Darpan 766
SikhToTheMAX Hukamnama April 2, 2007 SriGranth
| |
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ 1 ॥ ਮੇਰਾ ਮਨ ਰਾਤਾ ਗਣ ਰਵੈ ਮਨਿ ਭਾਵੈ ਸੋਈ ॥ ਗਰ ਕੀ ਪਉੜੀ ਸਾਚ ਕੀ ਸਾਚਾ ਸਖ ਹੋਈ ॥ ਸਖਿ ਸਹਜਿ ਆਵੈ ਸਾਚ ਭਾਵੈ ਸਾਚ ਕੀ ਮਤਿ ਕਿਉ ਟਲੈ ॥ ਇਸਨਾਨ ਦਾਨ ਸਗਿਆਨ ਮਜਨ ਆਪਿ ਅਛਲਿਓ ਕਿਉ ਛਲੈ ॥ ਪਰਪੰਚ ਮੋਹ ਬਿਕਾਰ ਥਾਕੇ ਕੂੜ ਕਪਟ ਨ ਦੋਈ ॥ ਮੇਰਾ ਮਨ ਰਾਤਾ ਗਣ ਰਵੈ ਮਨਿ ਭਾਵੈ ਸੋਈ ॥1॥ ਸਾਹਿਬ ਸੋ ਸਾਲਾਹੀਝ ਜਿਨਿ ਕਾਰਣ ਕੀਆ ॥ ਮੈਲ ਲਾਗੀ ਮਨਿ ਮੈਲਿਝ ਕਿਨੈ ਅੰਮਰਿਤ ਪੀਆ ॥ ਮਥਿ ਅੰਮਰਿਤ ਪੀਆ ਇਹ ਮਨ ਦੀਆ ਗਰ ਪਹਿ ਮੋਲ ਕਰਾਇਆ ॥ ਆਪਨੜਾ ਪਰਭ ਸਹਜਿ ਪਛਾਤਾ ਜਾ ਮਨ ਸਾਚੈ ਲਾਇਆ ॥ ਤਿਸ ਨਾਲਿ ਗਣ ਗਾਵਾ ਜੇ ਤਿਸ ਭਾਵਾ ਕਿਉ ਮਿਲੈ ਹੋਇ ਪਰਾਇਆ ॥ ਸਾਹਿਬ ਸੋ ਸਾਲਾਹੀਝ ਜਿਨਿ ਜਗਤ ਉਪਾਇਆ ॥2॥ ਆਇ ਗਇਆ ਕੀ ਨ ਆਇਓ ਕਿਉ ਆਵੈ ਜਾਤਾ ॥ ਪਰੀਤਮ ਸਿਉ ਮਨ ਮਾਨਿਆ ਹਰਿ ਸੇਤੀ ਰਾਤਾ ॥ ਸਾਹਿਬ ਰੰਗਿ ਰਾਤਾ ਸਚ ਕੀ ਬਾਤਾ ਜਿਨਿ ਬਿੰਬ ਕਾ ਕੋਟ ਉਸਾਰਿਆ ॥ ਪੰਚ ਭੂ ਨਾਇਕੋ ਆਪਿ ਸਿਰੰਦਾ ਜਿਨਿ ਸਚ ਕਾ ਪਿੰਡ ਸਵਾਰਿਆ ॥ ਹਮ ਅਵਗਣਿਆਰੇ ਤੂ ਸਣਿ ਪਿਆਰੇ ਤਧ ਭਾਵੈ ਸਚ ਸੋਈ ॥ ਆਵਣ ਜਾਣਾ ਨਾ ਥੀਝ ਸਾਚੀ ਮਤਿ ਹੋਈ ॥3॥ ਅੰਜਨ ਤੈਸਾ ਅੰਜੀਝ ਜੈਸਾ ਪਿਰ ਭਾਵੈ ॥ ਸਮਝੈ ਸੂਝੈ ਜਾਣੀਝ ਜੇ ਆਪਿ ਜਾਣਾਵੈ ॥ ਆਪਿ ਜਾਣਾਵੈ ਮਾਰਗਿ ਪਾਵੈ ਆਪੇ ਮਨੂਆ ਲੇਵਝ ॥ ਕਰਮ ਸਕਰਮ ਕਰਾਝ ਆਪੇ ਕੀਮਤਿ ਕਉਣ ਅਭੇਵਝ ॥ ਤੰਤ ਮੰਤ ਪਾਖੰਡ ਨ ਜਾਣਾ ਰਾਮ ਰਿਦੈ ਮਨ ਮਾਨਿਆ ॥ ਅੰਜਨ ਨਾਮ ਤਿਸੈ ਤੇ ਸੂਝੈ ਗਰ ਸਬਦੀ ਸਚ ਜਾਨਿਆ ॥4॥ ਸਾਜਨ ਹੋਵਨਿ ਆਪਣੇ ਕਿਉ ਪਰ ਘਰ ਜਾਹੀ ॥ ਸਾਜਨ ਰਾਤੇ ਸਚ ਕੇ ਸੰਗੇ ਮਨ ਮਾਹੀ ॥ ਮਨ ਮਾਹਿ ਸਾਜਨ ਕਰਹਿ ਰਲੀਆ ਕਰਮ ਧਰਮ ਸਬਾਇਆ ॥ ਅਠਸਠਿ ਤੀਰਥ ਪੰਨ ਪੂਜਾ ਨਾਮ ਸਾਚਾ ਭਾਇਆ ॥ ਆਪਿ ਸਾਜੇ ਥਾਪਿ ਵੇਖੈ ਤਿਸੈ ਭਾਣਾ ਭਾਇਆ ॥ ਸਾਜਨ ਰਾਂਗਿ ਰੰਗੀਲੜੇ ਰੰਗ ਲਾਲ ਬਣਾਇਆ ॥5॥ ਅੰਧਾ ਆਗੂ ਜੇ ਥੀਝ ਕਿਉ ਪਾਧਰ ਜਾਣੈ ॥ ਆਪਿ ਮਸੈ ਮਤਿ ਹੋਛੀਝ ਕਿਉ ਰਾਹ ਪਛਾਣੈ ॥ ਕਿਉ ਰਾਹਿ ਜਾਵੈ ਮਹਲ ਪਾਵੈ ਅੰਧ ਕੀ ਮਤਿ ਅੰਧਲੀ ॥ ਵਿਣ ਨਾਮ ਹਰਿ ਕੇ ਕਛ ਨ ਸੂਝੈ ਅੰਧ ਬੂਡੌ ਧੰਧਲੀ ॥ ਦਿਨ ਰਾਤਿ ਚਾਨਣ ਚਾਉ ਉਪਜੈ ਸਬਦ ਗਰ ਕਾ ਮਨਿ ਵਸੈ ॥ ਕਰ ਜੋੜਿ ਗਰ ਪਹਿ ਕਰਿ ਬਿਨੰਤੀ ਰਾਹ ਪਾਧਰ ਗਰ ਦਸੈ ॥6॥ ਮਨ ਪਰਦੇਸੀ ਜੇ ਥੀਝ ਸਭ ਦੇਸ ਪਰਾਇਆ ॥ ਕਿਸ ਪਹਿ ਖੋਲ”ਉ ਗੰਠੜੀ ਦੂਖੀ ਭਰਿ ਆਇਆ ॥ ਦੂਖੀ ਭਰਿ ਆਇਆ ਜਗਤ ਸਬਾਇਆ ਕਉਣ ਜਾਣੈ ਬਿਧਿ ਮੇਰੀਆ ॥ ਆਵਣੇ ਜਾਵਣੇ ਖਰੇ ਡਰਾਵਣੇ ਤੋਟਿ ਨ ਆਵੈ ਫੇਰੀਆ ॥ ਨਾਮ ਵਿਹੂਣੇ ਊਣੇ ਝੂਣੇ ਨਾ ਗਰਿ ਸਬਦ ਸਣਾਇਆ ॥ ਮਨ ਪਰਦੇਸੀ ਜੇ ਥੀਝ ਸਭ ਦੇਸ ਪਰਾਇਆ ॥7॥ ਗਰ ਮਹਲੀ ਘਰਿ ਆਪਣੈ ਸੋ ਭਰਪਰਿ ਲੀਣਾ ॥ ਸੇਵਕ ਸੇਵਾ ਤਾਂ ਕਰੇ ਸਚ ਸਬਦਿ ਪਤੀਣਾ ॥ ਸਬਦੇ ਪਤੀਜੈ ਅੰਕ ਭੀਜੈ ਸ ਮਹਲ ਮਹਲਾ ਅੰਤਰੇ ॥ ਆਪਿ ਕਰਤਾ ਕਰੇ ਸੋਈ ਪਰਭ ਆਪਿ ਅੰਤਿ ਨਿਰੰਤਰੇ ॥ ਗਰ ਸਬਦਿ ਮੇਲਾ ਤਾਂ ਸਹੇਲਾ ਬਾਜੰਤ ਅਨਹਦ ਬੀਣਾ ॥ ਗਰ ਮਹਲੀ ਘਰਿ ਆਪਣੈ ਸੋ ਭਰਿਪਰਿ ਲੀਣਾ ॥8॥ ਕੀਤਾ ਕਿਆ ਸਾਲਾਹੀਝ ਕਰਿ ਵੇਖੈ ਸੋਈ ॥ ਤਾ ਕੀ ਕੀਮਤਿ ਨ ਪਵੈ ਜੇ ਲੋਚੈ ਕੋਈ ॥ ਕੀਮਤਿ ਸੋ ਪਾਵੈ ਆਪਿ ਜਾਣਾਵੈ ਆਪਿ ਅਭਲ ਨ ਭਲਝ ॥ ਜੈ ਜੈ ਕਾਰ ਕਰਹਿ ਤਧ ਭਾਵਹਿ ਗਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਅਮਲਝ ॥ ਹੀਣਉ ਨੀਚ ਕਰਉ ਬੇਨੰਤੀ ਸਾਚ ਨ ਛੋਡਉ ਭਾਈ ॥ ਨਾਨਕ ਜਿਨਿ ਕਰਿ ਦੇਖਿਆ ਦੇਵੈ ਮਤਿ ਸਾਈ ॥9॥2॥5॥ | |
ਪਦਅਰਥ: ਰਾਤਾ—{रतढ़रतढ़रढ़} ਰੰਗਿਆ ਹੋਇਆ। ਰਵੈ—ਚੇਤੇ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਿਮਰਦਾ ਹੈ। ਮਨਿ—ਮਨ ਵਿਚ। ਸੋਈ—ਉਹੀ, ਉਹ ਪਰਭੂ ਹੀ। ਪਉੜੀ ਸਾਚ ਕੀ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ ਤਕ ਅਪੜਾਣ ਵਾਲੀ ਪੌੜੀ। ਸਾਚਾ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ। ਸਖ—ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ। ਸਖਿ—ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਵਿਚ। ਸਹਜਿ—ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ। ਆਵੈ—ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਹੰਚਦਾ ਹੈ। ਸਾਚ ਭਾਵੈ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ ਨੂੰ ਪਿਆਰਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ {ਨੋਟ:ਕਈ ਬੀੜਾਂ ਵਿਚ ਪਾਠ "ਸਾਚ" ਹੈ। ਇਸ ਤਰਹਾਂ ਅਰਥ ਬਣਦਾ ਹੈ:ਉਸ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ ਪਿਆਰਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਰੀ ਕਰਤਾਰਪਰ ਵਾਲੀ ਬੀੜ ਵਿਚ ਪਾਠ "ਸਾਚ" ਹੈ}। ਸਾਚ ਕੀ ਮਤਿ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ ਦੇ ਗਣ ਗਾਵਣ ਵਾਲੀ ਮਤਿ। ਕਿਉ ਟਲੈ—ਨਹੀਂ ਹਟਦੀ, ਅਟੱਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਗਿਆਨ—ਚੰਗਾ ਗਿਆਨ, ਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਸਕਣ ਦੀ ਚੰਗੀ ਸਮਰੱਥਾ। ਮਜਨ—ਤੀਰਥ—ਇਸ਼ਨਾਨ {मजढ़जन}। ਅਛਲਿਓ—ਜੇਹੜਾ ਠੱਗਿਆ ਨਾਹ ਜਾ ਸਕੇ। ਕਿਉ ਛਲੈ—ਠੱਗ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਖ਼ਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਪਰਪੰਚ—ਧੋਖੇ। ਥਾਕੇ—ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਮੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਦੋਈ—ਦਵੈਤ, ਮੇਰ—ਤੇਰ। ਕਪਟ—ਠੱਗੀ।