ਬਿਲਾਵਲ੝ ਮਹਲਾ 1 ਥਿਤੀ ਘਰ੝ 10 ਜਤਿ ੴ ਸਤਿਗ੝ਰ ਪ੝ਰਸਾਦਿ ॥

ਝਕਮ ਝਕੰਕਾਰ੝ ਨਿਰਾਲਾ ॥ ਅਮਰ੝ ਅਜੋਨੀ ਜਾਤਿ ਨ ਜਾਲਾ ॥ ਅਗਮ ਅਗੋਚਰ੝ ਰੂਪ੝ ਨ ਰੇਖਿਆ ॥ ਖੋਜਤ ਖੋਜਤ ਘਟਿ ਘਟਿ ਦੇਖਿਆ ॥ ਜੋ ਦੇਖਿ ਦਿਖਾਵੈ ਤਿਸ ਕਉ ਬਲਿ ਜਾਈ ॥ ਗ੝ਰ ਪਰਸਾਦਿ ਪਰਮ ਪਦ੝ ਪਾਈ ॥1॥

ਕਿਆ ਜਪ੝ ਜਾਪਉ ਬਿਨ੝ ਜਗਦੀਸੈ ॥ ਗ੝ਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਮਹਲ੝ ਘਰ੝ ਦੀਸੈ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਲਗੇ ਪਛ੝ਤਾਣੇ ॥ ਜਮ ਦਰਿ ਬਾਧੇ ਆਵਣ ਜਾਣੇ ॥ ਕਿਆ ਲੈ ਆਵਹਿ ਕਿਆ ਲੇ ਜਾਹਿ ॥ ਸਿਰਿ ਜਮਕਾਲ੝ ਸਿ ਚੋਟਾ ਖਾਹਿ ॥ ਬਿਨ੝ ਗ੝ਰ ਸਬਦ ਨ ਛੂਟਸਿ ਕੋਇ ॥ ਪਾਖੰਡਿ ਕੀਨ੝”ੈ ਮ੝ਕਤਿ ਨ ਹੋਇ ॥2॥

ਆਪੇ ਸਚ੝ ਕੀਆ ਕਰ ਜੋੜਿ ॥ ਅੰਡਜ ਫੋੜਿ ਜੋੜਿ ਵਿਛੋੜਿ ॥ ਧਰਤਿ ਅਕਾਸ੝ ਕੀਝ ਬੈਸਣ ਕਉ ਥਾਉ ॥ ਰਾਤਿ ਦਿਨੰਤ੝ ਕੀਝ ਭਉ ਭਾਉ ॥ ਜਿਨਿ ਕੀਝ ਕਰਿ ਵੇਖਣਹਾਰਾ ॥ ਅਵਰ੝ ਨ ਦੂਜਾ ਸਿਰਜਣਹਾਰਾ ॥3॥

ਤ੝ਰਿਤੀਆ ਬ੝ਰਹਮਾ ਬਿਸਨ੝ ਮਹੇਸਾ ॥ ਦੇਵੀ ਦੇਵ ਉਪਾਝ ਵੇਸਾ ॥ ਜੋਤੀ ਜਾਤੀ ਗਣਤ ਨ ਆਵੈ ॥ ਜਿਨਿ ਸਾਜੀ ਸੋ ਕੀਮਤਿ ਪਾਵੈ ॥ ਕੀਮਤਿ ਪਾਇ ਰਹਿਆ ਭਰਪੂਰਿ ॥ ਕਿਸ੝ ਨੇੜੈ ਕਿਸ੝ ਆਖਾ ਦੂਰਿ ॥4॥

ਚਉਥਿ ਉਪਾਝ ਚਾਰੇ ਬੇਦਾ ॥ ਖਾਣੀ ਚਾਰੇ ਬਾਣੀ ਭੇਦਾ ॥ ਅਸਟ ਦਸਾ ਖਟ੝ ਤੀਨਿ ਉਪਾਝ ॥ ਸੋ ਬੂਝੈ ਜਿਸ੝ ਆਪਿ ਬ੝ਝਾਝ ॥ ਤੀਨਿ ਸਮਾਵੈ ਚਉਥੈ ਵਾਸਾ ॥ ਪ੝ਰਣਵਤਿ ਨਾਨਕ ਹਮ ਤਾ ਕੇ ਦਾਸਾ ॥5॥

ਪੰਚਮੀ ਪੰਚ ਭੂਤ ਬੇਤਾਲਾ ॥ ਆਪਿ ਅਗੋਚਰ੝ ਪ੝ਰਖ੝ ਨਿਰਾਲਾ ॥ ਇਕਿ ਭ੝ਰਮਿ ਭੂਖੇ ਮੋਹ ਪਿਆਸੇ ॥ ਇਕਿ ਰਸ੝ ਚਾਖਿ ਸਬਦਿ ਤ੝ਰਿਪਤਾਸੇ ॥ ਇਕਿ ਰੰਗਿ ਰਾਤੇ ਇਕਿ ਮਰਿ ਧੂਰਿ ॥ ਇਕਿ ਦਰਿ ਘਰਿ ਸਾਚੈ ਦੇਖਿ ਹਦੂਰਿ ॥6॥

ਝੂਠੇ ਕਉ ਨਾਹੀ ਪਤਿ ਨਾਉ ॥ ਕਬਹ੝ ਨ ਸੂਚਾ ਕਾਲਾ ਕਾਉ ॥ ਪਿੰਜਰਿ ਪੰਖੀ ਬੰਧਿਆ ਕੋਇ ॥ ਛੇਰੀਂ ਭਰਮੈ ਮ੝ਕਤਿ ਨ ਹੋਇ ॥ ਤਉ ਛੂਟੈ ਜਾ ਖਸਮ੝ ਛਡਾਝ ॥ ਗ੝ਰਮਤਿ ਮੇਲੇ ਭਗਤਿ ਦ੝ਰਿੜਾਝ ॥7॥

ਖਸਟੀ ਖਟ੝ ਦਰਸਨ ਪ੝ਰਭ ਸਾਜੇ ॥ ਅਨਹਦ ਸਬਦ੝ ਨਿਰਾਲਾ ਵਾਜੇ ॥ ਜੇ ਪ੝ਰਭ ਭਾਵੈ ਤਾ ਮਹਲਿ ਬ੝ਲਾਵੈ ॥ ਸਬਦੇ ਭੇਦੇ ਤਉ ਪਤਿ ਪਾਵੈ ॥ ਕਰਿ ਕਰਿ ਵੇਸ ਖਪਹਿ ਜਲਿ ਜਾਵਹਿ ॥ ਸਾਚੈ ਸਾਚੇ ਸਾਚਿ ਸਮਾਵਹਿ ॥8॥

ਸਪਤਮੀ ਸਤ੝ ਸੰਤੋਖ੝ ਸਰੀਰਿ ॥ ਸਾਤ ਸਮ੝ੰਦ ਭਰੇ ਨਿਰਮਲ ਨੀਰਿ ॥ ਮਜਨ੝ ਸੀਲ੝ ਸਚ੝ ਰਿਦੈ ਵੀਚਾਰਿ ॥ ਗ੝ਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਪਾਵੈ ਸਭਿ ਪਾਰਿ ॥ ਮਨਿ ਸਾਚਾ ਮ੝ਖਿ ਸਾਚਉ ਭਾਇ ॥ ਸਚ੝ ਨੀਸਾਣੈ ਠਾਕ ਨ ਪਾਇ ॥9॥

ਅਸਟਮੀ ਅਸਟ ਸਿਧਿ ਬ੝ਧਿ ਸਾਧੈ ॥ ਸਚ੝ ਨਿਹਕੇਵਲ੝ ਕਰਮਿ ਅਰਾਧੈ ॥ ਪਉਣ ਪਾਣੀ ਅਗਨੀ ਬਿਸਰਾਉ ॥ ਤਹੀ ਨਿਰੰਜਨ੝ ਸਾਚੋ ਨਾਉ ॥ ਤਿਸ੝ ਮਹਿ ਮਨੂਆ ਰਹਿਆ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥ ਪ੝ਰਣਵਤਿ ਨਾਨਕ੝ ਕਾਲ੝ ਨ ਖਾਇ ॥10॥

ਨਾਉ ਨਉਮੀ ਨਵੇ ਨਾਥ ਨਵ ਖੰਡਾ ॥ ਘਟਿ ਘਟਿ ਨਾਥ੝ ਮਹਾ ਬਲਵੰਡਾ ॥ ਆਈ ਪੂਤਾ ਇਹ੝ ਜਗ੝ ਸਾਰਾ ॥ ਪ੝ਰਭ ਆਦੇਸ੝ ਆਦਿ ਰਖਵਾਰਾ ॥ ਆਦਿ ਜ੝ਗਾਦੀ ਹੈ ਭੀ ਹੋਗ੝ ॥ ਓਹ੝ ਅਪਰੰਪਰ੝ ਕਰਣੈ ਜੋਗ੝ ॥11॥

ਦਸਮੀ ਨਾਮ੝ ਦਾਨ੝ ਇਸਨਾਨ੝ ॥ ਅਨਦਿਨ੝ ਮਜਨ੝ ਸਚਾ ਗ੝ਣ ਗਿਆਨ੝ ॥ ਸਚਿ ਮੈਲ੝ ਨ ਲਾਗੈ ਭ੝ਰਮ੝ ਭਉ ਭਾਗੈ ॥ ਬਿਲਮ੝ ਨ ਤੂਟਸਿ ਕਾਚੈ ਤਾਗੈ ॥ ਜਿਉ ਤਾਗਾ ਜਗ੝ ਝਵੈ ਜਾਣਹ੝ ॥ ਅਸਥਿਰ੝ ਚੀਤ੝ ਸਾਚਿ ਰੰਗ੝ ਮਾਣਹ੝ ॥12॥

