Darpan: Difference between revisions
Hari singh (talk | contribs) No edit summary |
Hari singh (talk | contribs) No edit summary |
||
Line 1: | Line 1: | ||
{|style="border: 1px solid #FFDEAD; color: #000; background-color: #FFFAF0; padding: .4em .9em .9em; margin-top:.0em; margin-bottom:.3em; text-align: left;font-size: 140%; margin: 0;" | {|style="border: 1px solid #FFDEAD; color: #000; background-color: #FFFAF0; padding: .4em .9em .9em; margin-top:.0em; margin-bottom:.3em; text-align: left;font-size: 140%; margin: 0;" | ||
|colspan=2|<h1 style="margin: 0; background-color:#FFFACD; font-size: 80%; font-weight:normal; text-align: center; border: 1px solid #FFDEAD; margin-top:.0em; margin-bottom:.3em; padding:0.2em 0.4em; color:#FF6600"> | |colspan=2|<h1 style="margin: 0; background-color:#FFFACD; font-size: 80%; font-weight:normal; text-align: center; border: 1px solid #FFDEAD; margin-top:.0em; margin-bottom:.3em; padding:0.2em 0.4em; color:#FF6600"> | ||
{{Hukamlong|May | {{Hukamlong|May 10, 2007|575|25298|0575|2182}}</h1> | ||
|- | |- | ||
|colspan=2|<font color=Maroon> | |colspan=2|<font color=Maroon> | ||
ਵਡਹੰਸ ਮਹਲਾ 4 ਘੋੜੀਆ | |||
ੴ ਸਤਿਗਰ ਪਰਸਾਦਿ ॥ | ੴ ਸਤਿਗਰ ਪਰਸਾਦਿ ॥ | ||
ਦੇਹ ਤੇਜਣਿ ਜੀ ਰਾਮਿ ਉਪਾਈਆ ਰਾਮ ॥ ਧੰਨ ਮਾਣਸ ਜਨਮ ਪੰਨਿ ਪਾਈਆ ਰਾਮ ॥ ਮਾਣਸ ਜਨਮ ਵਡ ਪੰਨੇ ਪਾਇਆ ਦੇਹ ਸ ਕੰਚਨ ਚੰਗੜੀਆ ॥ ਗਰਮਖਿ ਰੰਗ ਚਲੂਲਾ ਪਾਵੈ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਵ ਰੰਗੜੀਆ ॥ ਝਹ ਦੇਹ ਸ ਬਾਂਕੀ ਜਿਤ ਹਰਿ ਜਾਪੀ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਸਹਾਵੀਆ ॥ ਵਡਭਾਗੀ ਪਾਈ ਨਾਮ ਸਖਾਈ ਜਨ ਨਾਨਕ ਰਾਮਿ ਉਪਾਈਆ ॥1॥ | |||
ਦੇਹ ਪਾਵਉ ਜੀਨ ਬਝਿ ਚੰਗਾ ਰਾਮ ॥ ਚੜਿ ਲੰਘਾ ਜੀ ਬਿਖਮ ਭਇਅੰਗਾ ਰਾਮ ॥ ਬਿਖਮ ਭਇਅੰਗਾ ਅਨਤ ਤਰੰਗਾ ਗਰਮਖਿ ਪਾਰਿ ਲੰਘਾਝ ॥ ਹਰਿ ਬੋਹਿਥਿ ਚੜਿ ਵਡਭਾਗੀ ਲੰਘੈ ਗਰ ਖੇਵਟ ਸਬਦਿ ਤਰਾਝ ॥ ਅਨਦਿਨ ਹਰਿ ਰੰਗਿ ਹਰਿ ਗਣ ਗਾਵੈ ਹਰਿ ਰੰਗੀ ਹਰਿ ਰੰਗਾ ॥ ਜਨ ਨਾਨਕ ਨਿਰਬਾਣ ਪਦ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਉਤਮ ਹਰਿ ਪਦ ਚੰਗਾ ॥2॥ | |||
ਕੜੀਆਲ ਮਖੇ ਗਰਿ ਗਿਆਨ ਦਰਿੜਾਇਆ ਰਾਮ ॥ ਤਨਿ ਪਰੇਮ ਹਰਿ ਚਾਬਕ ਲਾਇਆ ਰਾਮ ॥ ਤਨਿ ਪਰੇਮ ਹਰਿ ਹਰਿ ਲਾਇ ਚਾਬਕ ਮਨ ਜਿਣੈ ਗਰਮਖਿ ਜੀਤਿਆ ॥ ਅਘੜੋ ਘੜਾਵੈ ਸਬਦ ਪਾਵੈ ਅਪਿਉ ਹਰਿ ਰਸ ਪੀਤਿਆ ॥ ਸਣਿ ਸਰਵਣ ਬਾਣੀ ਗਰਿ ਵਖਾਣੀ ਹਰਿ ਰੰਗ ਤਰੀ ਚੜਾਇਆ ॥ ਮਹਾ ਮਾਰਗ ਪੰਥ ਬਿਖੜਾ ਜਨ ਨਾਨਕ ਪਾਰਿ ਲੰਘਾਇਆ ॥3॥ | |||
ਘੋੜੀ ਤੇਜਣਿ ਦੇਹ ਰਾਮਿ ਉਪਾਈਆ ਰਾਮ ॥ ਜਿਤ ਹਰਿ ਪਰਭ ਜਾਪੈ ਸਾ ਧਨ ਧੰਨ ਤਖਾਈਆ ਰਾਮ ॥ ਜਿਤ ਹਰਿ ਪਰਭ ਜਾਪੈ ਸਾ ਧੰਨ ਸਾਬਾਸੈ ਧਰਿ ਪਾਇਆ ਕਿਰਤ ਜੜੰਦਾ ॥ ਚੜਿ ਦੇਹੜਿ ਘੋੜੀ ਬਿਖਮ ਲਘਾਝ ਮਿਲ ਗਰਮਖਿ ਪਰਮਾਨੰਦਾ ॥ ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਾਜ ਰਚਾਇਆ ਪੂਰੈ ਮਿਲਿ ਸੰਤ ਜਨਾ ਜੰਞ ਆਈ ॥ ਜਨ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਵਰ ਪਾਇਆ ਮੰਗਲ ਮਿਲਿ ਸੰਤ ਜਨਾ ਵਾਧਾਈ ॥4॥1॥5॥ | |||
|- | |- | ||
|colspan=2|<font color=green> | |colspan=2|<font color=green> | ||
vaddeha(n)s mehalaa 4 ghorreeaa | |||
ik oa(n)kaar sathigur prasaadh || | ik oa(n)kaar sathigur prasaadh || | ||
dhaeh thaejan jee raam oupaaeeaa raam || | |||
dhha(n)n maanas janam pu(n)n paaeeaa raam || | |||
maanas janam vadd pu(n)nae paaeiaa dhaeh s ka(n)chan cha(n)garreeaa || | |||
guramukh ra(n)g chaloolaa paavai har har har nav ra(n)garreeaa || | |||
eaeh dhaeh s baa(n)kee jith har jaapee har har naam suhaaveeaa || | |||
vaddabhaagee paaee naam sakhaaee jan naanak raam oupaaeeaa ||1|| | |||
dhaeh paavo jeen bujh cha(n)gaa raam || | |||
charr la(n)ghaa jee bikham bhueia(n)gaa raam || | |||
bikham bhueia(n)gaa anath thara(n)gaa guramukh paar la(n)ghaaeae || | |||
har bohithh charr vaddabhaagee la(n)ghai gur khaevatt sabadh tharaaeae || | |||
anadhin har ra(n)g har gun gaavai har ra(n)gee har ra(n)gaa || | |||
jan naanak nirabaan padh paaeiaa har outham har padh cha(n)gaa ||2|| | |||
karreeaal mukhae gur giaan dhrirraaeiaa raam || | |||
than praem har chaabak laaeiaa raam || | |||
than praem har har laae chaabak man jinai guramukh jeethiaa || | |||
agharro gharraavai sabadh paavai apio har ras peethiaa || | |||
sun | sun sravan baanee gur vakhaanee har ra(n)g thuree charraaeiaa || | ||
mehaa maarag pa(n)thh bikharraa jan naanak paar la(n)ghaaeiaa ||3|| | |||
jan naanak | |||
ghorree thaejan dhaeh raam oupaaeeaa raam || | |||
jith har prabh jaapai saa dhhan dhha(n)n thukhaaeeaa raam || | |||
