॥ नर इक अनिक ससतढ़रण भिड़ै इक इक अवझड़ झड़ै ॥४९९॥ All the warriors are alike, but the weapons are many and these weapons are striking blows on the soldiers like rain.499.

ਇੱਕ ਜੂਝਿ ਭਟ ਗਿਰੈ ਇੱਕ ਬਬਕੰਤ ਮੱਧ ਰਣ ॥ इक जूझि भट गिरै इक बबकंत मढ़ध रण ॥ On one side the warriors have fallen and on the other they are shouting;

ਇੱਕ ਦੇਵ ਪ੝ਰਿ ਬਸੈ ਇੱਕ ਭਜਿ ਚਲਤ ਖਾਇ ਬ੝ਰਣ ॥ इक देव पढ़रि बसै इक भजि चलत खाइ बढ़रण ॥ On one side they have entered the city of gods and on the other, having been wounded, they have sped away;

ਇੱਕ ਜੂਝਿ ਉੱਝੜੇ ਇੱਕ ਵਿਛੜੇ ਝਾੜਿ ਅਸਿ॥ इक जूझि उझड़े इक विछड़े झाड़ि असि॥ Some are fighting in the war firmly and on the other side they are falling down having been chopped like trees;

ਇੱਕ ਅਨਿਕ ਬ੝ਰਣ ਝਲੈਂ ਇੱਕ ਮ੝ਕਤੰਤ ਬਾਨ ਕਸਿ ॥ इक अनिक बढ़रण झलैं इक मढ़कतंत बान कसि ॥ On one side many wounded are being endured and on the other the arrows are being discharged with full strength;

ਰਣ ਭੂਮਿ ਘੂਮਿ ਸਾਵੰਤ ਮੰਡੈ ਦੀਰਘ੝ ਕਾਇ ਲਛਮਣ ਪ੝ਰਬਲ ॥ रण भूमि घूमि सावंत मंडै दीरघढ़ काइ लछमण पढ़रबल ॥ Diraghkaya and Lakshman have wounded and created such a situation in the battlefield,

ਥਿਰ ਰਹੇ ਬ੝ਰਿਛ ਉਪਵਨ ਕਿਧੋ ਜਣ੝ ਉੱਤਰ ਦਿਸਿ ਦ੝ਝ ਅਚਲ ॥੫੦੦॥ थिर रहे बढ़रिछ उपवन किधो जणढ़ उतर दिसि दढ़झ अचल ॥५००॥ As if they are large trees in a forest or eternal and immovable pole-stars in the north.500.

ਅਜਬਾ ਛੰਦ ॥ अजबा छंद ॥ AJBA STANZA

ਜ੝ੱਟੇ ਬੀਰੰ ॥ ਛ੝ੱਟੇ ਤੀਰੰ ॥ ਢ੝ੱਕੀ ਢਾਲੰ ॥ ਕ੝ਰੋਹੇ ਕਾਲੰ ॥੫੦੧॥ जढ़ढ़टे बीरं ॥ छढ़ढ़टे तीरं ॥ ढढ़ढ़की ढालं ॥ कढ़रोहे कालं ॥५०१॥ The warriors fought, the arrows were discharged, there was knocking on the shields and the death-like warriors were infuriated.501.

ਢੰਕੇ ਢੋਲੰ ॥ ਬੰਕੇ ਬੋਲੰ ॥ ਕੱਛੇ ਸਸਤ੝ਰੰ ॥ ਅੱਛੇ ਅਸਤ੝ਰੰ ॥੫੦੨॥ ढंके ढोलं ॥ बंके बोलं ॥ कढ़छे ससतढ़रं ॥ अछे असतढ़रं ॥५०२॥ The drums sounded, the blows of the swords were heard and the weapons and arrows were struck.502.

ਕ੝ਰੋਧੰ ਗਲਿਤੰ ॥ ਬੋਧੰ ਦਲਿਤੰ ॥ ਗਜੈ ਵੀਰੰ ॥ ਤਜੈ ਤੀਰੰ ॥੫੦੩॥ कढ़रोधं गलितं ॥ बोधं दलितं ॥ गजै वीरं ॥ तजै तीरं ॥५०३॥ Highly infuriated and with great understanding, the forces are being mashed, the warriors are thundering and showering arrows.503.