ਝਕਾਦਸੀ ਇਕ੝ ਰਿਦੈ ਵਸਾਵੈ ॥ ਹਿੰਸਾ ਮਮਤਾ ਮੋਹ੝ ਚ੝ਕਾਵੈ ॥ ਫਲ੝ ਪਾਵੈ ਬ੝ਰਤ੝ ਆਤਮ ਚੀਨੈ ॥ ਪਾਖੰਡਿ ਰਾਚਿ ਤਤ੝ ਨਹੀ ਬੀਨੈ ॥ ਨਿਰਮਲ੝ ਨਿਰਾਹਾਰ੝ ਨਿਹਕੇਵਲ੝ ॥ ਸੂਚੈ ਸਾਚੇ ਨਾ ਲਾਗੈ ਮਲ੝ ॥13॥

ਜਹ ਦੇਖਉ ਤਹ ਝਕੋ ਝਕਾ ॥ ਹੋਰਿ ਜੀਅ ਉਪਾਝ ਵੇਕੋ ਵੇਕਾ ॥ ਫਲੋਹਾਰ ਕੀਝ ਫਲ੝ ਜਾਇ ॥ ਰਸ ਕਸ ਖਾਝ ਸਾਦ੝ ਗਵਾਇ ॥ ਕੂੜੈ ਲਾਲਚਿ ਲਪਟੈ ਲਪਟਾਇ ॥ ਛੂਟੈ ਗ੝ਰਮ੝ਖਿ ਸਾਚ੝ ਕਮਾਇ ॥14॥

ਦ੝ਆਦਸਿ ਮ੝ਦ੝ਰਾ ਮਨ੝ ਅਉਧੂਤਾ ॥ ਅਹਿਨਿਸਿ ਜਾਗਹਿ ਕਬਹਿ ਨ ਸੂਤਾ ॥ ਜਾਗਤ੝ ਜਾਗਿ ਰਹੈ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥ ਗ੝ਰ ਪਰਚੈ ਤਿਸ੝ ਕਾਲ੝ ਨ ਖਾਇ ॥ ਅਤੀਤ ਭਝ ਮਾਰੇ ਬੈਰਾਈ ॥ ਪ੝ਰਣਵਤਿ ਨਾਨਕ ਤਹ ਲਿਵ ਲਾਈ ॥15॥

ਦ੝ਆਦਸੀ ਦਇਆ ਦਾਨ੝ ਕਰਿ ਜਾਣੈ ॥ ਬਾਹਰਿ ਜਾਤੋ ਭੀਤਰਿ ਆਣੈ ॥ ਬਰਤੀ ਬਰਤ ਰਹੈ ਨਿਹਕਾਮ ॥ ਅਜਪਾ ਜਾਪ੝ ਜਪੈ ਮ੝ਖਿ ਨਾਮ ॥ ਤੀਨਿ ਭਵਣ ਮਹਿ ਝਕੋ ਜਾਣੈ ॥ ਸਭਿ ਸ੝ਚਿ ਸੰਜਮ ਸਾਚ੝ ਪਛਾਣੈ ॥16॥

ਤੇਰਸਿ ਤਰਵਰ ਸਮ੝ਦ ਕਨਾਰੈ ॥ ਅੰਮ੝ਰਿਤ੝ ਮੂਲ੝ ਸਿਖਰਿ ਲਿਵ ਤਾਰੈ ॥ ਡਰ ਡਰਿ ਮਰੈ ਨ ਬੂਡੈ ਕੋਇ ॥ ਨਿਡਰ੝ ਬੂਡਿ ਮਰੈ ਪਤਿ ਖੋਇ ॥ ਡਰ ਮਹਿ ਘਰ੝ ਘਰ ਮਹਿ ਡਰ੝ ਜਾਣੈ ॥ ਤਖਤਿ ਨਿਵਾਸ੝ ਸਚ੝ ਮਨਿ ਭਾਣੈ ॥17॥

ਚਉਦਸਿ ਚਉਥੇ ਥਾਵਹਿ ਲਹਿ ਪਾਵੈ ॥ ਰਾਜਸ ਤਾਮਸ ਸਤ ਕਾਲ ਸਮਾਵੈ ॥ ਸਸੀਅਰ ਕੈ ਘਰਿ ਸੂਰ੝ ਸਮਾਵੈ ॥ ਜੋਗ ਜ੝ਗਤਿ ਕੀ ਕੀਮਤਿ ਪਾਵੈ ॥ ਚਉਦਸਿ ਭਵਨ ਪਾਤਾਲ ਸਮਾਝ ॥ ਖੰਡ ਬ੝ਰਹਮੰਡ ਰਹਿਆ ਲਿਵ ਲਾਝ ॥18॥