੧। ਅਰਥ: (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿਚ) ਰੰਗਿਆ ਹੋਇਆ ਮੇਰਾ ਮਨ (ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ) ਗਣ ਚੇਤੇ ਕਰਦਾ ਹੈ (ਤਿਉਂ ਤਿਉਂ) ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਉਹ ਪਰਮਾਤਮਾ ਹੀ ਪਿਆਰਾ ਲੱਗਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗਣ ਗਾਵਣੇ, ਮਾਨੋ, ਇਕ ਪੌੜੀ ਹੈ ਜੋ ਗਰੂ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਪੌੜੀ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤਕ ਪਹੰਚ ਸਕੀਦਾ ਹੈ, (ਇਸ ਪੌੜੀ ਤੇ ਚੜਹਨ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ) ਸਦਾ-ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਆਨੰਦ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਹੜਾ ਮਨੱਖ (ਇਸ ਪੌੜੀ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ) ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਵਿਚ ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ ਪਹੰਚਦਾ ਹੈ ਉਹ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ ਨੂੰ ਪਿਆਰਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ ਦੇ ਗਣ ਗਾਵਣ ਵਾਲੀ ਉਸ ਦੀ ਮਤਿ ਅਟੱਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰਮਾਤਮਾ ਅਟੱਲ ਹੈ। (ਜੇ ਗਣ ਗਾਵਣ ਵਾਲੀ ਮਤਿ ਨਹੀਂ ਬਣੀ, ਤਾਂ) ਕੋਈ ਇਸ਼ਨਾਨ, ਕੋਈ ਦਾਨ, ਕੋਈ ਚੰਚ-ਗਿਆਨਤਾ, ਤੇ ਕੋਈ ਤੀਰਥ-ਇਸ਼ਨਾਨ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਖ਼ਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। (ਗਣ ਗਾਵਣ ਵਾਲੇ ਮਨੱਖ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚੋਂ) ਧੋਖੇ-ਫ਼ਰੇਬ, ਮੋਹ ਦੇ ਚਮਤ-ਕਾਰੇ, ਵਿਕਾਰ ਆਦਿਕ ਸਭ ਮੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਾਹ ਝੂਠ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਾਹ ਠੱਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਨਾਹ ਮੇਰ-ਤੇਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। (ਪਰਭੂ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿਚ) ਰੰਗਿਆ ਹੋਇਆ ਮੇਰਾ ਮਨ (ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਪਰਭੂ ਦੇ) ਗਣ ਗਾਂਵਦਾ ਹੈ (ਤਿਉਂ ਤਿਉਂ) ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਉਹ ਪਰਭੂ ਹੀ ਪਿਆਰਾ ਲੱਗਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।੧। ਪਦਅਰਥ: ਜਿਨਿ—ਜਿਸ (ਸਾਹਿਬ) ਨੇ। ਕਾਰਣ—ਜਗਤ। ਮਨਿ ਮੈਲਿਝ—ਜੇ ਮਨ ਮੈਲਾ ਰਹੇ, ਜੇ ਮਨ ਨੂੰ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਮੈਲ ਲੱਗੀ ਰਹੇ। ਕਿਨੈ—ਕਿਸੇ ਵਿਰਲੇ ਨੇ, ਕਿਸੇ ਨੇ ਨਹੀਂ। ਮਥਿ—ਰਿੜਕ ਕੇ, ਮੜ ਮੜ ਜਪ ਕੇ। ਅੰਮਰਿਤ—ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਨਾਮ—ਰਸ। ਮਨ ਦੀਆ—ਮਨ (ਗਰੂ ਨੂੰ) ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਮੋਲ—ਮੱਲ, ਕੀਮਤ। ਸਹਜਿ—ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ। ਸਾਚੈ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਪਰਭੂ ਵਿਚ। ਤਿਸ ਨਾਲਿ—ਉਸ ਪਰਭੂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਜੜ ਕੇ। ਗਾਵਾ—ਮੈਂ ਗਾ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ਤਿਸ ਭਾਵਾ—ਉਸ ਪਰਭੂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲੱਗਾਂ। ਕਿਉ ਮਿਲੈ—ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਦਾ। ਹੋਇ—ਹੋ ਕੇ। ਪਰਾਇਆ—ਓਪਰਾ।੨। ਅਰਥ: ਉਸ ਮਾਲਕ-ਪਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਜਗਤ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। (ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਮਨੱਖ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੀ) ਮੈਲ ਲੱਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਤੇ, ਜੇ ਮਨ (ਵਿਕਾਰਾਂ ਨਾਲ) ਮੈਲਾ ਟਿਕਿਆ ਰਹੇ ਤਾਂ ਕੋਈ ਭੀ ਨਾਮ-ਅੰਮਰਿਤ ਪੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। (ਪਰ ਇਸ ਨਾਮ-ਅੰਮਰਿਤ ਦੀ ਪਰਾਪਤੀ ਵਾਸਤੇ ਭੀ ਮੱਲ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ) ਮੈਂ ਗਰੂ ਪਾਸੋਂ ਮੱਲ ਪਆਇਆ (ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ) ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਇਹ ਮਨ (ਗਰੂ ਦੇ) ਹਵਾਲੇ ਕੀਤਾ ਉਸ ਨੇ ਮੜ ਮੜ ਸਿਮਰ ਕੇ ਨਾਮ-ਅੰਮਰਿਤ ਪੀ ਲਿਆ। (ਗਰੂ ਦੇ ਦੱਸੇ ਰਾਹ ਤੇ ਤਰ ਕੇ) ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਮਨੱਖ ਨੇ ਆਪਣਾ ਮਨ (ਮੈਲੇ ਪਾਸੇ ਵਲੋਂ ਹਟਾ ਕੇ) ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ ਵਿਚ ਜੋੜਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ ਟਿਕ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਰੀਤਮ ਪਰਭੂ ਨਾਲ ਡੂੰਘੀ ਸਾਂਝ ਪਾ ਲਈ। (ਪਰ) ਮੈਂ ਤਦੋਂ ਹੀ ਪਰਭੂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਜੜ ਕੇ ਪਰਭੂ ਦੇ ਗਣ ਗਾ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਜੇ ਪਰਭੂ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਹੀ ਹੋਵੇ (ਜੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਚੰਗਾ ਲੱਗ ਪਵਾਂ)। ਪਰਭੂ ਤੋਂ ਓਪਰੇ ਓਪਰੇ ਰਿਹਾਂ ਪਰਭੂ ਨਾਲ ਮਿਲਾਪ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। (ਸੋ, ਹੇ ਭਾਈ!) ਉਸ ਮਾਲਕ-ਪਰਭੂ ਦੀ (ਸਦਾ) ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ (ਇਹ) ਜਗਤ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।੨। ਪਦਅਰਥ: ਆਇ ਗਇਆ—(ਜਿਸ ਮਨੱਖ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪਰਭੂ) ਆ ਵੱਸਿਆ। ਕੀ ਨ ਆਇਓ—ਉਸ ਦੇ ਪਾਸ ਹੋਰ ਕੀਹ ਕੱਝ ਨਾਹ ਆਇਆ? ਉਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕੀਹ ਨ ਮਿਲਿਆ? ਉਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਤਾਂਘ ਨਾਹ ਰਹੀ। ਕਿਉ ਆਵੈ ਜਾਤਾ—ਉਹ ਕਿਉਂ ਜੰਮੇ ਤੇ ਮਰੇਗਾ? ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਮਰਨ ਮੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੇਤੀ—ਨਾਲ। ਰਾਤਾ—ਰੰਗਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੰਗਿ—ਰੰਗ ਵਿਚ। ਸਚ ਕੀ ਬਾਤਾ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ। ਜਿਨਿ—ਜਿਸ ਪਰਭੂ ਨੇ। ਬਿੰਬ ਕਾ ਕੋਟ—ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੂੰਦ ਤੋਂ ਸਰੀਰ—ਕਿਲਹਾ। ਪੰਚ ਭੂ—ਪੰਜ ਤੱਤ। ਨਾਇਕੋ—ਮਾਲਕ। ਸਿਰੰਦਾ—ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ। ਸਚ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ। ਸਚ ਕਾ ਪਿੰਡ—(ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ ਨੇ) ਆਪਣੇ ਰਹਿਣ ਵਾਸਤੇ ਸਰੀਰ। ਸਵਾਰਿਆ—ਸਜਾਇਆ। ਤਧ—ਤੈਨੂੰ। ਸਚ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਮਤਿ।੩। ਅਰਥ: ਜਿਸ ਮਨੱਖ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਆ ਵੱਸੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ, ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਮਰਨ ਮੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਮਨ ਪਰੀਤਮ ਪਰਭੂ ਨਾਲ ਗਿੱਝ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰਭੂ ਦੇ ਪਰੇਮ ਨਾਲ ਰੰਗਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਮਨ ਉਸ ਮਾਲਕ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਸ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਮਾਲਕ ਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੂੰਦ ਤੋਂ ਸਰੀਰ-ਕਿਲਹਾ ਉਸਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਪੰਜਾਂ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੈ, ਜੋ ਆਪ ਹੀ (ਸਰੀਰ ਜਗਤ ਦਾ) ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਮਨੱਖ ਦਾ ਸਰੀਰ ਸਜਾਇਆ ਹੈ। ਹੇ ਪਿਆਰੇ ਪਰਭੂ! ਤੂੰ (ਮੇਰੀ ਬੇਨਤੀ) ਸਣ। ਅਸੀ ਜੀਵ ਔਗਣਾਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਝ ਹਾਂ (ਤੂੰ ਆਪ ਹੀ ਆਪਣੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਦਾਤਿ ਦੇ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਪਵਿਤਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈਂ) ਜੇਹੜਾ ਜੀਵ (ਤੇਰੀ ਮੇਹਰ ਨਾਲ) ਤੈਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਤੇਰਾ ਹੀ ਰੂਪ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦਾ ਗੇੜ ਮੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਮਤਿ ਅਭੱਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।੩। ਪਦਅਰਥ: ਅੰਜਨ—ਸਰਮਾ। ਅੰਜਨ ਤੈਸਾ ਅੰਜੀਝ—ਉਹੋ ਜਿਹਾ ਸਰਮਾ (ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ) ਪਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਪਰਾਪਤੀ ਵਾਸਤੇ ਉਹੋ ਜਿਹਾ ਉੱਦਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ {ਨੋਟ:ਇਸਤਰੀ ਆਪਣੀ ਸਰੀਰਕ ਸੰਦਰਤਾ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਪਰਸੰਨ ਕਰਨ ਲਈ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਸਰਮਾ ਪਾਂਦੀ ਹੈ}। ਪਿਰ ਭਾਵੈ—ਪਤੀ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆ ਜਾਝ {ਨੋਟ:"ਪਿਰ ਭਾਵੈ" ਅਤੇ "ਪਿਰ ਭਾਵੈ" ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ ਚੇਤੇ ਰੱਖਣ—ਜੋਗ ਹੈ}। ਜਾਣਾਵੈ—ਜਾਣਨ ਲਈ ਸਹੈਤਾ ਕਰੋ। ਮਾਰਗਿ—(ਸਹੀ) ਰਸਤੇ ਉਤੇ। ਲੇਵਝ—ਲੇਵੈ, ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਵੱਸ ਵਿਚ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਰਮ ਸਕਰਮ—ਸਾਧਾਰਨ ਕੰਮ ਤੇ ਚੰਗੇ ਕੰਮ। ਅਭੇਵਝ—ਅਭੇਵੈ, ਅਭੇਵ ਪਰਭੂ ਦੀ। ਅਭੇਵ—ਜਿਸ ਦਾ ਭੇਤ ਨਾਹ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਤੰਤ—ਟੂਣਾ। ਨ ਜਾਣਾ—ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ। ਰਿਦੈ—ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ। ਤਿਸੈ ਤੇ—ਉਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ। ਸਚ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ।੪। ਅਰਥ: ਇਸਤਰੀ ਨੂੰ ਉਹੋ ਜਿਹਾ ਸਰਮਾ ਪਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲੱਗੇ (ਜੀਵ-ਇਸਤਰੀ ਨੂੰ ਪਰਭੂ-ਪਤੀ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਵਾਸਤੇ ਉਹੋ ਜਿਹਾ ਉੱਦਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੇਹੜਾ ਪਰਭੂ-ਪਤੀ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਵੇ)। (ਪਰ ਜੀਵ ਦੇ ਕੀਹ ਵੱਸ ਹੈ?) ਜਦੋਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਸਮਝ ਬਖ਼ਸ਼ੇ, ਤਦੋਂ ਹੀ ਜੀਵ (ਸਹੀ ਰਸਤਾ) ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਦੋਂ ਹੀ ਜੀਵ ਨੂੰ ਸੂਝ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਤਦੋਂ ਹੀ ਕਝ ਜਾਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਹੀ ਸਮਝ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਆਪ ਹੀ ਸਹੀ ਰਸਤੇ ਉਤੇ ਪਾਂਦਾ ਹੈ ਆਪ ਹੀ ਜੀਵ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਲ ਪਰੇਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਧਾਰਨ ਕੰਮ ਤੇ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਹੀ ਜੀਵ ਪਾਸੋਂ ਕਰਾਂਦਾ ਹੈ; ਪਰ ਉਸ ਪਰਭੂ ਦਾ ਭੇਤ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਕੋਈ ਉਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਸਕਦਾ। (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਪਿਆਰ ਪਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ) ਮੈਂ ਕੋਈ ਜਾਦੂ-ਟੂਣਾ ਕੋਈ ਮੰਤਰ ਆਦਿਕ ਪਖੰਡ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੀ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਕੇਵਲ ਉਸ ਪਰਭੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਵਸਾਇਆ ਹੈ, ਮੇਰਾ ਮਨ ਉਸ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਗਿੱਝ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰਭੂ-ਪਤੀ ਨੂੰ ਪਰਸੰਨ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਹੀ ਸਰਮਾ ਹੈ, ਇਸ ਸਰਮੇ ਦੀ ਸੂਝ ਭੀ ਉਸੇ ਪਾਸੋਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। (ਜਿਸ ਜੀਵ ਨੂੰ ਇਹ ਸੂਝ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਹ) ਗਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜੜ ਕੇ ਉਸ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ ਨਾਲ ਡੂੰਘੀ ਸਾਂਝ ਪਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।੪। ਪਦਅਰਥ: ਸਾਜਨ ਹੋਵਨਿ ਆਪਣੇ—ਜੇ ਸੱਜਣ—ਪਰਭੂ ਜੀ ਆਪਣੇ ਬਣ ਜਾਣ {ਨੋਟ:ਲਫ਼ਜ਼ "ਸਾਜਨ ਹੋਵਨਿ ਆਪਣੇ" ਆਦਰ—ਸਤਕਾਰ ਦੇ ਭਾਵ ਵਿਚ 'ਬਹ-ਵਚਨ' ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ}। ਪਰ ਘਰ—ਪਰਾਝ ਘਰਾਂ ਵਿਚ {ਘਰਿ—ਘਰ ਵਿਚ। ਘਰ—ਘਰਾਂ ਵਿਚ}। ਸਾਜਨ ਰਾਤੇ—ਸੱਜਣ—ਪਰਭੂ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੱਤੇ ਹੋਝ। ਸਚ ਕੇ ਸੰਗੇ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ ਦੀ ਸੰਗਤਿ ਵਿਚ। ਮਨ ਮਾਹੀ—ਮਨ ਵਿਚ, ਅੰਤਰ ਆਤਮੇ। ਸਾਜਨ—ਪਰਭੂ ਜੀ। ਰਲੀਆ—ਆਨੰਦ। ਸਬਾਇਆ—ਸਾਰਾ। ਕਰਮ ਧਰਮ—ਧਾਰਮਿਕ ਕੰਮ। ਨਾਮ ਸਾਚਾ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ। ਭਾਇਆ—ਪਿਆਰਾ ਲੱਗਾ। ਤਿਸੈ ਭਾਣਾ—ਉਸ ਪਰਭੂ ਦਾ ਹੀ ਭਾਣਾ। ਸਾਜਨ ਰਾਂਗਿ—ਸੱਜਣ—ਪਰਭੂ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿਚ।੫। ਅਰਥ: ਸੱਜਣ-ਪਰਭੂ ਜੀ (ਜਿਨਹਾਂ ਸਭਾਗ ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ) ਆਪਣੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਬੰਦੇ ਪਰਾਝ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ (ਭਾਵ, ਪਰਭੂ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਛੱਡ ਕੇ ਹੋਰ ਹੋਰ ਅਖਾਉਤੀ ਧਰਮ-ਕਰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਫਿਰਦੇ)। ਉਹ ਆਦਮੀ ਅੰਤਰ ਆਤਮੇ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਸੱਜਣ-ਪਰਭੂ ਦੇ ਨਾਲ ਰੱਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿਚ ਸੱਜਣ-ਪਰਭੂ ਜੀ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਦਾ ਆਨੰਦ ਹੀ ਮਾਣਦੇ ਹਨ, ਇਹੀ ਉਹਨਾਂ ਵਾਸਤੇ ਸਾਰੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕੰਮ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਪਿਆਰਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ-ਇਹੀ ਉਹਨਾਂ ਵਾਸਤੇ ਅਠਾਹਠ ਤੀਰਥਾਂ ਦਾ ਇਸ਼ਨਾਨ ਹੈ, ਇਹੀ ਉਹਨਾਂ ਵਾਸਤੇ ਪੰਨ-ਦਾਨ ਹੈ ਤੇ ਇਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਦੇਵ-ਪੂਜਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਉਸੇ ਪਰਭੂ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਮਿੱਠੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਜੋ ਆਪ (ਜਗਤ ਨੂੰ) ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪੈਦਾ ਕਰ ਕੇ ਸੰਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸੱਜਣ-ਪਰਭੂ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਹੋਝ ਉਹਨਾਂ ਬੰਦਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਪਰਭੂ-ਪਰੇਮ ਦਾ ਲਾਲ ਰੰਗ ਬਣਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।੫। ਪਦਅਰਥ: ਅੰਧਾ—ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਅੰਨਹਾ ਹੋਇਆ ਮਨੱਖ। ਥੀਝ—ਬਣ ਜਾਝ। ਪਾਧਰ—ਸਿੱਧਾ ਰਸਤਾ। ਮਸੈ—ਠੱਗਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਲੱਟਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਤਿ ਹੋਛਿਝ—ਹੋਛੀ ਅਕਲ ਦੇ ਕਾਰਨ। ਰਾਹਿ—(ਸਹੀ) ਰਸਤੇ ਉਤੇ। ਮਹਲ—ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਟਿਕਾਣਾ। ਅੰਧਲੀ—ਅੰਨਹੀ। ਅੰਧ—ਅੰਨਹਾ ਮਨੱਖ। ਧੰਧਲੀ—ਮਾਇਆ ਦੀ ਦੌੜ—ਭੱਜ ਵਿਚ। ਮਨਿ—ਮਨ ਵਿਚ। ਕਰ ਜੋੜਿ—(ਦੋਵੇਂ) ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ। ਕਰਿ—ਕਰ, ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰਾਹ ਪਾਧਰ—ਪੱਧਰਾ ਰਸਤਾ, ਸਿੱਧਾ ਰਾਹ।