ਰੱਤੇ ਨੈਣੰ ॥ ਮੱਤੇ ਬੈਣੰ ॥ ਲ੝ੱਝੈ ਸੂਰੰ ॥ ਸ੝ੱਝੈ ਹੂਰੰ ॥੫੦੪॥ ढ़रते नैणं ॥ मढ़ते बैणं ॥ लढ़ढ़झै सूरं ॥ सढ़ढ़झै हूरं ॥५०४॥ The warriors with red eyes are shouting, having been intoxicated they are fighting and the heavenly damsels are looking at them.504.

ਲਗੈ ਤੀਰੰ ॥ ਭਗੈ ਵੀਰੰ ॥ ਰੋਸੰ ਰ੝ੱਝੈ ॥ ਅੱਸਤ੝ਰੰ ਜ੝ੱਝੈ ॥੫੦੫॥ लगै तीरं ॥ भगै वीरं ॥ रोसं रढ़ढ़झै ॥ असतढ़रं जढ़ढ़झै ॥५०५॥ Having been pierced by arrows, the warriors are fleeing and (some) are fighting with arms, being highly enraged.505.

ਝ੝ੱਮੇ ਸੂਰੰ ॥ ਘ੝ੱਮੇ ਹੂਰੰ ॥ ਚੱਕੈ ਚਾਰੰ ॥ ਬੱਕੈ ਮਾਰੰ ॥੫੦੬॥ झढ़ढ़मे सूरं ॥ घढ़ढ़मे हूरं ॥ चढ़कै चारं ॥ बढ़कै मारं ॥५०६॥ The warriors are swinging and the heavenly damsels, while wandering, are looking at them and are wondering on listening to their shouts of "Kill, Kill".506.

ਭਿੱਦੇ ਬਰਮੰ ॥ ਛਿੱਦੇ ਚਰਮੰ ॥ ਤ੝ੱਟੈ ਖੱਗੰ ॥ ਉੱਠੈ ਅਗੰ ॥੫੦੭॥ भिढ़दे बरमं ॥ छिढ़दे चरमं ॥ तढ़ढ़टै खढ़गं ॥ उठै अगं ॥५०७॥ The weapons, coming into contact with armours, are piercing the bodies; the spars are breaking and the sparks of fire are coming out from them.507.

ਨੱਚੇ ਤਾਜੀ ॥ ਗੱਜੇ ਗਾਜੀ ॥ ਡਿੱਗੇ ਵੀਰੰ ॥ ਤੱਜੇ ਤੀਰੰ ॥੫੦੮॥ नढ़चे ताजी ॥ गढ़जे गाजी ॥ डिढ़गे वीरं ॥ तढ़जे तीरं ॥५०८॥ The horses are dancing and the warriors are thundering; they are falling while discharging the arrows.508.

ਝ੝ੱਮੇ ਸੂਰੰ ॥ ਘ੝ੱਮੀ ਹੂਰੰ ॥ ਕੱਛੇ ਬਾਣੰ ॥ ਮੱਤੇ ਮਾਣੰ ॥੫੦੯॥ झढ़ढ़मे सूरं ॥ घढ़ढ़मी हूरं ॥ कढ़छे बाणं ॥ मढ़ते माणं ॥५०९॥ Seeing the heavenly damsels moving, the warriors are swinging and, being intoxicated, are discharging arrows.509.