ਅਮਾਵਸਿਆ ਚੰਦ੝ ਗ੝ਪਤ੝ ਗੈਣਾਰਿ ॥ ਬੂਝਹ੝ ਗਿਆਨੀ ਸਬਦ੝ ਬੀਚਾਰਿ ॥ ਸਸੀਅਰ੝ ਗਗਨਿ ਜੋਤਿ ਤਿਹ੝ ਲੋਈ ॥ ਕਰਿ ਕਰਿ ਵੇਖੈ ਕਰਤਾ ਸੋਈ ॥ ਗ੝ਰ ਤੇ ਦੀਸੈ ਸੋ ਤਿਸ ਹੀ ਮਾਹਿ ॥ ਮਨਮ੝ਖਿ ਭੂਲੇ ਆਵਹਿ ਜਾਹਿ ॥19॥

ਘਰ੝ ਦਰ੝ ਥਾਪਿ ਥਿਰ੝ ਥਾਨਿ ਸ੝ਹਾਵੈ ॥ ਆਪ੝ ਪਛਾਣੈ ਜਾ ਸਤਿਗ੝ਰ੝ ਪਾਵੈ ॥ ਜਹ ਆਸਾ ਤਹ ਬਿਨਸਿ ਬਿਨਾਸਾ ॥ ਫੂਟੈ ਖਪਰ੝ ਦ੝ਬਿਧਾ ਮਨਸਾ ॥ ਮਤਾ ਜਾਲ ਤੇ ਰਹੈ ਉਦਾਸਾ ॥ ਪ੝ਰਣਵਤਿ ਨਾਨਕ ਹਮ ਤਾ ਕੇ ਦਾਸਾ ॥20॥1॥

ਪਦਅਰਥ: ਥਿਤੀ—ਥਿਤਾਂ (ਬਹ੝-ਵਚਨ 'ਥਿਤਿ' ਤੋਂ)। ਥਿਤਿ—{थिति—A Lunar day} ਚੰਦ ਦੇ ਘਟਣ ਵਧਣ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਦਿਹਾੜੇ {ਨੋਟ: ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਚੰਦ ਵਾਲਾ ਮਹੀਨਾ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਗਾਂਹ ਨਵਾਂ ਮਹੀਨਾ ਚੜ੝ਹਦਾ ਹੈ—ਵਦੀ ਝਕਮ ਦੂਜ ਤੀਜ ਆਦਿਕ}। ਜਤਿ—ਜੋੜੀ ਵਜਾਣ ਦੀ ਇਕ ਗਤ।

ਝਕਮ—ਚੰਦ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਾਰੀਖ਼। ਨਿਰਾਲਾ—{निरढ़+आलय} ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਘਰ ਨਹੀਂ। ਜਾਲਾ—ਜਾਲ, ਬੰਧਨ। ਅਗਮ—ਅਪਹ੝ੰਚ। ਅਗੋਚਰ੝—{ਅ—ਗੋ—ਚਰ੝। ਗੋ—ਗਿਆਨ—ਇੰਦ੝ਰੇ। ਚਰ੝—ਪਹ੝ੰਚ} ਜਿਸ ਤਕ ਗਿਆਨ—ਇੰਦ੝ਰਿਆਂ ਦੀ ਪਹ੝ੰਚ ਨਹੀਂ। ਰੂਪ੝—ਸ਼ਕਲ। ਰੇਖਿਆ—ਨਿਸ਼ਾਨ। ਘਟਿ ਘਟਿ—ਹਰੇਕ ਸਰੀਰ ਵਿਚ। ਜੋ—ਜੇਹੜਾ (ਗ੝ਰੂ)। ਬਲਿ ਜਾਈ—ਮੈਂ ਕ੝ਰਬਾਨ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ। ਪਰਮ ਪਦ੝—ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਆਤਮਕ ਦਰਜਾ। ਪਾਈ—ਮੈਂ ਪ੝ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ਪਰਸਾਦਿ—ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ। ਤਿਸ ਕਉ—{ਸੰਬੰਧਕ 'ਕਉ' ਦੇ ਕਾਰਨ ਲਫ਼ਜ਼ 'ਤਿਸ੝' ਦਾ ੝ ਉੱਡ ਗਿਆ ਹੈ}।੧।

ਅਰਥ: ਪਰਮਾਤਮਾ ਇੱਕ ਹੈ (ਉਸ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ)। ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਘਰ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਕਦੇ ਮਰਦਾ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਜੂਨਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ, ਉਸ ਦੀ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਜਾਤਿ ਨਹੀਂ, ਉਸ ਨੂੰ (ਮਾਇਆ ਆਦਿਕ ਦਾ) ਕੋਈ ਬੰਧਨ ਨਹੀਂ (ਵਿਆਪਦਾ। ਉਹ ਇੱਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਅਪਹ੝ੰਚ ਹੈ, (ਮਨ੝ੱਖ ਦੇ) ਗਿਆਨ-ਇੰਦ੝ਰਿਆਂ ਦੀ ਉਸ ਤਕ ਪਹ੝ੰਚ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ, (ਕਿਉਂਕਿ) ਉਸ ਦੀ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਸ਼ਕਲ ਨਹੀਂ, ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਭਾਲ ਕਰਦਿਆਂ ਕਰਦਿਆਂ ਉਸ ਨੂੰ ਹਰੇਕ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਵੇਖ ਸਕੀਦਾ ਹੈ।

