ਸੋਰਠਿ ਬਾਣੀ ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਕੀ ੴ ਸਤਿਗ੝ਰ ਪ੝ਰਸਾਦਿ ॥

ਜਉ ਹਮ ਬਾਂਧੇ ਮੋਹ ਫਾਸ, ਹਮ ਪ੝ਰੇਮ ਬਧਨਿ ਤ੝ਮ ਬਾਧੇ ॥ ਅਪਨੇ ਛੂਟਨ ਕੋ ਜਤਨ੝ ਕਰਹ੝ ਹਮ ਛੂਟੇ ਤ੝ਮ ਆਰਾਧੇ ॥1॥

ਮਾਧਵੇ ਜਾਨਤ ਹਹ੝ ਜੈਸੀ ਤੈਸੀ ॥ ਅਬ ਕਹਾ ਕਰਹ੝ਗੇ ਝਸੀ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਮੀਨ੝ ਪਕਰਿ ਫਾਂਕਿਓ ਅਰ੝ ਕਾਟਿਓ ਰਾਂਧਿ ਕੀਓ ਬਹ੝ ਬਾਨੀ ॥ ਖੰਡ ਖੰਡ ਕਰਿ ਭੋਜਨ੝ ਕੀਨੋ ਤਊ ਨ ਬਿਸਰਿਓ ਪਾਨੀ ॥2॥

ਆਪਨ ਬਾਪੈ ਨਾਹੀ ਕਿਸੀ ਕੋ, ਭਾਵਨ ਕੋ ਹਰਿ ਰਾਜਾ ॥ ਮੋਹ ਪਟਲ ਸਭ੝ ਜਗਤ੝ ਬਿਆਪਿਓ, ਭਗਤ ਨਹੀ ਸੰਤਾਪਾ ॥3॥

ਕਹਿ ਰਵਿਦਾਸ ਭਗਤਿ ਇਕ ਬਾਢੀ, ਅਬ ਇਹ ਕਾ ਸਿਉ ਕਹੀਝ ॥ ਜਾ ਕਾਰਨਿ ਹਮ ਤ੝ਮ ਆਰਾਧੇ, ਸੋ ਦ੝ਖ੝ ਅਜਹੂ ਸਹੀਝ ॥4॥2॥

ਪਦ ਅਰਥ :-ਬਾਂਧੇ-ਬੱਝੇ ਹੋਝ ਹਾਂ । ਫਾਸ-ਫਾਹੀ । ਬਧਨਿ-ਰੱਸੀ ਨਾਲ । ਤ੝ਮ-ਤੈਨੂੰ । ਕੋ-ਦਾ ।1।

ਜਾਨਤ ਹਹ੝-ਤ੝ਸੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ । ਜੈਸੀ-ਜਿਹੋ ਜਿਹੀ (ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਪ੝ਰੀਤ ਹੈ ਤੇਰੇ ਨਾਲ) । ਝਸੀ-ਅਜਿਹੀ ਪ੝ਰੀਤ ਦੇ ਹ੝ੰਦਿਆਂ । ਕਹਾ ਕਰਹ੝ਗੇ-ਕੀਹ ਕਰੇਂਗਾ ? ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਹੋਰ ਕੀਹ ਕਰੇਂਗਾ ? (ਭਾਵ, ਤੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਆਪਣੇ ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਮੋਹ ਤੋਂ ਬਚਾਈ ਰੱਖੇਂਗਾ) ।1।ਰਹਾਉ।

ਮੀਨ੝-ਮੱਛੀ । ਪਕਰਿ-ਫੜ ਕੇ । ਫਾਂਕਿਓ-ਫਾੜੀ ਫਾੜੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ । ਰਾਂਧਿ ਕੀਓ-ਰਿੰਨ੝ਹ ਲਈ । ਬਹ੝ ਬਾਨੀ-ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ । ਖੰਡ-ਟੋਟਾ । ਤਊ-ਤਾਂ ਭੀ ।2।

