Incarnation 19

ਅਥ ਚੰਦ੝ਰ ਅਵਤਾਰ ਕਥਨੰ ॥ अथ चंदढ़र अवतार कथनं ॥ Now begins the description of Chandra Incarnation:

ਸ੝ਰੀ ਭਗਉਤੀ ਜੀ ਸਹਾਇ ॥ सढ़री भगउती जी सहाइ ॥ Let Sri Bhaguti Ji (The Primal Lord) be helpful.

ਦੋਧਕ ਛੰਦ ॥ दोधक छंद ॥ DODHAK STANZA

ਫੇਰਿ ਗਨੋ ਨਿਸਰਾਜ ਬਿਚਾਰਾ ॥ ਜੈਸ ਧਰਿਯੋ ਅਵਤਾਰ ਮ੝ਰਾਰਾ ॥ फेरि गनो निसराज बिचारा ॥ जैस धरियो अवतार मढ़रारा ॥ Now I think about Chandrama, how did Vishnu manifest as Chandra incarnation?

ਬਾਤ ਪ੝ਰਾਤਨ ਭਾਖਿ ਸ੝ਨਾਊਂ ॥ ਜਾ ਤੇ ਕਬਿ ਕ੝ਲ ਸਰਬ ਰਿਝਾਊਂ ॥੧॥ बात पढ़रातन भाखि सढ़नाऊं ॥ जा ते कबि कढ़ल सरब रिझाऊं ॥१॥ I an narriating a very ancient story, hearing which all the poets will be pleased.1.

ਦੋਧਕ ॥ दोधक ॥ DODHAK STANZA

ਨੈਕ ਕ੝ਰਿਸਾ ਕਹ੝ ਠਉਰ ਨ ਹੋਈ ॥ ਭੂਖਨ ਲੋਗ ਮਰੈ ਸਭ ਕੋਈ ॥ नैक कढ़रिसा कहढ़ ठउर न होई ॥ भूखन लोग मरै सभ कोई ॥ There was not even a little farming anywhere and the people were dying with hunger.

ਅੰਧਿ ਨਿਸਾ ਦਿਨ ਭਾਨ੝ ਜਰਾਵੈ ॥ ਤਾਤੇ ਕ੝ਰਿਸ ਕਹੂੰ ਹੋਨ ਨ ਪਾਵੈ ॥੨॥ अंधि निसा दिन भानढ़ जरावै ॥ ताते कढ़रिस कहूं होन न पावै ॥२॥ The nights were full of darkness and during the day the sun blazed, therefore nothing grew anywhere.2.

ਲੋਗ ਸਭੈ ਇਹ ਤੇ ਅਕ੝ਲਾਨੇ ॥ ਭਾਜਿ ਚਲੇ ਜਿਮ ਪਾਤ ਪ੝ਰਾਨੇ ॥ लोग सभै इह ते अकढ़लाने ॥ भाजि चले जिम पात पढ़राने ॥ For this reason all the beings were agitated and they were destroyed like the old leaves.

ਭਾਂਤ ਹੀ ਭਾਂਤ ਕਰੇ ਹਰਿ ਸੇਵਾ ॥ ਤਾਂ ਤੇ ਪ੝ਰਸੰਨਿ ਭਝ ਗ੝ਰਦੇਵਾ ॥੩॥ भांत ही भांत करे हरि सेवा ॥ तां ते पढ़रसंनि भझ गढ़रदेवा ॥३॥ Everyone worshipped, adored and served in various ways and the Supreme Preceptor (i.e. the Lord) was pleased.3.

ਨਾਰਿ ਨ ਸੇਵ ਕਰੈਂ ਨਿਜ ਨਾਥੰ ॥ ਲੀਨੇ ਹੀ ਰੋਸ੝ ਫਿਰੈਂ ਜੀਅ ਸਾਥੰ ॥ नारि न सेव करैं निज नाथं ॥ लीने ही रोसढ़ फिरैं जीअ साथं ॥ (This was the situation at that time) that the wife did no service to her husband and ever remained displeased with him.

ਕਾਮਿਨਿ ਕਾਮ੝ ਕਹੂੰ ਨ ਸੰਤਾਵੈ ॥ ਕਾਮ ਬਿਨਾ ਕੋਊ ਕਾਮ੝ ਨ ਭਾਵੈ ॥੪॥ कामिनि कामढ़ कहूं न संतावै ॥ काम बिना कोऊ कामढ़ न भावै ॥४॥ The lust did not overpower the wives and in the absence of sexual instinct, all the works for the growth of the world had ended.4.

ਤੋਮਰ ਛੰਦ ॥ तोमर छंद ॥ TOMAR STNAZA

ਪੂਜੇ ਨ ਕੋ ਤ੝ਰੀਯਾ ਨਾਥ ॥ ਝਂਠੀ ਫਿਰੈ ਜੀਅ ਸਾਥ ॥ पूजे न को तढ़रीया नाथ ॥ झंठी फिरै जीअ साथ ॥ No wife worshipped her husband and always remained in her pride.