੬। ਅਰਥ: ਜੇ ਕਿਸੇ ਮਨੱਖ ਦਾ ਆਗੂ ਉਹ ਮਨੱਖ ਬਣ ਜਾਝ ਜੋ ਆਪ ਹੀ ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਅੰਨਹਾ ਹੋਇਆ ਪਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਜੀਵਨ-ਸਫ਼ਰ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਰਸਤਾ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਗੂ ਅਪ ਹੀ ਹੋਛੀ ਅਕਲ ਦੇ ਕਾਰਨ (ਕਾਮਾਦਿਕ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ) ਲਟਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ (ਉਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਤਰਨ ਵਾਲਾ ਵੀ) ਕਿਵੇਂ ਰਾਹ ਲੱਭ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਮਾਇਆ-ਮੋਹ ਵਿਚ ਅੰਨਹੇ ਹੋਝ ਮਨੱਖ ਦੀ ਆਪਣੀ ਹੀ ਅਕਲ ਡੌਰੀ-ਭੌਰੀ ਹੋਈ ਹੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਆਪ ਹੀ ਸਹੀ ਰਸਤੇ ਉਤੇ ਤਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਦਰ ਲੱਭ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ; ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਵਾਂਜੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ (ਸਹੀ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ) ਕਝ ਨਹੀਂ ਸੱਝਦਾ, ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਅੰਨਹਾ ਹੋਇਆ ਮਨੱਖ ਮਾਇਆ ਦੀ ਦੌੜ-ਭੱਜ ਵਿਚ ਡੱਬਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਿਸ ਮਨੱਖ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਗਰੂ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਵੱਸਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਦਿਨ ਰਾਤ ਨਾਮ ਦਾ ਚਾਨਣ ਹੋਇਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ (ਸੇਵਾ-ਸਿਮਰਨ ਦਾ) ਉਤਸ਼ਾਹ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਗਰੂ ਦੇ ਪਾਸ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਗਰੂ ਉਸ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਰਸਤਾ ਦੱਸਦਾ ਹੈ।੬। ਪਦਅਰਥ: ਪਰਦੇਸੀ—ਆਪਣੇ ਦੇਸ ਤੋਂ ਵਿਛੜਿਆ ਹੋਇਆ, ਪਰਭੂ—ਚਰਨਾਂ ਤੋਂ ਵਿਛੜਿਆ ਹੋਇਆ। ਪਰਾਇਆ—ਬਿਗਾਨਾ, ਓਪਰਾ। ਖੋਲਹਹਉ—ਮੈਂ ਖੋਹਲਾਂ। ਪਹਿ—ਪਾਸ, ਕੋਲ। ਗੰਠੜੀ—ਦੱਖਾਂ ਦੀ ਗੰਢ। ਦੂਖੀ—ਦੱਖਾਂ ਨਾਲ। ਸਬਾਇਆ—ਸਾਰਾ। ਬਿਧਿ—ਹਾਲਤ, ਦਸ਼ਾ। ਆਵਣੇ ਜਾਵਣੇ—ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੇ ਗੇੜ। ਖਰੇ—ਬਹਤ। ਫੇਰਿਆ—ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੀਆਂ ਫੇਰੀਆਂ। ਊਣੇ—ਖ਼ਾਲੀ। ਝੂਣੇ—ਉਦਾਸ। ਊਣੇ ਝੂਣੇ—ਨਿਮੋ—ਝੂਣੇ। ਗਰਿ—ਗਰੂ ਨੇ।੭। ਅਰਥ: ਜੇ ਮਨੱਖ ਦਾ ਮਨ ਪਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਤੋਂ ਵਿਛੜਿਆ ਰਹੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਰਾ ਜਗਤ ਬਿਗਾਨਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ (ਭਾਵ, ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਿਤਕਰਾ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ)। (ਪਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਤੋਂ ਵਿਛੜ ਕੇ) ਸਾਰਾ ਜਗਤ ਹੀ (ਭਾਵ, ਹਰੇਕ ਜੀਵ) ਦੱਖਾਂ ਨਾਲ (ਨਕਾ-ਨਕ) ਭਰਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ (ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਝਸਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਸਦਾ ਜੋ ਨਾਮ ਤੋਂ ਵਾਂਜਿਆ ਰਹਿ ਕੇ ਸਖੀ ਦਿੱਸਦਾ ਹੋਵੇ, ਤੇ) ਜਿਸ ਅੱਗੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦੱਖਾਂ ਦੀ ਗੰਢ ਖੋਹਲ ਸਕਾਂ (ਹਰੇਕ ਨੂੰ ਆਪੋ-ਧਾਪ ਪਈ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ)। (ਪਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਤੋਂ ਵਿਛੜਿਆ ਹੋਇਆ) ਸਾਰਾ ਹੀ ਜਗਤ (ਹਰੇਕ ਜੀਵ) ਦੱਖਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ (ਹਰੇਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਤਨਾ ਸਆਰਥ ਹੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਦਾ ਦਰਦੀ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ), ਮੇਰੀ ਦੱਖੀ ਦਸ਼ਾ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਈ ਵੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। (ਨਾਮ ਤੋਂ ਖੰਝੇ ਹੋਝ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਉਤੇ) ਬਹਤ ਭਿਆਨਕ ਜਨਮ ਮਰਨ (ਦੇ ਗੇੜ) ਬਣੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੀਆਂ ਜਗਤ-ਫੇਰੀਆਂ ਮੱਕਦੀਆਂ ਨਹੀਂ। ਜਿਨਹਾਂ (ਭਾਗ-ਹੀਣ ਬੰਦਿਆਂ) ਨੂੰ ਗਰੂ ਨੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਸਣਾਇਆ, ਜੋ ਨਾਮ ਤੋਂ ਸੱਖਣੇ ਰਹੇ ਹਨ ਉਹ ਦੱਖੀ ਜੀਵਨ ਹੀ ਬਿਤਾਂਦੇ ਗਝ (ਕਿਉਂਕਿ) ਜੇ ਮਨੱਖ ਦਾ ਮਨ ਪਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਤੋਂ ਵਿਛੜਿਆ ਰਹੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਰਾ ਜਗਤ ਬਿਗਾਨਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ (ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੇਰ-ਤੇਰ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ)।੭। ਪਦਅਰਥ: ਮਹਲ—ਟਿਕਾਣਾ। ਮਹਲੀ—ਟਿਕਾਣੇ ਵਾਲਾ। ਗਰ ਮਹਲੀ—ਉੱਚੇ ਟਿਕਾਣੇ ਦਾ ਮਾਲਕ—ਪਰਭੂ। ਘਰਿ ਆਪਣੈ—(ਜਿਸ ਮਨੱਖ ਦੀ) ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ—ਘਰ ਵਿਚ। ਸੋ—ਉਹ ਮਨੱਖ। ਭਰਪਰਿ—ਭਰਪੂਰ ਵਿਚ, ਸਰਬ—ਵਿਆਪਕ ਪਰਭੂ ਵਿਚ। ਤਾਂ—ਤਦੋਂ। ਸਚ ਸਬਦਿ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ। ਪਤੀਣਾ—ਗਿੱਝ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਮਗਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅੰਕ—ਹਿਰਦਾ। ਸ ਮਹਲ—(ਪਰਭੂ ਦਾ) ਉਹ ਟਿਕਾਣਾ। ਮਹਲਾ ਅੰਤਰੇ—ਹਰੇਕ ਸਰੀਰ ਵਿਚ। ਅੰਤਿ—ਅੰਤਰਿ, ਅੰਦਰ, ਹਰੇਕ ਦੇ ਅੰਦਰ। ਨਿਰੰਤਰੇ—ਨਿਰੰਤਰਿ {ਨਿਰ—ਅੰਤਰ। ਅੰਤਰ—ਵਿੱਥ} ਬਿਨਾ ਵਿੱਥ, ਇਕ-ਰਸ। ਸਹੇਲਾ—ਸਖੀ। ਬੀਣਾ—ਬੰਸਰੀ। ਅਨਹਦ—{अन = हत ਬਿਨਾ ਵਜਾਝ} ਇਕ-ਰਸ, ਸਦਾ ਹੀ।