ਪਾਧਰੀ ਛੰਦ ॥ पाधरी छंद ॥ PAADHARI STANZA

ਤਹ ਭਯੋ ਘੋਰ ਆਹਵ ਅਪਾਰ ॥ ਰਣ ਭੂਮਿ ਝੂਮਿ ਜ੝ੱਝੇ ਜ੝ਝਾਰ ॥ तह भयो घोर आहव अपार ॥ रण भूमि झूमि जढ़ढ़झे जढ़झार ॥ In this way, the war ensued and many warriors fell in the field;

ਇਤ ਰਾਮ ਭ੝ਰਾਤ ਅਤਕਾਇ ਉੱਤ ॥ ਰਿਸ ਜ੝ੱਝ ਉੱਝਰੇ ਰਾਜ ਪ੝ੱਤ ॥੫੧੦॥ इत राम भढ़रात अतकाइ उत ॥ रिस जढ़ढ़झ उझरे राज पढ़ढ़त ॥५१०॥ On one side there is Lakshman, brother of Ram and on the other there is the demon Atkaaye and both these princes are fighting with each other.510.

ਤਬ ਰਾਮ ਭ੝ਰਾਤ ਅਤਿ ਕੀਨ ਰੋਸ ॥ ਜਿਮ ਪਰਤ ਅਗਨ ਘ੝ਰਿਤ ਕਰਤ ਜੋਸ ॥ तब राम भढ़रात अति कीन रोस ॥ जिम परत अगन घढ़रित करत जोस ॥ Then Lakshman became highly infuriated and increased it with zeal like the fire blazing fiercely when the ghee is poured over it;

ਗਹਿ ਬਾਣ ਪਾਣਿ ਤਜੇ ਅਨੰਤ ॥ ਜਿਮ ਜੇਠ ਸੂਰ ਕਿਰਣੈ ਦ੝ਰੰਤ ॥੫੧੧॥ गहि बाण पाणि तजे अनंत ॥ जिम जेठ सूर किरणै दढ़रंत ॥५११॥ He discharged the scorching arrows like the terrible sunrays of eh month of Jyestha.511.

ਬ੝ਰਣ ਆਪ ਮੱਧ ਬਾਹਤ ਅਨੇਕ ॥ ਬਰਣੈ ਨ ਜਾਹਿ ਕਹਿ ਝਕ ਝਕ ॥ बढ़रण आप मढ़ध बाहत अनेक ॥ बरणै न जाहि कहि झक झक ॥ Getting himself wounded he discharged so many arrows which are indescribable;

ਉੱਝਰੇ ਵੀਰ ਜ੝ੱਝਣਿ ਜ੝ਝਾਰ ॥ ਜੈ ਸਬਦ ਦੇਵ ਭਾਖਤ ਪ੝ਕਾਰ ॥੫੧੨॥ उझरे वीर जढ़ढ़झणि जढ़झार ॥ जै सबद देव भाखत पढ़कार ॥५१२॥ These brave fighters are absorbed in fight and on the other hand, the gods are raising the sound of victory.512.

ਰਿਪ੝ ਕਰਿਯੋ ਸਸਤ੝ਰ ਅਸਤ੝ਰੰ ਬਿਹੀਨ ॥ ਬਹ੝ ਸਸਤ੝ਰ ਸਾਸਤ੝ਰ ਬਿੱਦਿਆ ਪ੝ਰਬੀਨ ॥ रिपढ़ करियो ससतढ़र असतढ़रं बिहीन ॥ बहढ़ ससतढ़र सासतढ़र बिढ़दिआ पढ़रबीन ॥ Ultimately Lakshman deprived Atkaaye, the specialist in many sciences of weapons and arms, of his weapons and arms;

ਹਯ ਮ੝ਕਟ ਸੂਤ ਬਿਨ੝ ਭਯੋ ਗਵਾਰ ॥ ਕਛ੝ ਚਪੇ ਚੋਰ ਜਿਮ ਬਲ ਸੰਭਾਰਿ ॥੫੧੩॥ हय मढ़कट सूत बिनढ़ भयो गवार ॥ कछढ़ चपे चोर जिम बल सढ़मभारि ॥५१३॥ He was deprived of his horse, crown and garments and he tried ot conceal himself like a thief mustering his strength.513.