jith har prabh jaapai saa dhha(n)n saabaasai dhhur paaeiaa kirath jurra(n)dhaa || | |||
charr dhaeharr ghorree bikham laghaaeae mil guramukh paramaana(n)dhaa || | |||
har har kaaj rachaaeiaa poorai mil sa(n)th janaa ja(n)n(j) aaee || | |||
jan naanak har var paaeiaa ma(n)gal mil sa(n)th janaa vaadhhaaee ||4||1||5|| | |||
|- | |- | ||
|colspan=2|<font color=Blue> | |colspan=2|<font color=Blue> | ||
Wadahans, Fourth Mehla, Ghorees ~ The Wedding Procession Songs: | |||
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru: | One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru: | ||
The | This body-horse was created by the Lord. | ||
Blessed is human life, which is obtained by virtuous actions. | |||
Human life is obtained only by the most virtuous actions; this body is radiant and golden. | |||
The Gurmukh is imbued with the deep red color of the poppy; he is imbued with the new color of the Lord's Name, Har, Har, Har. | |||
This body is so very beautiful; it chants the Name of the Lord, and it is adorned with the Name of the Lord, Har, Har. | |||
By great good fortune, the body is obtained; the Naam, the Name of the Lord, is its companion; O servant Nanak, the Lord has created it. ||1|| | |||
I place the saddle on the body-horse, the saddle of realization of the Good Lord. | |||
Riding this horse, I cross over the terrifying world-ocean. | |||
The terrifying world-ocean is rocked by countless waves, but the Gurmukh is carried across. | |||
Embarking upon the boat of the Lord, the very fortunate ones cross over; the Guru, the Boatman, carries them across through the Word of the Shabad. | |||
Night and day, imbued with the Lord's Love, singing the Glorious Praises of the Lord, the Lord's lover loves the Lord. | |||
Servant Nanak has obtained the state of Nirvaanaa, the state of ultimate goodness, the state of the Lord. ||2|| | |||
For a bridle in my mouth, the Guru has implanted spiritual wisdom within me. | |||
He has applied the whip of the Lord's Love to my body. | |||
Applying the whip of the Lord's Love to his body, the Gurmukh conquers his mind, and wins the battle of life. | |||
He trains his untrained mind with the Word of the Shabad, and drinks in the rejuvenating essence of the Lord's Nectar. | |||
Listen with your ears to the Word, uttered by the Guru, and attune your body-horse to the Lord's Love. | |||
Servant Nanak has crossed over the long and treacherous path. ||3|| | |||
The transitory body-horse was created by the Lord. | |||
Blessed, blessed is that body-horse which meditates on the Lord God. | |||
Blessed and acclaimed is that body-horse which meditates on the Lord God; it is obtained by the merits of past actions. | |||
Riding the body-horse, one crosses over the terrifying world ocean; the Gurmukh meets the Lord, the embodiment of supreme bliss. | |||
The Lord, Har, Har, has perfectly arranged this wedding; the Saints have come together as a marriage party. | |||
Servant Nanak has obtained the Lord as his Spouse; joining together, the Saints sing the songs of joy and congratulations. ||4||1||5|| | |||
|- | |- | ||
|colspan=2|<font color=red> | |colspan=2|<font color=red> | ||
ਘੋੜੀਆ-ਘੋੜੀਆਂ। ਜਦੋਂ ਲਾੜਾ ਘਰੋਂ ਵਿਆਹਣ ਤਰਦਾ ਹੈ, ਘੋੜੀ ਤੇ ਚੜਹਦਾ ਹੈ, ਤਦੋਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਘੋੜੀ ਦੀ ਵਾਗ ਫੜ ਕੇ ਗੀਤ ਗਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਗੀਤ 'ਘੋੜੀਆਂ' ਅਖਵਾਂਦੇ ਹਨ। ਗਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਦੋ 'ਛੰਤ' ਉਹਨਾਂ ਗੀਤਾਂ 'ਘੋੜੀਆਂ' ਦੀ ਚਾਲ ਤੇ ਲਿਖੇ ਹਨ, ਤੇ, ਇਹਨਾਂ ਛੰਤਾਂ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਭੀ "ਘੋੜੀਆ" ਹੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। | |||