੮। ਅਰਥ: ਉੱਚੇ ਟਿਕਾਣੇ ਦਾ ਮਾਲਕ ਪਰਭੂ ਜਿਸ ਮਨੱਖ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ-ਘਰ ਵਿਚ ਆ ਵੱਸਦਾ ਹੈ ਉਹ ਮਨੱਖ ਉਸ ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ ਪਰਭੂ (ਦੀ ਯਾਦ) ਵਿਚ ਮਸਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਮਨੱਖ ਪਰਭੂ ਦਾ ਸੇਵਕ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰਭੂ ਦੀ ਸੇਵਾ-ਭਗਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ (ਉਸ ਦਾ ਮਨ) ਮਗਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਮਨੱਖ ਸਤਿਗਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਗਿੱਝ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਹਿਰਦਾ ਨਾਮ-ਰਸ ਨਾਲ ਭਿੱਜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਹਰੇਕ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਰਭੂ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਦਿੱਸਦਾ ਹੈ, (ਉਸ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ) ਪਰਭੂ ਆਪ ਹੀ ਸਭ ਕਝ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਆਪ ਹੀ ਹਰੇਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਕ-ਰਸ ਵਿਆਪਕ ਹੈ। ਗਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਉਸ ਮਨੱਖ ਦਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਮਿਲਾਪ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਦੋਂ ਉਸ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸੌਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਮਾਨੋ,) ਇਕ-ਰਸ ਬੰਸਰੀ ਵੱਜਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਉੱਚੇ ਟਿਕਾਣੇ ਦਾ ਮਾਲਕ-ਪਰਭੂ ਜਿਸ ਮਨੱਖ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ-ਘਰ ਵਿਚ ਪਰਗਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਮਨੱਖ ਉਸ ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ ਪਰਭੂ (ਦੀ ਯਾਦ) ਵਿਚ ਜੜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।੮। ਪਦਅਰਥ: ਕੀਤਾ—ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਜੀਵ। ਕਿਆ ਸਾਲਾਹੀਝ—ਸਿਫ਼ਤਾਂ ਕਰਨ ਦਾ ਕੀਹ ਲਾਭ? ਕਰਿ—ਪੈਦਾ ਕਰ ਕੇ। ਵੇਖੈ—ਸੰਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸੋਈ—ਉਹ ਪਰਭੂ ਹੀ। ਤਾ ਕੀ—ਉਸ (ਪਰਮਾਤਮਾ) ਦੀ। ਨ ਭਲਝ—ਨ ਭਲੈ, ਭੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਕਰਹਿ—(ਜੀਵ) ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤਧ—ਤੈਨੂੰ। ਸਬਦਿ ਅਮਲਝ—ਅਮਲੈ ਸਬਦਿ, ਅਮੋਲਕ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਹੀਣਉ—ਹੀਣਾ, ਤੱਛ। ਕਰਉ—ਮੈਂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਸਾਚ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ। ਭਾਈ—ਹੇ ਭਾਈ! ਜਿਨਿ—ਜਿਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ। ਸਾਈ—ਸੋਈ, ਉਹੀ।੯। ਅਰਥ: ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹੋਝ ਜੀਵ ਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਤਾਂ ਕਰਨ ਦਾ ਕੀਹ ਲਾਭ? (ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਉਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ) ਜੋ ਜਗਤ ਪੈਦਾ ਕਰ ਕੇ ਆਪ ਹੀ ਸੰਭਾਲ ਭੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। (ਪਰ ਉਸ ਪਰਭੂ ਦਾ ਮੱਲ ਨਹੀਂ ਪੈ ਸਕਦਾ, ਉਸ ਵਰਗਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਦੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ)। ਜੇ ਕੋਈ ਮਨੱਖ ਇਹ ਚਾਹੇ (ਕਿ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗਣ ਬਿਆਨ ਕਰ ਕੇ ਮੈਂ ਉਸ ਦਾ ਮੱਲ ਪਾ ਸਕਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ) ਉਸ ਪਰਭੂ ਦਾ ਮੱਲ ਨਹੀਂ ਪੈ ਸਕਦਾ। ਜਿਸ ਮਨੱਖ ਨੂੰ ਪਰਭੂ ਆਪ ਸੂਝ ਬਖ਼ਸ਼ਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਪਰਭੂ ਦੀ ਕਦਰ ਸਮਝ ਲੈਂਦਾ ਹੈ (ਤੇ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ) ਪਰਭੂ ਅਭੱਲ ਹੈ ਕਦੇ ਭੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। (ਉਹ ਬੰਦਾ ਇਉਂ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ-) ਹੇ ਪਰਭੂ! ਜੇਹੜੇ ਬੰਦੇ ਤੈਨੂੰ ਪਿਆਰੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਉਹ ਗਰੂ ਦੇ ਅਮੋਲਕ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜੜ ਕੇ ਤੇਰੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹੇ ਨਾਨਕ! (ਆਖ-) ਹੇ ਭਾਈ! ਮੈਂ ਤੱਛ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਨੀਵਾਂ ਹਾਂ, ਪਰ ਮੈਂ (ਪਰਭੂ-ਦਰ ਤੇ ਹੀ) ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਉਸ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪਰਭੂ (ਦੇ ਪੱਲੇ) ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦਾ। (ਮੇਰੀ ਕੋਈ ਪਾਂਇਆਂ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮੈਂ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਨ ਦਾ ਦਮ ਭਰ ਸਕਾਂ), ਜੇਹੜਾ ਪਰਭੂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਕੇ ਸੰਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹੀ (ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਨ ਦੀ) ਅਕਲ ਬਖ਼ਸ਼ਦਾ ਹੈ।੯।੨।੫। | |