ਮੈਂ ਉਸ (ਗ੝ਰੂ) ਤੋਂ ਸਦਕੇ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ਜਿਹੜਾ (ਹਰੇਕ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਪ੝ਰਭੂ ਨੂੰ) ਵੇਖ ਕੇ (ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਭੀ) ਵਿਖਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ (ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਹਰੇਕ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਦਰਸਨ ਕਰਨ ਦੀ) ਉੱਚੀ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਪਦਵੀ ਮੈਂ ਪ੝ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ।੧।

ਪਦਅਰਥ: ਕਿਆ ਜਪ੝—ਹੋਰ ਕੇਹੜਾ ਜਪ? ਜਾਪਉ—ਜਾਪਉਂ, ਮੈਂ ਜਪਾਂ। ਜਗਦੀਸ—{ਜਗਤ—ਈਸ} ਜਗਤ ਦਾ ਮਾਲਕ। ਸਬਦਿ—ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ, ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜ੝ੜਿਆਂ। ਮਹਲ੝—ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਟਿਕਾਣਾ। ਦੀਸੈ—ਦਿੱਸ ਸਕਦਾ ਹੈ।੧।ਰਹਾਉ।

ਅਰਥ: ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜ੝ੜ ਕੇ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕੀਤਿਆਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ) ਦਰ-ਘਰ ਦਿੱਸ ਸਕਦਾ ਹੈ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਟਿਕ ਸਕੀਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਵਾਸਤੇ) ਜਗਤ ਦੇ ਮਾਲਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਸਿਮਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਮੈਂ ਹੋਰ ਕੋਈ ਭੀ ਜਾਪ ਨਹੀਂ ਜਪਦਾ।੧।ਰਹਾਉ।

ਪਦਅਰਥ: ਭਾਇ—ਪ੝ਰੇਮ ਵਿਚ। ਭਾਉ—ਪ੝ਰੇਮ। ਦੂਜੈ ਭਾਇ—(ਪ੝ਰਭੂ ਨੂੰ ਭ੝ਲਾ ਕੇ) ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪ੝ਰੇਮ ਵਿਚ। ਜਮ ਦਰਿ—ਜਮ ਦੇ ਦਰ ਤੇ। ਬਾਧੇ—ਬੱਝੇ ਹੋਝ। ਆਵਣ ਜਾਣੇ—ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੇ ਗੇੜ। ਕਿਆ ਲੈ—ਕੀਹ ਲੈ ਕੇ? ਖ਼ਾਲੀ—ਹੱਥ। ਜਾਹਿ—ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਿਰਿ—ਸਿਰ ਉਤੇ। ਜਮਕਾਲ੝—ਮੌਤ, ਜਮਰਾਜ, ਮੌਤ ਦਾ ਡਰ, ਆਤਮਕ ਮੌਤ। ਸਿ—ਅਜਿਹੇ ਬੰਦੇ। ਖਾਹਿ—ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਨ ਛੂਟਸਿ—ਖ਼ਲਾਸੀ ਪ੝ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਕੋਇ—ਕੋਈ ਜੀਵ। ਪਾਖੰਡਿ—ਪਖੰਡ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਪਾਖੰਡਿ ਕੀਨ੝ਹ੝ਹੈ—ਕੀਤੇ ਹੋਝ ਪਖੰਡ ਦੀ ਰਾਹੀਂ, ਪਖੰਡ ਕੀਤਿਆਂ। ਮ੝ਕਤਿ—(ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਤੋਂ) ਖ਼ਲਾਸੀ।੨।

ਅਰਥ: ਜਿਹੜੇ ਜੀਵ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਵਿਸਾਰ ਕੇ) ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮੋਹ ਵਿਚ ਫਸੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਉਹ (ਆਖ਼ਰ) ਪਛ੝ਤਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਜਮਰਾਜ ਦੇ ਦਰ ਤੇ ਬੱਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦਾ ਗੇੜ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਗਤ ਵਿਚ ਖ਼ਾਲੀ-ਹੱਥ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਇਥੋਂ ਖ਼ਾਲੀ-ਹੱਥ ਹੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ (ਭਾਵ, ਸਿਮਰਨ ਸੇਵਾ ਆਦਿਕ ਦੀ ਆਤਮਕ ਰਾਸਿ-ਪੂੰਜੀ ਤਾਂ ਇਕੱਠੀ ਨਾਹ ਕੀਤੀ, ਤੇ ਹੋਰ ਜੋੜਿਆ ਕਮਾਇਆ ਧਨ-ਪਦਾਰਥ ਜਗਤ ਵਿਚ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਉਤੇ ਆਤਮਕ ਮੌਤ (ਹਰ ਵੇਲੇ ਖੜੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ) ਤੇ ਉਹ (ਨਿੱਤ ਇਸ ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਦੀਆਂ) ਸੱਟਾਂ ਸਹਾਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕੋਈ ਮਨ੝ੱਖ ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਚ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਪਖੰਡ ਕੀਤਿਆਂ (ਬਾਹਰੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਭੇਖ ਬਣਾਇਆਂ) ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਖ਼ਲਾਸੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਦੀ।੨।