ਪਦਅਰਥ: ਦੇਹ—ਸਰੀਰ, ਮਨੱਖਾ ਸਰੀਰ। ਤੇਜਣਿ—ਘੋੜੀ। ਰਾਮਿ—ਰਾਮ ਨੇ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ। ਉਪਾਈਆ—ਉਪਾਈ, ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਧੰਨ—ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ। ਪੰਨਿ—ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤਿ ਨਾਲ। ਪਾਈਆ—ਪਾਈ ਹੈ, ਲੱਭੀ ਹੈ (ਇਹ ਦੇਹ)। ਵਡ ਪੰਨੇ—ਵੱਡੀ ਕਿਸਮਤਿ ਨਾਲ। ਦੇਹ—ਕਾਂਇਆਂ। ਕੰਚਨ—ਸੋਨਾ। ਗਰਮਖਿ—ਗਰੂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਚਲੂਲਾ—ਗੂੜਹਾ। ਨਵ ਰੰਗੜੀਆ—ਨਵੇਂ ਰੰਗ ਨਾਲ ਰੰਗੀ ਗਈ। ਬਾਂਕੀ—ਸੋਹਣੀ। ਜਿਤ—ਜਿਸ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ। ਜਾਪੀ—ਜਾਪੀਂ, ਮੈਂ ਜਪ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ਨਾਮਿ—ਨਾਮ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਪਾਈ—ਲੱਭੀ (ਇਹ ਦੇਹ)। ਸਖਾਈ—ਸਾਥੀ।੧। | |||
ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! (ਮਨੱਖ ਦੀ) ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ (ਮਾਨੋ) ਘੋੜੀ ਹੈ (ਇਸ ਨੂੰ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਨੱਖਾ ਜਨਮ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਹੈ (ਜਿਸ ਵਿਚ ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ) ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤਿ ਨਾਲ ਹੀ (ਜੀਵ ਨੇ ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ) ਲੱਭੀ ਹੈ। ਹੇ ਭਾਈ! ਮਨੱਖਾ ਜਨਮ ਵੱਡੀ ਕਿਸਮਤਿ ਨਾਲ ਹੀ ਲੱਭਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਸੇ ਮਨੱਖ ਦੀ ਕਾਂਇਆਂ ਸੋਨੇ ਵਰਗੀ ਹੈ ਤੇ ਸੋਹਣੀ ਹੈ, ਜੇਹੜਾ ਗਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ ਕੇ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦਾ ਗੂੜਹਾ ਰੰਗ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਮਨੱਖ ਦੀ ਕਾਂਇਆਂ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰੰਗ ਨਾਲ ਰੰਗੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। | |||
ਹੇ ਭਾਈ! ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ ਸੋਹਣੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਕਾਂਇਆਂ ਨਾਲ ਮੈਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪ ਸਕਦਾ ਹਾਂ, ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ ਸੋਹਣੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੇ ਭਾਈ! ਉਸੇ ਵੱਡੇ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੇ ਮਨੱਖ ਨੇ ਹੀ ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ ਪਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸਮਝ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਜਿਸ ਮਨੱਖ ਦਾ ਮਿੱਤਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੇ ਦਾਸ ਨਾਨਕ! (ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਵਾਸਤੇ ਹੀ ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।੧। | |||
ਪਦਅਰਥ: ਜੀਨ—ਜੀਨ, ਕਾਠੀ। ਪਾਵਉ—ਪਾਵਉਂ, ਮੈਂ ਪਾਂਦਾ ਹਾਂ। ਬਝਿ—ਸਮਝ ਕੇ, ਪਰਖ ਕੇ। ਚੰਗਾ—ਚੰਗਿਆਈਆਂ, ਗਣ। ਚੜਿ—ਚੜਹ ਕੇ। ਲੰਘਾ—ਲੰਘਾਂ, ਮੈਂ ਲੰਘਦਾ ਹਾਂ। ਜੀ—ਹੇ ਭਾਈ! ਬਿਖਮ—ਔਖਾ। ਭਇਅੰਗਾ—ਸੰਸਾਰ—ਸਮੰਦਰ {ਭਇ—ਅੰਗ—ਧਰਤੀ ਦਾ ਅੰਗ}। ਅਨਤ ਤਰੰਗਾ—ਬੇਅੰਤ ਲਹਿਰਾਂ ਵਾਲਾ। ਗਰਮਖਿ—ਗਰੂ ਦੇ ਸਨਮਖ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਮਨੱਖ। ਬੋਹਿਥਿ—ਜਹਾਜ਼ ਵਿਚ। ਖੇਵਟ—ਮਲਾਹ। ਸਬਦਿ—ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਰੰਗਿ—ਰੰਗ ਵਿਚ। ਅਨਦਿਨ—ਹਰ ਰੋਜ਼। ਰੰਗੀ—ਰੰਗ ਵਾਲਾ। ਨਿਰਬਾਣ—ਵਾਸਨਾ—ਰਹਿਤ। ਪਦ—ਦਰਜਾ।੨। | |||
ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗਣਾਂ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰ ਕੇ ਮੈਂ (ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ-ਘੋੜੀ ਉਤੇ, ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ) ਕਾਠੀ ਪਾਂਦਾ ਹਾਂ, (ਉਸ ਕਾਠੀ ਵਾਲੀ ਘੋੜੀ ਉਤੇ) ਚੜਹ ਕੇ (ਕਾਂਇਆਂ ਨੂੰ ਵੱਸ ਵਿਚ ਕਰ ਕੇ) ਮੈਂ ਇਸ ਔਖੇ (ਤਰੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ) ਸੰਸਾਰ-ਸਮੰਦਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਦਾ ਹਾਂ। | |||
(ਹੇ ਭਾਈ! ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ) ਗਰੂ ਦੇ ਸਨਮਖ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਮਨੱਖ (ਹੀ) ਇਸ ਔਖੇ ਸੰਸਾਰ-ਸਮੰਦਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਾਂਦਾ ਹੈ (ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ) ਬੇਅੰਤ ਲਹਿਰਾਂ ਪੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਵੱਡੇ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਮਨੱਖ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਵਿਚ ਚੜਹ ਕੇ ਪਾਰ ਲੰਘਦਾ ਹੈ, ਗਰੂ-ਮਲਾਹ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜੋੜ ਕੇ ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। | |||
ਹੇ ਨਾਨਕ! ਜੇਹੜਾ ਮਨੱਖ ਹਰ ਵੇਲੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਪਰੇਮ-ਰੰਗ ਵਿਚ (ਟਿਕ ਕੇ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹਰਿ ਨਾਮ-ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਮਨੱਖ ਉਹ ਉੱਚਾ ਤੇ ਸੱਚਾ ਆਤਮਕ ਦਰਜਾ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਜਿਥੇ ਵਾਸਨਾ ਪੋਹ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।੨। | |||