soohee mehalaa 1 || maeraa man raathaa gun ravai man bhaavai soee || gur kee pourree saach kee saachaa sukh hoee || sukh sehaj aavai saach bhaavai saach kee math kio ttalai || eisanaan dhaan sugiaan majan aap ashhaliou kio shhalai || parapa(n)ch moh bikaar thhaakae koorr kapatt n dhoee || maeraa man raathaa gun ravai man bhaavai soee ||1|| saahib so saalaaheeai jin kaaran keeaa || mail laagee man mailiai kinai a(n)mrith peeaa || mathh a(n)mrith peeaa eihu man dheeaa gur pehi mol karaaeiaa || aapanarraa prabh sehaj pashhaathaa jaa man saachai laaeiaa || this naal gun gaavaa jae this bhaavaa kio milai hoe paraaeiaa || saahib so saalaaheeai jin jagath oupaaeiaa ||2|| aae gaeiaa kee n aaeiou kio aavai jaathaa || preetham sio man maaniaa har saethee raathaa || saahib ra(n)g raathaa sach kee baathaa jin bi(n)b kaa kott ousaariaa || pa(n)ch bhoo naaeiko aap sira(n)dhaa jin sach kaa pi(n)dd savaariaa || ham avaganiaarae thoo sun piaarae thudhh bhaavai sach soee || aavan jaanaa naa thheeai saachee math hoee ||3|| a(n)jan thaisaa a(n)jeeai jaisaa pir bhaavai || samajhai soojhai jaaneeai jae aap jaanaavai || aap jaanaavai maarag paavai aapae manooaa laeveae || karam sukaram karaaeae aapae keemath koun abhaeveae || tha(n)th ma(n)th paakha(n)dd n jaanaa raam ridhai man maaniaa || a(n)jan naam thisai thae soojhai gur sabadhee sach jaaniaa ||4|| saajan hovan aapanae kio par ghar jaahee || saajan raathae sach kae sa(n)gae man maahee || man maahi saajan karehi raleeaa karam dhharam sabaaeiaa || at(h)asat(h) theerathh pu(n)n poojaa naam saachaa bhaaeiaa || aap saajae thhaap vaekhai thisai bhaanaa bhaaeiaa || saajan raa(n)g ra(n)geelarrae ra(n)g laal banaaeiaa ||5|| a(n)dhhaa aagoo jae thheeai kio paadhhar jaanai || aap musai math hoshheeai kio raahu pashhaanai || kio raahi jaavai mehal paavai a(n)dhh kee math a(n)dhhalee || vin naam har kae kashh n soojhai a(n)dhh boodda dhha(n)dhhalee || dhin raath chaanan chaao oupajai sabadh gur kaa man vasai || kar jorr gur pehi kar bina(n)thee raahu paadhhar gur dhasai ||6|| man paradhaesee jae thheeai sabh dhaes paraaeiaa || kis pehi kholho ga(n)t(h)arree dhookhee bhar aaeiaa || dhookhee bhar aaeiaa jagath sabaaeiaa koun jaanai bidhh maereeaa || aavanae jaavanae kharae ddaraavanae thott n aavai faereeaa || naam vihoonae oonae jhoonae naa gur sabadh sunaaeiaa || man paradhaesee jae thheeai sabh dhaes paraaeiaa ||7|| gur mehalee ghar aapanai so bharapur leenaa || saevak saevaa thaa(n) karae sach sabadh patheenaa || sabadhae patheejai a(n)k bheejai s mehal mehalaa a(n)tharae || aap karathaa karae soee prabh aap a(n)th nira(n)tharae || gur sabadh maelaa thaa(n) suhaelaa baaja(n)th anehadh beenaa || gur mehalee ghar aapanai so bharipur leenaa ||8|| keethaa kiaa saalaaheeai kar vaekhai soee || thaa kee keemath n pavai jae lochai koee || keemath so paavai aap jaanaavai aap abhul n bhuleae || jai jai kaar karehi thudhh bhaavehi gur kai sabadh amuleae || heeno neech karo baena(n)thee saach n shhoddo bhaaee || naanak jin kar dhaekhiaa dhaevai math saaee ||9||2||5|| | |
Soohee, First Mehla: My mind is imbued with His Glorious Praises; I chant them, and He is pleasing to my mind. Truth is the ladder to the Guru; climbing up to the True Lord, peace is obtained. Celestial peace comes; the Truth pleases me. How could these True Teachings ever be erased? He Himself is Undeceivable; how could He ever be deceived by cleansing baths, charity, spiritual wisdom or ritual bathings? Fraud, attachment and corruption are taken away, as are falsehood, hypocrisy and duality. My mind is imbued with His Glorious Praises; I chant them, and He is pleasing to my mind. ||1|| So praise your Lord and Master, who created the creation. Filth sticks to the polluted mind; how rare are those who drink in the Ambrosial Nectar. Churn this Ambrosial Nectar, and drink it in; dedicate this mind to the Guru, and He will value it highly. I intuitively realized my God, when I linked my mind to the True Lord. I will sing the Lord's Glorious Praises