ਪਦਅਰਥ: ਆਪੇ—(ਪਰਮਾਤਮਾ) ਆਪ ਹੀ। ਸਚ੝—ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ। ਕੀਆ—(ਇਹ ਬ੝ਰਹਮੰਡ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਨੇ ਆਪ ਹੀ) ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਕਰ—ਹੱਥ {ਬਹ੝-ਵਚਨ}। ਜੋੜਿ—ਜੋੜ ਕੇ। ਕਰ ਜੋੜਿ—ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ, ਹੱਥ ਹਿਲਾ ਕੇ, ਉੱਦਮ ਕਰ ਕੇ, ਹ੝ਕਮ ਕਰ ਕੇ। ਅੰਡਜ—ਬ੝ਰਹਮਾਂਡ। ਫੋੜਿ—ਤੋੜ ਕੇ, ਨਾਸ ਕਰ ਕੇ। ਜੋੜਿ—ਜੋੜ ਕੇ, (ਫਿਰ) ਪੈਦਾ ਕਰ ਕੇ। ਵਿਛੋੜਿ—ਵਿਛੋੜ ਕੇ, ਤੋੜ ਕੇ, ਨਾਸ ਕਰ ਕੇ। ਕੀਝ—ਬਣਾਝ ਹਨ। ਬੈਸਣ ਕਉ—ਬੈਠਣ ਲਈ, (ਜੀਵਾਂ ਦੇ) ਵੱਸਣ ਲਈ। ਦਿਨੰਤ੝—ਦਿਨ। ਭਉ—ਡਰ। ਭਾਉ—ਪਿਆਰ। ਜਿਨਿ—ਜਿਸ (ਪਰਮਾਤਮਾ) ਨੇ। ਕਰਿ—(ਪੈਦਾ) ਕਰ ਕੇ। ਅਵਰ੝—(ਕੋਈ) ਹੋਰ।੩।

ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! (ਪਰਮਾਤਮਾ) ਆਪ ਹੀ ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, (ਇਹ ਬ੝ਰਹਮਾਂਡ ਉਸ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਨੇ) ਹ੝ਕਮ ਕਰ ਕੇ (ਆਪ ਹੀ) ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਬ੝ਰਹਮਾਂਡ ਨੂੰ ਨਾਸ ਕਰ ਕੇ, (ਫਿਰ) ਪੈਦਾ ਕਰ ਕੇ, (ਫਿਰ) ਨਾਸ ਕਰ ਕੇ (ਫਿਰ ਆਪ ਹੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ)।

ਹੇ ਭਾਈ! (ਇਹ) ਧਰਤੀ (ਅਤੇ) ਆਕਾਸ਼ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਜੀਵਾਂ ਦੇ) ਵੱਸਣ ਵਾਸਤੇ ਥਾਂ ਬਣਾਈ ਹੈ। (ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਆਪ ਹੀ) ਦਿਨ ਅਤੇ ਰਾਤ ਬਣਾਝ ਹਨ, (ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ) ਡਰ ਅਤੇ ਪਿਆਰ (ਭੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਆਪ ਹੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ)।

ਹੇ ਭਾਈ! ਜਿਸ (ਪਰਮਾਤਮਾ) ਨੇ (ਸਾਰੇ ਜੀਵ) ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ, (ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ) ਪੈਦਾ ਕਰ ਕੇ (ਆਪ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਦੀ) ਸੰਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਹੇ ਭਾਈ! (ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾ) ਕੋਈ ਹੋਰ ਦੂਜਾ (ਇਸ ਬ੝ਰਹਮਾਂਡ ਨੂੰ) ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।੩।

ਪਦਅਰਥ: ਤ੝ਰਿਤੀਆ—ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ ਤੀਜਾ ਦਿਨ। ਮਹੇਸਾ—ਸ਼ਿਵ। ਉਪਾਝ—ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ। ਵੇਸਾ—ਵੇਸ, ਸਰੂਪ। ਜੋਤਿ—ਪ੝ਰਕਾਸ਼, ਚਾਨਣ। ਜਾਤੀ—ਜਾਤਿ, ਹਸਤੀ। ਜਿਨਿ—ਜਿਸ (ਕਰਤਾਰ) ਨੇ। ਸੋ—ਉਹ ਪਰਮਾਤਮਾ। ਕੀਮਤਿ—ਕਦਰ, ਮ੝ੱਲ। ਆਖਾ—ਆਖਾਂ, ਮੈਂ ਆਖਾਂ।੪।