ਦ੝ਖਵੈ ਨ ਤਿਨ ਕਹ੝ ਕਾਮ ॥ ਤਾਤੇ ਨ ਬਿਨਵਤ ਬਾਮ ॥੫॥ दढ़खवै न तिन कहढ़ काम ॥ ताते न बिनवत बाम ॥५॥ She had no grief and did not suffer because of the sexual instinct, therefore, there was no desire for supplication in them.5.

ਕਰ ਹੈ ਨ ਪਤਿ ਕੀ ਸੇਵ ॥ ਪੂਜੈ ਨ ਗ੝ਰ ਗ੝ਰਦੇਵ ॥ कर है न पति की सेव ॥ पूजै न गढ़र गढ़रदेव ॥ Neither she served her husband, nor worshipped and abored the preceptors.

ਧਰ ਹੈਂ ਨ ਹਰਿ ਕੋ ਧਯਾਨ ॥ ਕਰਿ ਹੈਂ ਨ ਨਿਤ ਇਸਨਾਨ ॥੬॥ धर हैं न हरि को धयान ॥ करि हैं न नित इसनान ॥६॥ Neither she meditated on Lord-God nor she ever took bath.6.

ਤਬ ਕਾਲ ਪ੝ਰਖ ਬ੝ਲਾਇ ॥ ਬਿਸਨੈ ਕਹਿਯੋ ਸਮਝਾਇ ॥ तब काल पढ़रख बढ़लाइ ॥ बिसनै कहियो समझाइ ॥ Then the Immanent Lord called Vishnu and giving instruction to him, told, him that,

ਸਸਿ ਕੋ ਧਰਹ੝ ਅਵਤਾਰ ॥ ਨਹੀ ਆਨ ਬਾਤ ਬਿਚਾਰ ॥੭॥ ससि को धरहढ़ अवतार ॥ नही आन बात बिचार ॥७॥ Without taking any other thing into consideration, he should manifest himself as Chandra incarnation.7.

ਤਬ ਬਿਸਨ ਸੀਸ ਨਿਵਾਇ ॥ ਕਰਿ ਜੋਰਿ ਕਹੀ ਬਨਾਇ ॥ तब बिसन सीस निवाइ ॥ करि जोरि कही बनाइ ॥ Then Vishnu bowing his head said with folded hands,

ਧਰਿਹੋਂ ਦਿਨਾਂਤ ਵਤਾਰ ॥ ਜਿਤ ਹੋਇ ਜਗਤ ਕ੝ਮਾਰ ॥੮॥ धरिहों दिनांत वतार ॥ जित होइ जगत कढ़मार ॥८॥ I shall assume the form of Chandra incarnation, so that the beauty may prosper in the world.8.

ਤਬ ਮਹਾਂ ਤੇਜ ਮ੝ਰਾਰਿ ॥ ਧਰਿਯੋ ਸ੝ ਚੰਦ੝ਰ ਅਵਤਾਰ ॥ तब महां तेज मढ़रारि ॥ धरियो सढ़ चंदढ़र अवतार ॥ Then the extremely glorious Vishnu manifested himself as Chandra (incarnation),

ਤਨ ਕੈ ਮਦਨ ਕੋ ਬਾਨ ॥ ਮਾਰਿਯੋ ਤ੝ਰੀਯਨ ਕਹ੝ ਤਾਨਿ ॥੯॥ तन कै मदन को बान ॥ मारियो तढ़रीयन कहढ़ तानि ॥९॥ And he shot continuously the arrows of the god of love towards women.9.

ਤਾ ਤੇ ਭਈ ਤ੝ਰੀਯ ਦੀਨ ॥ ਸਭ ਗਰਬ ਹ੝ਝ ਗਯੋ ਛੀਨ ॥ ता ते भई तढ़रीय दीन ॥ सभ गरब हढ़झ गयो छीन ॥ Because of this the women became modest and all their pride was shattered.

ਲਾਗੀ ਕਰਨ ਪਤਿ ਸੇਵ ॥ ਯਾਤੇ ਪ੝ਰਸੰਨਿ ਭਝ ਦੇਵ ॥੧੦॥ लागी करन पति सेव ॥ याते पढ़रसंनि भझ देव ॥१०॥ They again began to perform service to their husbands and by this all the gods were pleased.10.

ਬਹ੝ ਕ੝ਰਿਸਾ ਲਾਗੀ ਹੋਨ ॥ ਲਖਿ ਚੰਦ੝ਰਮਾ ਕੀ ਜੌਨ ॥ बहढ़ कढ़रिसा लागी होन ॥ लखि चंदढ़रमा की जौन ॥ Seeing Chandra, people began to do farming to a large extent.