ਰਿਪ੝ ਹਣੇ ਬਾਣ ਬੱਜ੝ਰਵ ਘਾਤ ॥ ਸਪ ਚਲੇ ਕਾਲ ਕੀ ਜ੝ਆਲ ਤਾਤ ॥ रिपढ़ हणे बाण बढ़जढ़रव घात ॥ सप चले काल की जढ़आल तात ॥ He discharged arrows causing destruction like Indra`s Vajra and they were striking like the advancing fire of death;

ਤਬ ਕ੝ਪਿਯੋ ਵੀਰ ਅਤਿਕਾਇ ਝਸ ॥ ਜਨ ਪ੝ਰਲੈ ਕਾਲ ਕੋ ਮੇਘ ਜੈਸ ॥੫੧੪॥ तब कढ़पियो वीर अतिकाइ झस ॥ जन पढ़रलै काल को मेघ जैस ॥५१४॥ The hero Atkaaye become highly infuriated like the clouds of doomsday.514.

ਇਮ ਕਰਨ ਲਾਗ ਲਪਟਂ ਲਬਾਰ ॥ ਜਿਮ ਜ੝ੱਬਣ ਹੀਣ ਲਪਟਾਇ ਨਾਰਿ ॥ इम करन लाग लपटं लबार ॥ जिम जढ़ढ़बण हीण लपटाइ नारि ॥ He began to prattle like a man without the energy of a youth, clinging to a woman without satisfying her,

ਜਿਮ ਦੰਤ ਰਹਤ ਗਹਿ ਸ੝ਵਾਨ ਸਸਕ ॥ ਜਿਮ ਗਝ ਬੈਸ ਬਲ ਬੀਰਜ ਰਸਕ ॥੫੧੫॥ जिम दंत रहत गहि सढ़वान ससक ॥ जिम गझ बैस बल बीरज रसक ॥५१५॥ Or like a teethless dog on catching a rabbit whom he can do no harm, or like a libertine without the semen.515.

ਜਿਮ ਦਰਬ ਹੀਣ ਕਛ੝ ਕਰਿ ਬਪਾਰ ॥ ਜਣ ਸਸਤ੝ਰ ਹੀਣ ਰ੝ਝਿਯੋ ਜ੝ਝਾਰ ॥ जिम दरब हीण कछढ़ करि बपार ॥ जण ससतढ़र हीण रढ़झियो जढ़झार ॥ Atkaaye was in such a situation which is experienced by a trader without money or a warriors without weapons.

ਜਿਮ ਰੂਪ ਹੀਣ ਬੇਸਯਾ ਪ੝ਰਭਾਵ ॥ ਜਣ ਬਾਜ ਹੀਣ ਰਥ ਕੋ ਚਲਾਵ ॥੫੧੬॥ जिम रूप हीण बेसया पढ़रभाव ॥ जण बाज हीण रथ को चलाव ॥५१६॥ He looked like and ugly prostitute or a chariot without horses.516.

ਤਬ ਤਮਕਿ ਤੇਗ ਲਛਮਣ ਉਦਾਰ ॥ ਤਹ ਹਣਿਯੋ ਸੀਸ ਕਿਨੋ ਦ੝ਫਾਰ ॥_ तब तमकि तेग लछमण उदार ॥ तह हणियो सीस किनो दढ़फार ॥_ Then the benevolent Lakshman stuck his sharp-edged sword and chopped the demon into two halves.

ਤਬ ਗਿਰਿਯੋ ਬੀਰ ਅਤਿਕਾਇ ਝਕ ॥ ਲਖਿ ਤਾਹਿ ਸੂਰ ਭੱਜੇ ਅਨੇਕ ॥੫੧੭॥ तब गिरियो बीर अतिकाइ झक ॥ लखि ताहि सूर भढ़जे अनेक ॥५१७॥ That warriors named Atkaaye fell in the battlefield and on seeing him (falling) many warriors fled away.517.

ਇਤਿ ਸ੝ਰੀ ਬਚਿਤ੝ਰ ਨਾਟਕੇ ਰਾਮਵਤਾਰ ਅਤਕਾਇ ਬਧਹਿ ਧਿਆਇ ਸਮਾਪਤਮ॥੧੪॥ इति सढ़री बचितढ़र नाटके रामवतार अतकाइ बधहि धिआइ समापतम॥१४॥ End of the chapter entitled `Killing of Atkaaye` in Ramavtar in BACHITTAR NATAK.