ਪਦਅਰਥ: ਕੜੀਆਲ—ਲਗਾਮ। ਮਖੇ—ਮਖਿ, (ਕਾਂਇਆਂ—ਘੋੜੀ ਦੇ) ਮੂੰਹ ਵਿਚ। ਗਰਿ—ਗਰੂ ਨੇ। ਗਿਆਨ—ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੂਝ। ਦਰਿੜਾਇਆ—ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪੱਕਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਤਨਿ—ਸਰੀਰ ਵਿਚ, ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ। ਲਾਇ—ਲਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਣੈ—ਜਿੱਤਦਾ ਹੈ। ਗਰਮਖਿ—ਗਰੂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਜੀਤਿਆ—ਜਿੱਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਘੜੋ—ਅਘੜ, ਨਾਹ ਘੜਿਆ ਹੋਇਆ, ਅੱਲਹੜ (ਮਨ)। ਘੜਾਵੈ—(ਜਾਤ, ਧੀਰਜ ਆਦਿਕ ਦੀ ਕਠਾਲੀ ਵਿਚ) ਘੜਦਾ ਹੈ। ਅਪਿਉ—ਅੰਮਰਿਤ, ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ। ਸਣਿ—ਸਣ ਕੇ। ਸਰਵਣ—ਕੰਨਾਂ ਨਾਲ। ਤਰੀ—(ਕਾਂਇਆਂ) ਘੋੜੀ। ਤਰੀ ਚੜਾਇਆ—(ਕਾਂਇਆਂ) ਘੋੜੀ ਉੱਤੇ ਸਵਾਰ ਹੰਦਾ ਹੈ, ਕਾਂਇਆਂ ਨੂੰ ਵੱਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮਾਰਗ—ਰਸਤਾ। ਪੰਥ—ਰਸਤਾ। ਬਿਖੜਾ—ਔਖਾ।੩। | |||
ਅਰਥ: ਜਿਸ ਮਨੱਖ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਗਰੂ ਨੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੂਝ ਪੱਕੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਸੂਝ (ਆਪਣੀ ਕਾਂਇਆਂ-ਘੋੜੀ ਦੇ) ਮੂੰਹ ਵਿਚ (ਮਾਨੋ) ਲਗਾਮ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਮਨੱਖ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਪਿਆਰ ਪੈਦਾ ਹੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਪਿਆਰ ਉਹ ਮਨੱਖ ਆਪਣੀ ਕਾਂਇਆਂ-ਘੋੜੀ ਨੂੰ (ਮਾਨੋ) ਚਾਬਕ ਮਾਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦਾ ਪਰੇਮ ਉਹ ਮਨੱਖ ਆਪਣੀ ਕਾਂਇਆਂ-ਘੋੜੀ ਨੂੰ ਚਾਬਕ ਮਾਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ, ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਵੱਸ ਵਿਚ ਕਰੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਪਰ, ਇਹ ਮਨ ਗਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪਿਆਂ ਹੀ ਜਿੱਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਮਨੱਖ ਗਰੂ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਪਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਹਰਿ-ਨਾਮ-ਰਸ ਪੀਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ (ਜਤ, ਧੀਰਜ ਆਦਿਕ ਦੀ ਕਠਾਲੀ ਵਿਚ) ਅੱਲਹੜ ਮਨ ਨੂੰ ਘੜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ (ਸਚੱਜਾ ਬਣਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ)। ਗਰੂ ਦੀ ਜਿਹੜੀ ਬਾਣੀ ਉਚਾਰੀ ਹੋਈ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੰਨਾਂ ਨਾਲ ਸਣ ਕੇ (ਭਾਵ, ਗਹ ਨਾਲ ਸਣ ਕੇ ਉਹ ਮਨੱਖ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਪਿਆਰ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਇਸ ਤਰਹਾਂ ਕਾਂਇਆਂ-ਘੋੜੀ ਉਤੇ ਸਵਾਰ ਹੰਦਾ ਹੈ (ਕਾਂਇਆਂ ਨੂੰ ਵੱਸ ਕਰਦਾ ਹੈ)। ਹੇ ਦਾਸ ਨਾਨਕ! (ਇਹ ਮਨੱਖਾ ਜੀਵਨ) ਬੜਾ ਔਖਾ ਪੈਂਡਾ ਹੈ, (ਗਰੂ ਸਰਨ ਪਝ ਮਨੱਖ ਨੂੰ) ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।੩। | |||
ਪਦਅਰਥ: ਤੇਜਣਿ—ਘੋੜੀ। ਦੇਹ—ਸਰੀਰ, ਕਾਂਇਆਂ। ਰਾਮਿ—ਰਾਮ ਨੇ। ਜਿਤ—ਜਿਸ (ਕਾਂਇਆਂ) ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਜਾਪੈ—ਜਪਦਾ ਹੈ। ਸਾ—ਉਹ (ਕਾਂਇਆਂ)। ਧਨ ਧੰਨ—ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੀ। ਤਖਾਈਆ—{ताकढ़रढ़ष} ਤਖਾਈ, ਘੋੜੀ। ਧਰਿ—ਧਰ ਦਰਗਾਹ ਤੋਂ। ਕਿਰਤ—ਪਿਛਲੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਸੰਸਕਾਰ। ਜੜੰਦਾ—ਇਕੱਠਾ ਹੋਇਆ ਹੋਇਆ। ਕਿਰਤ ਜੜੰਦਾ—ਪਿਛਲੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਝ ਸੰਸਕਾਰ। ਦੇਹੜਿ—ਸੋਹਣੀ ਦੇਹ, ਸੋਹਣੀ ਕਾਂਇਆਂ। ਬਿਖਮ—ਔਖਾ (ਸੰਸਾਰ—ਸਮੰਦਰ)। ਗਰਮਖਿ—ਗਰੂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਪਰਮਾਨੰਦਾ—ਪਰਮ ਆਨੰਦ ਦਾ ਮਾਲਕ ਪਰਭੂ। ਹਰਿ ਪੂਰੈ—ਪੂਰੇ ਹਰੀ ਨੇ। ਮਿਲਿ—ਮਿਲ ਕੇ (ਲਫ਼ਜ਼ 'ਮਿਲ' ਅਤੇ 'ਮਿਲਿ' ਦਾ ਫ਼ਰਕ ਵੇਖੋ}। ਵਰ—ਖਸਮ। ਕਾਜ—ਵਿਆਹ ਦਾ ਕੰਮ। ਮੰਗਲ—ਖ਼ਸ਼ੀ। | |||
ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! ਇਹ ਮਨੱਖਾ ਸਰੀਰ-ਘੋੜੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ (ਕਿ ਇਸ ਘੋੜੀ ਉਤੇ ਚੜਹ ਕੇ ਜੀਵ ਜੀਵਨ-ਸਫ਼ਰ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਤੈ ਕਰੇ, ਸੋ) ਜਿਸ (ਸਰੀਰ-ਘੋੜੀ) ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਮਨੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਧੰਨ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, (ਇਸ ਦੀ ਰਾਹੀਂ) ਪਿਛਲੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਇਕੱਠ ਉੱਘੜ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। | |||