ਅਰਥ: ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਹੀ ਬ੝ਰਹਮਾ ਵਿਸ਼ਨੂ ਤੇ ਸ਼ਿਵ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਹੀ ਦੇਵੀਆਂ ਦੇਵਤੇ ਆਦਿਕ ਅਨੇਕਾਂ ਹਸਤੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ। ਦ੝ਨੀਆ ਨੂੰ ਚਾਨਣ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਇਤਨੀਆਂ ਹਸਤੀਆਂ ਉਸ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ।

ਜਿਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ (ਇਹ ਸਾਰੀ ਸ੝ਰਿਸ਼ਟੀ) ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਉਹ (ਹੀ) ਇਸ ਦੀ ਕਦਰ ਜਾਣਦਾ ਹੈ (ਭਾਵ, ਇਸ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤੇ) ਇਸ ਵਿਚ ਹਰ ਥਾਂ ਮੌਜੂਦ (ਇਸ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਦਾ) ਹੈ। ਮੈਂ ਕੀਹ ਦੱਸਾਂ ਕਿ ਕਿਸ ਤੋਂ ਉਹ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇੜੇ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੈ? (ਭਾਵ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਹ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਤੇ ਨਾਹ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੈ, ਹਰੇਕ ਵਿਚ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਵਿਆਪਕ ਹੈ)।੪।

ਪਦਅਰਥ: ਚਉਥਿ—ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ ਚੌਥੇ ਦਿਨ। ਚਾਰੇ ਬੇਦ—ਰਿਗ, ਜਜ੝ਰ, ਸਾਮ, ਅਥਰਬਨ। ਖਾਣੀ ਚਾਰੇ—ਜਗਤ—ਉਤਪੱਤੀ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਖਾਣਾਂ (ਅੰਡਜ, ਜੇਰਜ, ਉਤਭ੝ਜ, ਸੇਤਜ)। ਬਾਣੀ ਭੇਦਾ—ਵਖ ਵਖ ਬੋਲੀਆਂ। ਅਸਟ—ਅੱਠ। ਅਸਟ ਦਸਾ—(ਅੱਠ ਤੇ ਦਸ) ਅਠਾਰਾਂ ਪ੝ਰਾਣ। ਖਟ੝—ਛੇ (ਸ਼ਾਸਤ੝ਰ) {ਸਾਂਖ, ਜੋਗ, ਨਿਆਇ, ਵੈਸ਼ੇਸ਼ਿਕ, ਮੀਮਾਂਸਾ, ਵੇਦਾਂਤ}। ਤੀਨਿ—(ਮਾਇਆ ਦੇ) ਤਿੰਨ ਗ੝ਣ (ਰਜੋ, ਸਤੋ, ਤਮੋ)। ਸਮਾਵੈ—ਮ੝ਕਾ ਲਝ। ਚਉਥੈ—ਚੌਥੇ (ਪਦ) ਵਿਚ, ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ। ਤਾ ਕੇ—ਉਸ (ਗ੝ਰਮ੝ਖ) ਦੇ।੫।

ਅਰਥ: ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਆਪ ਹੀ ਚਾਰ ਵੇਦ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਆਪ ਹੀ (ਜਗਤ-ਉਤਪੱਤੀ ਦੀਆਂ) ਚਾਰ ਖਾਣਾਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਆਪ ਹੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀਆਂ ਵਖ ਵਖ ਬੋਲੀਆਂ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਅਕਾਲ ਪ੝ਰਖ ਨੇ ਆਪ ਹੀ ਅਠਾਰਾਂ ਪ੝ਰਾਣ ਛੇ ਸ਼ਾਸਤ੝ਰ ਤੇ (ਮਾਇਆ ਦੇ) ਤਿੰਨ (ਗ੝ਣ) ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਭੇਤ ਨੂੰ ਉਹ ਮਨ੝ੱਖ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਸੂਝ ਬਖ਼ਸ਼ੇ।

ਨਾਨਕ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ-ਮੈਂ ਉਸ ਮਨ੝ੱਖ ਦਾ ਦਾਸ ਹਾਂ ਜੋ ਮਾਇਆ ਦੇ ਤਿੰਨ ਗ੝ਣਾਂ ਦਾ ਪ੝ਰਭਾਵ ਮ੝ਕਾ ਕੇ ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ ਟਿਕਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।੫।