ਬਾਪੈ-ਪਿਉ ਦੀ (ਮਲਕੀਅਤ) । ਭਾਵਨ ਕੋ-ਪ੝ਰੇਮ ਦਾ (ਬੱਧਾ ਹੋਇਆ) । ਰਾਜਾ-ਜਗਤ ਦਾ ਮਾਲਕ (ਨੋਟ :-ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਆਪਣੀ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲਫ਼ਜ਼ ‘ਰਾਜਾ’ ਭੀ ਬਹ੝ਤ ਵਾਰੀ ਵਰਤਦੇ ਹਨ; ਹਰੇਕ ਕਵੀ ਦਾ ਆਪੋ ਆਪਣਾ ਸ੝ਭਾਵ ਹ੝ੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਲਫ਼ਜ਼ ਮ੝ੜ ਮ੝ੜ ਵਰਤਣਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ) । ਪਟਲ-ਪਰਦਾ । ਬਿਆਪਿਓ-ਛਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਸੰਤਾਪ-(ਮੋਹ ਦਾ) ਕਲੇਸ਼ ।3।

ਭਗਤਿ ਇਕ-ਇੱਕ ਪ੝ਰਭੂ ਦੀ ਭਗਤੀ । ਬਾਢੀ-ਵਧਾਈ ਹੈ, ਦ੝ਰਿੜ੝ਹ ਕੀਤੀ ਹੈ । ਅਬ...ਕਹੀਝ-ਹ੝ਣ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਇਹ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹੀ । ਜਾ ਕਾਰਨਿ-ਜਿਸ (ਮੋਹ ਤੋਂ ਬਚਣ) ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ । ਅਜਹੂ-ਹ੝ਣ ਤੱਕ ।4।

ਅਰਥ :-ਹੇ ਮਾਧੋ ! ਤੇਰੇ ਭਗਤ ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ ਪਿਆਰ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਤੈਥੋਂ ਲ੝ਕਿਆ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦਾ (ਤੂੰ ਉਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੝ਹਾਂ ਜਾਣਦਾ ਹੈਂ), ਅਜਿਹੀ ਪ੝ਰੀਤਿ ਦੇ ਹ੝ੰਦਿਆਂ ਤੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੋਹ ਤੋਂ ਬਚਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈਂ ।1।ਰਹਾਉ।

(ਸੋ, ਹੇ ਮਾਧੋ !) ਜੇ ਅਸੀ ਮੋਹ ਦੀ ਫਾਹੀ ਵਿਚ ਬੱਝੇ ਹੋਝ ਸਾਂ, ਤਾਂ ਅਸਾਂ ਤੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਰੱਸੀ ਨਾਲ ਬੰਨ੝ਹ ਲਿਆ ਹੈ । ਅਸੀ ਤਾਂ (ਉਸ ਮੋਹ ਦੀ ਫਾਹੀ ਵਿਚੋਂ) ਤੈਨੂੰ ਸਿਮਰ ਕੇ ਨਿਕਲ ਆਝ ਹਾਂ, ਤੂੰ ਅਸਾਡੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਜਕੜ ਵਿਚੋਂ ਕਿਵੇਂ ਨਿਕਲੇਂਗਾ ? ।

(ਅਸਾਡਾ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਭੀ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਮੱਛੀ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਹ੝ੰਦਾ ਹੈ, ਅਸਾਂ ਮਰ ਕੇ ਭੀ ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣੀ) ਮੱਛੀ (ਪਾਣੀ ਵਿਚੋਂ) ਫੜ ਕੇ ਫਾਂਕਾਂ ਕਰ ਦੇਈਝ, ਟੋਟੇ ਕਰ ਦੇਈਝ ਤੇ ਕਈ ਤਰ੝ਹਾਂ ਰਿੰਨ੝ਹ ਲਈਝ, ਫਿਰ ਰਤਾ ਰਤਾ ਕਰ ਕੇ ਖਾ ਲਈਝ, ਫਿਰ ਭੀ ਉਸ ਮੱਛੀ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਭ੝ੱਲਦਾ (ਜਿਸ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਪੇਟ ਵਿਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਭੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਪਿਆਸ ਲਗਾ ਦੇਂਦੀ ਹੈ) ।2।