ਹੇ | ਹੇ ਭਾਈ! ਇਸ ਸੋਹਣੀ ਕਾਂਇਆਂ-ਘੋੜੀ ਉਤੇ ਚੜਹ, (ਇਹ ਘੋੜੀ) ਔਖੇ ਸੰਸਾਰ-ਸਮੰਦਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, (ਇਸ ਦੀ ਰਾਹੀਂ) ਗਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ ਕੇ ਪਰਮ ਆਨੰਦ ਦੇ ਮਾਲਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਮਿਲ। | ||
ਪੂਰਨ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਜਿਸ ਜੀਵ-ਇਸਤਰੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਰਚਾ ਦਿੱਤਾ (ਜਿਸ ਜਿੰਦ-ਵਹਟੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾਣ ਦਾ ਢੋ ਢਕਾ ਦਿੱਤਾ), ਸਤ ਸੰਗੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ (ਮਾਨੋ, ਉਸ ਦੀ) ਜੰਞ ਆ ਗਈ। ਹੇ ਦਾਸ ਨਾਨਕ! ਸੰਤ ਜਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਉਸ ਜੀਵ-ਇਸਤਰੀ ਨੇ ਪਰਭੂ-ਪਤੀ (ਦਾ ਮਿਲਾਪ) ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਿਆ, ਉਸ ਨੇ ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਲੱਭ ਲਿਆ, ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਤਮਕ ਸ਼ਾਦੀਆਨੇ ਵੱਜ ਪਝ।੪।੧।੫। | |||
|} | |} |
Revision as of 12:13, 10 May 2007
SikhToTheMAX Hukamnama May 10, 2007 SriGranth
| |
ਵਡਹੰਸ ਮਹਲਾ 4 ਘੋੜੀਆ ੴ ਸਤਿਗਰ ਪਰਸਾਦਿ ॥ ਦੇਹ ਤੇਜਣਿ ਜੀ ਰਾਮਿ ਉਪਾਈਆ ਰਾਮ ॥ ਧੰਨ ਮਾਣਸ ਜਨਮ ਪੰਨਿ ਪਾਈਆ ਰਾਮ ॥ ਮਾਣਸ ਜਨਮ ਵਡ ਪੰਨੇ ਪਾਇਆ ਦੇਹ ਸ ਕੰਚਨ ਚੰਗੜੀਆ ॥ ਗਰਮਖਿ ਰੰਗ ਚਲੂਲਾ ਪਾਵੈ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਵ ਰੰਗੜੀਆ ॥ ਝਹ ਦੇਹ ਸ ਬਾਂਕੀ ਜਿਤ ਹਰਿ ਜਾਪੀ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਸਹਾਵੀਆ ॥ ਵਡਭਾਗੀ ਪਾਈ ਨਾਮ ਸਖਾਈ ਜਨ ਨਾਨਕ ਰਾਮਿ ਉਪਾਈਆ ॥1॥ ਦੇਹ ਪਾਵਉ ਜੀਨ ਬਝਿ ਚੰਗਾ ਰਾਮ ॥ ਚੜਿ ਲੰਘਾ ਜੀ ਬਿਖਮ ਭਇਅੰਗਾ ਰਾਮ ॥ ਬਿਖਮ ਭਇਅੰਗਾ ਅਨਤ ਤਰੰਗਾ ਗਰਮਖਿ ਪਾਰਿ ਲੰਘਾਝ ॥ ਹਰਿ ਬੋਹਿਥਿ ਚੜਿ ਵਡਭਾਗੀ ਲੰਘੈ ਗਰ ਖੇਵਟ ਸਬਦਿ ਤਰਾਝ ॥ ਅਨਦਿਨ ਹਰਿ ਰੰਗਿ ਹਰਿ ਗਣ ਗਾਵੈ ਹਰਿ ਰੰਗੀ ਹਰਿ ਰੰਗਾ ॥ ਜਨ ਨਾਨਕ ਨਿਰਬਾਣ ਪਦ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਉਤਮ ਹਰਿ ਪਦ ਚੰਗਾ ॥2॥ ਕੜੀਆਲ ਮਖੇ ਗਰਿ ਗਿਆਨ ਦਰਿੜਾਇਆ ਰਾਮ ॥ ਤਨਿ ਪਰੇਮ ਹਰਿ ਚਾਬਕ ਲਾਇਆ ਰਾਮ ॥ ਤਨਿ ਪਰੇਮ ਹਰਿ ਹਰਿ ਲਾਇ ਚਾਬਕ ਮਨ ਜਿਣੈ ਗਰਮਖਿ ਜੀਤਿਆ ॥ ਅਘੜੋ ਘੜਾਵੈ ਸਬਦ ਪਾਵੈ ਅਪਿਉ ਹਰਿ ਰਸ ਪੀਤਿਆ ॥ ਸਣਿ ਸਰਵਣ ਬਾਣੀ ਗਰਿ ਵਖਾਣੀ ਹਰਿ ਰੰਗ ਤਰੀ ਚੜਾਇਆ ॥ ਮਹਾ ਮਾਰਗ ਪੰਥ ਬਿਖੜਾ ਜਨ ਨਾਨਕ ਪਾਰਿ ਲੰਘਾਇਆ ॥3॥ ਘੋੜੀ ਤੇਜਣਿ ਦੇਹ ਰਾਮਿ ਉਪਾਈਆ ਰਾਮ ॥ ਜਿਤ ਹਰਿ ਪਰਭ ਜਾਪੈ ਸਾ ਧਨ ਧੰਨ ਤਖਾਈਆ ਰਾਮ ॥ ਜਿਤ ਹਰਿ ਪਰਭ ਜਾਪੈ ਸਾ ਧੰਨ ਸਾਬਾਸੈ ਧਰਿ ਪਾਇਆ ਕਿਰਤ ਜੜੰਦਾ ॥ ਚੜਿ ਦੇਹੜਿ ਘੋੜੀ ਬਿਖਮ ਲਘਾਝ ਮਿਲ ਗਰਮਖਿ ਪਰਮਾਨੰਦਾ ॥ ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਾਜ ਰਚਾਇਆ ਪੂਰੈ ਮਿਲਿ ਸੰਤ ਜਨਾ ਜੰਞ ਆਈ ॥ ਜਨ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਵਰ ਪਾਇਆ ਮੰਗਲ ਮਿਲਿ ਸੰਤ ਜਨਾ ਵਾਧਾਈ ॥4॥1॥5॥ | |
vaddeha(n)s mehalaa 4 ghorreeaa ik oa(n)kaar sathigur prasaadh || dhaeh thaejan jee raam oupaaeeaa raam || dhha(n)n maanas janam pu(n)n paaeeaa raam || maanas janam vadd pu(n)nae paaeiaa dhaeh s ka(n)chan cha(n)garreeaa || guramukh ra(n)g chaloolaa paavai har har har nav ra(n)garreeaa || eaeh dhaeh s baa(n)kee jith har jaapee har har naam suhaaveeaa || vaddabhaagee paaee naam sakhaaee jan naanak raam oupaaeeaa ||1|| dhaeh paavo jeen bujh cha(n)gaa raam || charr la(n)ghaa jee bikham bhueia(n)gaa raam || bikham bhueia(n)gaa anath thara(n)gaa guramukh paar la(n)ghaaeae || har bohithh charr vaddabhaagee la(n)ghai gur khaevatt sabadh tharaaeae || anadhin har ra(n)g har gun gaavai har ra(n)gee har ra(n)gaa || jan naanak nirabaan padh paaeiaa har outham har padh cha(n)gaa ||2|| karreeaal mukhae gur giaan dhrirraaeiaa raam || than praem har chaabak laaeiaa raam || than praem har har laae chaabak man jinai guramukh jeethiaa || agharro gharraavai sabadh paavai apio har ras peethiaa || sun sravan baanee gur vakhaanee har ra(n)g thuree charraaeiaa || mehaa maarag pa(n)thh bikharraa jan naanak paar la(n)ghaaeiaa ||3|| ghorree thaejan dhaeh raam oupaaeeaa raam || jith har prabh jaapai saa dhhan dhha(n)n thukhaaeeaa raam || jith har prabh jaapai saa dhha(n)n saabaasai dhhur paaeiaa kirath jurra(n)dhaa || charr dhaeharr ghorree bikham laghaaeae mil guramukh paramaana(n)dhaa || har har kaaj rachaaeiaa poorai mil sa(n)th janaa ja(n)n(j) aaee || jan naanak har var paaeiaa ma(n)gal mil sa(n)th janaa vaadhhaaee ||4||1||5|| | |