with Him, if it pleases Him; how could I meet Him by being a stranger to Him? So praise your Lord and Master, who created the creation. ||2|| When He comes, what else remains behind? How can there be any coming or going then? When the mind is reconciled with its Beloved Lord, it is blended with Him. True is the speech of one who is imbued with the Love of his Lord and Master, who fashioned the body fortress from a mere bubble. He is the Master of the five elements; He Himself is the Creator Lord. He embellished the body with Truth. I am worthless; please hear me, O my Beloved! Whatever pleases You is True. One who is blessed with true understanding, does not come and go. ||3|| Apply such an ointment to your eyes, which is pleasing to your Beloved. I realize, understand and know Him, only if He Himself causes me to know Him. He Himself shows me the Way, and He Himself leads me to it, attracting my mind. He Himself causes us to do good and bad deeds; who can know the value of the Mysterious Lord? I know nothing of Tantric spells, magical mantras and hypocritical rituals; enshrining the Lord within my heart, my mind is satisfied. The ointment of the Naam, the Name of the Lord, is only understood by one who realizes the Lord, through the Word of the Guru's Shabad. ||4|| I have my own friends; why should I go to the home of a stranger? My friends are imbued with the True Lord; He is with them, in their minds. In their minds, these friends celebrate in happiness; all good karma, righteousness and Dharma, the sixty-eight holy places of pilgrimage, charity and worship, are found in the love of the True Name. He Himself creates, establishes and beholds all, by the Pleasure of His Will. My friends are happy in the Love of the Lord; they nurture love for their Beloved. ||5|| If a blind man is made the leader, how will he know the way? He is impaired, and his understanding is inadequate; how will he know the way? How can he follow the path and reach the Mansion of the Lord's Presence? Blind is the understanding of the blind. Without the Lord's Name, they cannot see anything; the blind are drowned in worldly entanglements. Day and night, the Divine Light shines forth and joy wells up, when the Word of the Guru's Shabad abides in the mind. With your palms pressed together, pray to the Guru to show you the way. ||6|| If the man becomes a stranger to God, then all the world becomes a stranger to him. Unto whom should I tie up and give the bundle of my pains? The whole world is overflowing with pain and suffering; who can know the state of my inner self? Comings and goings are terrible and dreadful; there is no end to the rounds of reincarnation. Without the Naam, he is vacant and sad; he does not listen to the Word of the Guru's Shabad. If the mind becomes a stranger to God, then all the world becomes a stranger to him. ||7|| One who finds the Guru's Mansion within the home of his own being, merges in the All-pervading Lord. The sevadar performs selfless service when he is pleased, and confirmed in the True Word of the Shabad. Confirmed in the Shabad, with her being softened by devotion, the bride dwells in the Mansion of the Lord's Presence, deep within her being. The Creator Himself creates; God Himself, in the end, is endless. Through the Word of the Guru's Shabad, the mortal is united, and then embellished; the unstruck melody of the sound current resounds. One who finds the Guru's Mansion within the home of his own being, merges in the All-pervading Lord. ||8|| Why praise that which is created? Praise instead the One who created it and watches over it. His value cannot be estimated, no matter how much one may wish. He alone can estimate the Lord's value, whom the Lord Himself causes to know. He is not mistaken; He does not make mistakes. He alone celebrates victory, who is pleasing to You, through the Invaluable Word of the Guru's Shabad. I am lowly and abject - I offer my prayer; may I never forsake the True Name, O Sibling of Destiny. O Nanak, the One who created the creation, watches over it; He alone bestows understanding. ||9||2||5|| |