ਸਭ ਭਝ ਸਿਧ ਬਿਚਾਰ ॥ ਇਮ ਭਯੋ ਚੰਦ੝ਰ ਅਵਤਾਰ ॥੧੧॥ सभ भझ सिध बिचार ॥ इम भयो चंदढ़र अवतार ॥११॥ All the thoughts-out works were accomplished, in this manner, Chandra incarnation came into being.11.

ਚੌਪਈ ॥ चौपई ॥ CHAUPAI.

ਇਮ ਹਰਿ ਧਰਾ ਚੰਦ੝ਰ ਅਵਤਾਰਾ ॥ ਬਢਿਯੋ ਗਰਬ ਲਹਿ ਰੂਪ ਅਪਾਰਾ ॥ इम हरि धरा चंदढ़र अवतारा ॥ बढियो गरब लहि रूप अपारा ॥ In this way Vishnu manifested himself as Chandra incarnation, but Chandra also became egoistic about his own beauty;

ਆਨ ਕਿਸੂ ਕਹ੝ ਚਿਤਿ ਨ ਲਿਆਯੋ ॥ ਤਾਤੇ ਤਾਹਿ ਕਲੰਕ ਲਗਾਯੋ ॥੧੨॥ आन किसू कहढ़ चिति न लिआयो ॥ ताते ताहि कलंक लगायो ॥१२॥ He also abandoned the meditation of any other, therefore he was also blemished.12.

ਭਜਤ ਭਯੋ ਅੰਬਰ ਕੀ ਦਾਰਾ ॥ ਤਾ ਤੇ ਕੀਯ ਮ੝ਨਿ ਰੋਸ ਅਪਾਰਾ ॥ भजत भयो अमबर की दारा ॥ ता ते कीय मढ़नि रोस अपारा ॥ He was engrossed with the wife of the sage (Gautam), which made th sage highly infuriated in his mind;

ਕਿਸਨਾਰਜ੝ਨ ਮ੝ਰਿਗ ਚਰਮ ਚਲਾਯੋ ॥ ਤਿਹ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਕਲੰਕ ਲਗਾਯੋ ॥੧੩॥ किसनारजढ़न मढ़रिग चरम चलायो ॥ तिह करि ताहि कलंक लगायो ॥१३॥ The sage struck him with his deer-skin, which created a mark on his body and he was thus blemished.13.

ਸ੝ਰਾਪ ਲਗਿਯੋ ਤਾਂ ਕੋ ਮ੝ਨ ਸੰਦਾ ॥ ਘਟਤ ਬਢਤ ਤਾ ਦਿਨ ਤੇ ਚੰਦਾ ॥ सढ़राप लगियो तां को मढ़न संदा ॥ घटत बढत ता दिन ते चंदा ॥ With the curse of the sage he keeps on decreasing and increasing;

ਲਜਿਤ ਅਧਿਕ ਹਿਰਦੇ ਮੋ ਭਯੋ ॥ ਗਰਬ ਅਖਰਬ ਦੂਰ ਹ੝ਝ ਗਯੋ ॥੧੪॥ लजित अधिक हिरदे मो भयो ॥ गरब अखरब दूर हढ़झ गयो ॥१४॥ Because of this event, he felt extremely ashamed and his pride was extremely shattered.14.

ਤਪਸਾ ਕਰੀ ਬਹ੝ਰਿ ਤਿਹ ਕਾਲਾ ॥ ਕਾਲ ਪ੝ਰਖ ਪ੝ਨਿ ਭਯੋ ਦਿਆਲਾ ॥ तपसा करी बहढ़रि तिह काला ॥ काल पढ़रख पढ़नि भयो दिआला ॥ He then performed austerities for a long time, by which the Immanent Lord became merciful towards him;

ਛਈ ਰੋਗ ਤਿਹ ਸਕਲ ਬਿਨਾਸਾ ॥ ਭਯੋ ਸੂਰ ਤੇ ਊਚ ਨਿਵਾਸਾ ॥੧੫॥ छई रोग तिह सकल बिनासा ॥ भयो सूर ते ऊच निवासा ॥१५॥ His destructive ailment decayed and by the Grace of the Supreme Immanent Lord, he attained a higher status than the Sun.15.

ਇਤਿ ਸ੝ਰੀ ਬਚਿਤ੝ਰ ਨਾਟਕ ਗ੝ਰੰਥੇ ਚੰਦ੝ਰ ਅਵਤਾਰ ਉਨੀਸਵੋਂ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤ੝ ਸ੝ਭਮ ਸਤ੝॥੧੯॥ इति सढ़री बचितढ़र नाटक गढ़रंथे चंदढ़र अवतार उनीसवों समापतम सतढ़ सढ़भम सतढ़॥१९॥ End of the description of the Nineteenth Incarnation i.e. CHANDRA.19.