Wadahans, Fourth Mehla, Ghorees ~ The Wedding Procession Songs: One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru: This body-horse was created by the Lord. Blessed is human life, which is obtained by virtuous actions. Human life is obtained only by the most virtuous actions; this body is radiant and golden. The Gurmukh is imbued with the deep red color of the poppy; he is imbued with the new color of the Lord's Name, Har, Har, Har. This body is so very beautiful; it chants the Name of the Lord, and it is adorned with the Name of the Lord, Har, Har. By great good fortune, the body is obtained; the Naam, the Name of the Lord, is its companion; O servant Nanak, the Lord has created it. ||1|| I place the saddle on the body-horse, the saddle of realization of the Good Lord. Riding this horse, I cross over the terrifying world-ocean. The terrifying world-ocean is rocked by countless waves, but the Gurmukh is carried across. Embarking upon the boat of the Lord, the very fortunate ones cross over; the Guru, the Boatman, carries them across through the Word of the Shabad. Night and day, imbued with the Lord's Love, singing the Glorious Praises of the Lord, the Lord's lover loves the Lord. Servant Nanak has obtained the state of Nirvaanaa, the state of ultimate goodness, the state of the Lord. ||2|| For a bridle in my mouth, the Guru has implanted spiritual wisdom within me. He has applied the whip of the Lord's Love to my body. Applying the whip of the Lord's Love to his body, the Gurmukh conquers his mind, and wins the battle of life. He trains his untrained mind with the Word of the Shabad, and drinks in the rejuvenating essence of the Lord's Nectar. Listen with your ears to the Word, uttered by the Guru, and attune your body-horse to the Lord's Love. Servant Nanak has crossed over the long and treacherous path. ||3|| The transitory body-horse was created by the Lord. Blessed, blessed is that body-horse which meditates on the Lord God. Blessed and acclaimed is that body-horse which meditates on the Lord God; it is obtained by the merits of past actions. Riding the body-horse, one crosses over the terrifying world ocean; the Gurmukh meets the Lord, the embodiment of supreme bliss. The Lord, Har, Har, has perfectly arranged this wedding; the Saints have come together as a marriage party. Servant Nanak has obtained the Lord as his Spouse; joining together, the Saints sing the songs of joy and congratulations. ||4||1||5|| | |
ਘੋੜੀਆ-ਘੋੜੀਆਂ। ਜਦੋਂ ਲਾੜਾ ਘਰੋਂ ਵਿਆਹਣ ਤਰਦਾ ਹੈ, ਘੋੜੀ ਤੇ ਚੜਹਦਾ ਹੈ, ਤਦੋਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਘੋੜੀ ਦੀ ਵਾਗ ਫੜ ਕੇ ਗੀਤ ਗਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਗੀਤ 'ਘੋੜੀਆਂ' ਅਖਵਾਂਦੇ ਹਨ। ਗਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਦੋ 'ਛੰਤ' ਉਹਨਾਂ ਗੀਤਾਂ 'ਘੋੜੀਆਂ' ਦੀ ਚਾਲ ਤੇ ਲਿਖੇ ਹਨ, ਤੇ, ਇਹਨਾਂ ਛੰਤਾਂ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਭੀ "ਘੋੜੀਆ" ਹੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਪਦਅਰਥ: ਦੇਹ—ਸਰੀਰ, ਮਨੱਖਾ ਸਰੀਰ। ਤੇਜਣਿ—ਘੋੜੀ। ਰਾਮਿ—ਰਾਮ ਨੇ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ। ਉਪਾਈਆ—ਉਪਾਈ, ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਧੰਨ—ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ। ਪੰਨਿ—ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤਿ ਨਾਲ। ਪਾਈਆ—ਪਾਈ ਹੈ, ਲੱਭੀ ਹੈ (ਇਹ ਦੇਹ)। ਵਡ ਪੰਨੇ—ਵੱਡੀ ਕਿਸਮਤਿ ਨਾਲ। ਦੇਹ—ਕਾਂਇਆਂ। ਕੰਚਨ—ਸੋਨਾ। ਗਰਮਖਿ—ਗਰੂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਚਲੂਲਾ—ਗੂੜਹਾ। ਨਵ ਰੰਗੜੀਆ—ਨਵੇਂ ਰੰਗ ਨਾਲ ਰੰਗੀ ਗਈ। ਬਾਂਕੀ—ਸੋਹਣੀ। ਜਿਤ—ਜਿਸ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ। ਜਾਪੀ—ਜਾਪੀਂ, ਮੈਂ ਜਪ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ਨਾਮਿ—ਨਾਮ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਪਾਈ—ਲੱਭੀ (ਇਹ ਦੇਹ)। ਸਖਾਈ—ਸਾਥੀ।੧। ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! (ਮਨੱਖ ਦੀ) ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ (ਮਾਨੋ) ਘੋੜੀ ਹੈ (ਇਸ ਨੂੰ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਨੱਖਾ ਜਨਮ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਹੈ (ਜਿਸ ਵਿਚ ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ) ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤਿ ਨਾਲ ਹੀ (ਜੀਵ ਨੇ ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ) ਲੱਭੀ ਹੈ। ਹੇ ਭਾਈ! ਮਨੱਖਾ ਜਨਮ ਵੱਡੀ ਕਿਸਮਤਿ ਨਾਲ ਹੀ ਲੱਭਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਸੇ ਮਨੱਖ ਦੀ ਕਾਂਇਆਂ ਸੋਨੇ ਵਰਗੀ ਹੈ ਤੇ ਸੋਹਣੀ ਹੈ, ਜੇਹੜਾ ਗਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ ਕੇ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦਾ ਗੂੜਹਾ ਰੰਗ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਮਨੱਖ ਦੀ ਕਾਂਇਆਂ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰੰਗ ਨਾਲ ਰੰਗੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੇ ਭਾਈ! ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ ਸੋਹਣੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਕਾਂਇਆਂ ਨਾਲ ਮੈਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪ ਸਕਦਾ ਹਾਂ, ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ ਸੋਹਣੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੇ ਭਾਈ! ਉਸੇ ਵੱਡੇ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੇ ਮਨੱਖ ਨੇ ਹੀ ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ ਪਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸਮਝ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਜਿਸ ਮਨੱਖ ਦਾ ਮਿੱਤਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੇ ਦਾਸ ਨਾਨਕ! (ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਵਾਸਤੇ ਹੀ ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।੧। ਪਦਅਰਥ: ਜੀਨ—ਜੀਨ, ਕਾਠੀ। ਪਾਵਉ—ਪਾਵਉਂ, ਮੈਂ ਪਾਂਦਾ ਹਾਂ। ਬਝਿ—ਸਮਝ ਕੇ, ਪਰਖ ਕੇ। ਚੰਗਾ—ਚੰਗਿਆਈਆਂ, ਗਣ। ਚੜਿ—ਚੜਹ ਕੇ। ਲੰਘਾ—ਲੰਘਾਂ, ਮੈਂ ਲੰਘਦਾ ਹਾਂ। ਜੀ—ਹੇ ਭਾਈ! ਬਿਖਮ—ਔਖਾ। ਭਇਅੰਗਾ—ਸੰਸਾਰ—ਸਮੰਦਰ {ਭਇ—ਅੰਗ—ਧਰਤੀ ਦਾ ਅੰਗ}। ਅਨਤ ਤਰੰਗਾ—ਬੇਅੰਤ ਲਹਿਰਾਂ ਵਾਲਾ। ਗਰਮਖਿ—ਗਰੂ ਦੇ ਸਨਮਖ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਮਨੱਖ। ਬੋਹਿਥਿ—ਜਹਾਜ਼ ਵਿਚ। ਖੇਵਟ—ਮਲਾਹ। ਸਬਦਿ—ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਰੰਗਿ—ਰੰਗ ਵਿਚ। ਅਨਦਿਨ—ਹਰ ਰੋਜ਼। ਰੰਗੀ—ਰੰਗ ਵਾਲਾ। ਨਿਰਬਾਣ—ਵਾਸਨਾ—ਰਹਿਤ। ਪਦ—ਦਰਜਾ।੨। ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗਣਾਂ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰ ਕੇ ਮੈਂ (ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ-ਘੋੜੀ ਉਤੇ, ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ) ਕਾਠੀ ਪਾਂਦਾ ਹਾਂ, (ਉਸ ਕਾਠੀ ਵਾਲੀ ਘੋੜੀ ਉਤੇ) ਚੜਹ ਕੇ (ਕਾਂਇਆਂ ਨੂੰ ਵੱਸ ਵਿਚ ਕਰ ਕੇ) ਮੈਂ ਇਸ ਔਖੇ (ਤਰੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ) ਸੰਸਾਰ-ਸਮੰਦਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਦਾ ਹਾਂ। (ਹੇ ਭਾਈ! ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ) ਗਰੂ ਦੇ ਸਨਮਖ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਮਨੱਖ (ਹੀ) ਇਸ ਔਖੇ ਸੰਸਾਰ-ਸਮੰਦਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਾਂਦਾ ਹੈ (ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ) ਬੇਅੰਤ ਲਹਿਰਾਂ ਪੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਵੱਡੇ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਮਨੱਖ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਵਿਚ ਚੜਹ ਕੇ ਪਾਰ ਲੰਘਦਾ ਹੈ, ਗਰੂ-ਮਲਾਹ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜੋੜ ਕੇ ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਹੇ ਨਾਨਕ! ਜੇਹੜਾ ਮਨੱਖ ਹਰ ਵੇਲੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਪਰੇਮ-ਰੰਗ ਵਿਚ (ਟਿਕ ਕੇ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹਰਿ ਨਾਮ-ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਮਨੱਖ ਉਹ ਉੱਚਾ ਤੇ ਸੱਚਾ ਆਤਮਕ ਦਰਜਾ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਜਿਥੇ ਵਾਸਨਾ ਪੋਹ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।੨। ਪਦਅਰਥ: ਕੜੀਆਲ—ਲਗਾਮ। ਮਖੇ—ਮਖਿ, (ਕਾਂਇਆਂ—ਘੋੜੀ ਦੇ) ਮੂੰਹ ਵਿਚ। ਗਰਿ—ਗਰੂ ਨੇ। ਗਿਆਨ—ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੂਝ। ਦਰਿੜਾਇਆ—ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪੱਕਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਤਨਿ—ਸਰੀਰ ਵਿਚ, ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ। ਲਾਇ—ਲਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਣੈ—ਜਿੱਤਦਾ ਹੈ। ਗਰਮਖਿ—ਗਰੂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਜੀਤਿਆ—ਜਿੱਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਘੜੋ—ਅਘੜ, ਨਾਹ ਘੜਿਆ ਹੋਇਆ, ਅੱਲਹੜ (ਮਨ)। ਘੜਾਵੈ—(ਜਾਤ, ਧੀਰਜ ਆਦਿਕ ਦੀ ਕਠਾਲੀ ਵਿਚ) ਘੜਦਾ ਹੈ। ਅਪਿਉ—ਅੰਮਰਿਤ, ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ। ਸਣਿ—ਸਣ ਕੇ। ਸਰਵਣ—ਕੰਨਾਂ ਨਾਲ। ਤਰੀ—(ਕਾਂਇਆਂ) ਘੋੜੀ। ਤਰੀ ਚੜਾਇਆ—(ਕਾਂਇਆਂ) ਘੋੜੀ ਉੱਤੇ ਸਵਾਰ ਹੰਦਾ ਹੈ, ਕਾਂਇਆਂ ਨੂੰ ਵੱਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮਾਰਗ—ਰਸਤਾ। ਪੰਥ—ਰਸਤਾ। ਬਿਖੜਾ—ਔਖਾ।