ਜਗਤ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹਰੀ ਕਿਸੇ ਦੇ ਪਿਉ ਦੀ (ਜੱਦੀ ਮਲਕੀਅਤ) ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਹ ਤਾਂ ਪ੝ਰੇਮ ਦਾ ਬੱਝਾ ਹੋਇਆ ਹੈ । (ਇਸ ਪ੝ਰੇਮ ਤੋਂ ਵਾਂਜਿਆ ਹੋਇਆ ਸਾਰਾ ਜਗਤ) ਮੋਹ ਦੇ ਪਰਦੇ ਵਿਚ ਫਸਿਆ ਪਿਆ ਹੈ, ਪਰ (ਪ੝ਰਭੂ ਨਾਲ ਪ੝ਰੇਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ) ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ (ਇਸ ਮੋਹ ਦਾ) ਕੋਈ ਕਲੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਹ੝ੰਦਾ ।3।

ਰਵਿਦਾਸ ਆਖਦਾ ਹੈ-(ਹੇ ਮਾਧੋ !) ਮੈਂ ਇਕ ਤੇਰੀ ਭਗਤੀ (ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ) ਇਤਨੀ ਦ੝ਰਿੜ੝ਹ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਹ੝ਣ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਇਹ ਗਿਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਈ ਜ੝ ਜਿਸ ਮੋਹ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਮੈਂ ਤੇਰਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸਾਂ, ਉਸ ਮੋਹ ਦਾ ਦ੝ੱਖ ਮੈਨੂੰ ਹ੝ਣ ਤਕ ਸਹਾਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ (ਭਾਵ, ਉਸ ਮੋਹ ਦਾ ਤਾਂ ਹ੝ਣ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਨਾਮ ਨਿਸ਼ਾਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਿਆ) ।4।2।

ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਭਾਵ :-ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਦੀ ਫਾਹੀ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਦਾ ਇਕੋ ਇਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ-ਪ੝ਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਪਿਆਰ ।

jo ham baa(n)dhhae moh faas ham praem badhhan thum baadhhae || apanae shhoottan ko jathan karahu ham shhoottae thum aaraadhhae ||1||

maadhhavae jaanath hahu jaisee thaisee || ab kehaa karahugae aisee ||1|| rehaao ||

meen pakar faa(n)kiou ar kaattiou raa(n)dhh keeou bahu baanee || kha(n)dd kha(n)dd kar bhojan keeno thoo n bisariou paanee ||2||

aapan baapai naahee kisee ko bhaavan ko har raajaa || moh pattal sabh jagath biaapiou bhagath nehee sa(n)thaapaa ||3||

kehi ravidhaas bhagath eik baadtee ab eih kaa sio keheeai || jaa kaaran ham thum aaraadhhae so dhukh ajehoo seheeai ||4||2||

If I am bound by the noose of emotional attachment, then I shall bind You, Lord, with the bonds of love. Go ahead and try to escape, Lord; I have escaped by worshipping and adoring You. ||1||

O Lord, You know my love for You. Now, what will You do? ||1||Pause||

A fish is caught, cut up, and cooked it in many different ways. Bit by bit, it is eaten, but still, it does not forget the water. ||2||

The Lord, our King, is father to no one, except those who love Him. The veil of emotional attachment has been cast over the entire world, but it does not bother the Lord's devotee. ||3||

Says Ravi Daas, my devotion to the One Lord is increasing; now, who can I tell this to? That which brought me to worship and adore You - I am still suffering that pain. ||4||2||