੩। ਅਰਥ: ਜਿਸ ਮਨੱਖ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਗਰੂ ਨੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੂਝ ਪੱਕੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਸੂਝ (ਆਪਣੀ ਕਾਂਇਆਂ-ਘੋੜੀ ਦੇ) ਮੂੰਹ ਵਿਚ (ਮਾਨੋ) ਲਗਾਮ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਮਨੱਖ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਪਿਆਰ ਪੈਦਾ ਹੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਪਿਆਰ ਉਹ ਮਨੱਖ ਆਪਣੀ ਕਾਂਇਆਂ-ਘੋੜੀ ਨੂੰ (ਮਾਨੋ) ਚਾਬਕ ਮਾਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦਾ ਪਰੇਮ ਉਹ ਮਨੱਖ ਆਪਣੀ ਕਾਂਇਆਂ-ਘੋੜੀ ਨੂੰ ਚਾਬਕ ਮਾਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ, ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਵੱਸ ਵਿਚ ਕਰੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਪਰ, ਇਹ ਮਨ ਗਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪਿਆਂ ਹੀ ਜਿੱਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਮਨੱਖ ਗਰੂ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਪਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਹਰਿ-ਨਾਮ-ਰਸ ਪੀਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ (ਜਤ, ਧੀਰਜ ਆਦਿਕ ਦੀ ਕਠਾਲੀ ਵਿਚ) ਅੱਲਹੜ ਮਨ ਨੂੰ ਘੜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ (ਸਚੱਜਾ ਬਣਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ)। ਗਰੂ ਦੀ ਜਿਹੜੀ ਬਾਣੀ ਉਚਾਰੀ ਹੋਈ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੰਨਾਂ ਨਾਲ ਸਣ ਕੇ (ਭਾਵ, ਗਹ ਨਾਲ ਸਣ ਕੇ ਉਹ ਮਨੱਖ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਪਿਆਰ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਇਸ ਤਰਹਾਂ ਕਾਂਇਆਂ-ਘੋੜੀ ਉਤੇ ਸਵਾਰ ਹੰਦਾ ਹੈ (ਕਾਂਇਆਂ ਨੂੰ ਵੱਸ ਕਰਦਾ ਹੈ)। ਹੇ ਦਾਸ ਨਾਨਕ! (ਇਹ ਮਨੱਖਾ ਜੀਵਨ) ਬੜਾ ਔਖਾ ਪੈਂਡਾ ਹੈ, (ਗਰੂ ਸਰਨ ਪਝ ਮਨੱਖ ਨੂੰ) ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।੩। ਪਦਅਰਥ: ਤੇਜਣਿ—ਘੋੜੀ। ਦੇਹ—ਸਰੀਰ, ਕਾਂਇਆਂ। ਰਾਮਿ—ਰਾਮ ਨੇ। ਜਿਤ—ਜਿਸ (ਕਾਂਇਆਂ) ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਜਾਪੈ—ਜਪਦਾ ਹੈ। ਸਾ—ਉਹ (ਕਾਂਇਆਂ)। ਧਨ ਧੰਨ—ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੀ। ਤਖਾਈਆ—{ताकढ़रढ़ष} ਤਖਾਈ, ਘੋੜੀ। ਧਰਿ—ਧਰ ਦਰਗਾਹ ਤੋਂ। ਕਿਰਤ—ਪਿਛਲੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਸੰਸਕਾਰ। ਜੜੰਦਾ—ਇਕੱਠਾ ਹੋਇਆ ਹੋਇਆ। ਕਿਰਤ ਜੜੰਦਾ—ਪਿਛਲੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਝ ਸੰਸਕਾਰ। ਦੇਹੜਿ—ਸੋਹਣੀ ਦੇਹ, ਸੋਹਣੀ ਕਾਂਇਆਂ। ਬਿਖਮ—ਔਖਾ (ਸੰਸਾਰ—ਸਮੰਦਰ)। ਗਰਮਖਿ—ਗਰੂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਪਰਮਾਨੰਦਾ—ਪਰਮ ਆਨੰਦ ਦਾ ਮਾਲਕ ਪਰਭੂ। ਹਰਿ ਪੂਰੈ—ਪੂਰੇ ਹਰੀ ਨੇ। ਮਿਲਿ—ਮਿਲ ਕੇ (ਲਫ਼ਜ਼ 'ਮਿਲ' ਅਤੇ 'ਮਿਲਿ' ਦਾ ਫ਼ਰਕ ਵੇਖੋ}। ਵਰ—ਖਸਮ। ਕਾਜ—ਵਿਆਹ ਦਾ ਕੰਮ। ਮੰਗਲ—ਖ਼ਸ਼ੀ। ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! ਇਹ ਮਨੱਖਾ ਸਰੀਰ-ਘੋੜੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ (ਕਿ ਇਸ ਘੋੜੀ ਉਤੇ ਚੜਹ ਕੇ ਜੀਵ ਜੀਵਨ-ਸਫ਼ਰ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਤੈ ਕਰੇ, ਸੋ) ਜਿਸ (ਸਰੀਰ-ਘੋੜੀ) ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਮਨੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਧੰਨ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, (ਇਸ ਦੀ ਰਾਹੀਂ) ਪਿਛਲੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਇਕੱਠ ਉੱਘੜ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਹੇ ਭਾਈ! ਇਸ ਸੋਹਣੀ ਕਾਂਇਆਂ-ਘੋੜੀ ਉਤੇ ਚੜਹ, (ਇਹ ਘੋੜੀ) ਔਖੇ ਸੰਸਾਰ-ਸਮੰਦਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, (ਇਸ ਦੀ ਰਾਹੀਂ) ਗਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ ਕੇ ਪਰਮ ਆਨੰਦ ਦੇ ਮਾਲਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਮਿਲ। ਪੂਰਨ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਜਿਸ ਜੀਵ-ਇਸਤਰੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਰਚਾ ਦਿੱਤਾ (ਜਿਸ ਜਿੰਦ-ਵਹਟੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾਣ ਦਾ ਢੋ ਢਕਾ ਦਿੱਤਾ), ਸਤ ਸੰਗੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ (ਮਾਨੋ, ਉਸ ਦੀ) ਜੰਞ ਆ ਗਈ। ਹੇ ਦਾਸ ਨਾਨਕ! ਸੰਤ ਜਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਉਸ ਜੀਵ-ਇਸਤਰੀ ਨੇ ਪਰਭੂ-ਪਤੀ (ਦਾ ਮਿਲਾਪ) ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਿਆ, ਉਸ ਨੇ ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਲੱਭ ਲਿਆ, ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਤਮਕ ਸ਼ਾਦੀਆਨੇ ਵੱਜ ਪਝ।੪।੧।੫। |