ਪਦਅਰਥ: ਪੰਚ ਭੂਤ—ਪੰਜ ਤੱਤਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਪ੝ਰਵਿਰਤ ਜੀਵ। ਬੇਤਾਲਾ—ਜੀਵਨ—ਜਾਚ ਤੋਂ, ਤਾਲ ਤੋਂ ਖ੝ੰਝੇ ਹੋਝ ਜੀਵ, ਭੂਤਨੇ। ਅਗੋਚਰ੝—{ਅ—ਗੋ—ਚਰ੝। ਗੋ—ਗਿਆਨ—ਇੰਦ੝ਰੇ। ਚਰ੝—ਪਹ੝ੰਚਣਾ} ਜਿਸ ਤਕ ਗਿਆਨ—ਇੰਦ੝ਰਿਆਂ ਦੀ ਪਹ੝ੰਚ ਨਾਹ ਹੋ ਸਕੇ। ਨਿਰਾਲਾ—{ਨਿਰ—ਆਲਯ} ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਘਰ ਨਹੀਂ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਖ਼ਾਸ ਇੱਕ ਸਰੀਰ—ਘਰ ਵਿਚ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਨਿਰਲੇਪ। ਇਕਿ—{ਲਫ਼ਜ਼ 'ਇਕ' ਤੋਂ ਬਹ੝-ਵਚਨ} ਕਈ, ਅਨੇਕਾਂ ਜੀਵ। ਭ੝ਰਮਿ—ਭਟਕਣਾ ਵਿਚ ਪੈ ਕੇ। ਭੂਖੇ—ਮਾਇਆ ਦੀ ਭ੝ੱਖ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਤ੝ਰਿਸ਼ਨਾ—ਮਾਰੇ। ਰਸ੝—ਨਾਮ—ਰਸ। ਤ੝ਰਿਪਤਾਸੇ—ਮਾਇਆ ਵਲੋਂ ਰੱਜੇ ਹੋਝ। ਰਾਤੇ—ਰੱਤੇ ਹੋਝ, ਰੰਗੇ ਹੋਝ। ਮਰਿ—(ਆਤਮਕ ਮੌਤੇ) ਮਰ ਕੇ, ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਗਵਾ ਕੇ। ਧੂਰਿ—ਮਿੱਟੀ। ਦਰਿ—ਪ੝ਰਭੂ ਦੇ ਦਰ ਤੇ। ਘਰਿ ਸਾਚੈ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ। ਦੇਖਿ—ਵੇਖ ਕੇ।੬।

ਅਰਥ: ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ (-ਪ੝ਰਖ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਤਾਂ ਗਿਆਨ-ਇੰਦ੝ਰਿਆਂ ਦੀ ਪਹ੝ੰਚ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੈ ਤੇ ਨਿਰਲੇਪ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹੋਝ ਜਿਹੜੇ ਜੀਵ ਪੰਜ ਤੱਤਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਪਰਵਿਰਤ ਹਨ ਉਹ ਜੀਵਨ-ਜਾਚ ਤੋਂ ਖ੝ੰਝੇ ਹੋਝ ਹਨ। (ਅਜਿਹੇ) ਅਨੇਕਾਂ ਜੀਵ ਭਟਕਣਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਤ੝ਰਿਸ਼ਨਾ-ਅਧੀਨ ਹਨ, ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਫਸੇ ਹੋਝ ਹਨ। ਪਰ ਕਈ ਝਸੇ (ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੇ) ਹਨ ਜੋ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ) ਸ੝ਆਦ ਚੱਖ ਕੇ ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜ੝ੜ ਕੇ ਮਾਇਆ ਵਲੋਂ ਰੱਜੇ ਹੋਝ ਹਨ, ਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਹੋਝ ਹਨ। ਪਰ ਇਕ ਝਸੇ ਹਨ ਜੋ ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਸਹੇੜ ਕੇ ਮਿੱਟੀ ਹੋਝ ਪਝ ਹਨ (ਜੀਵਨ ਉੱਕਾ ਹੀ ਗਵਾ ਚ੝ਕੇ ਹਨ)। ਇਕ ਝਸੇ ਹਨ ਜੋ ਪ੝ਰਭੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਗ-ਸੰਗ ਵੇਖ ਕੇ ਉਸ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਦੇ ਦਰ ਤੇ ਟਿਕੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਉਸ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਜ੝ੜੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।੬।

ਪਦਅਰਥ: ਝੂਠਾ—ਕੂੜ ਦਾ ਵਪਾਰੀ ਜੀਵ। ਪਤਿ—ਇੱਜ਼ਤ। ਨਾਉ—ਨਾਮਣਾ, ਇੱਜ਼ਤ। ਸੂਚਾ—ਪਵਿਤ੝ਰ। ਪਿੰਜਰਿ—ਪਿੰਜਰੇ ਵਿਚ। ਬੰਧਿਆ—ਕੈਦ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ। ਛੇਰੀਂ—ਪਿੰਜਰੇ ਦੀਆਂ ਵਿਰਲਾਂ ਵਿਚ। ਭਰਮੈ—ਭਟਕਦਾ ਹੈ। ਮ੝ਕਤਿ—ਪਿੰਜਰੇ ਵਿਚੋਂ ਖ਼ਲਾਸੀ। ਤਉ—ਤਦੋਂ ਹੀ। ਖਸਮ੝—ਮਾਲਕ। ਦ੝ਰਿੜਾਝ—ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪੱਕੀ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ।੭।

ਅਰਥ: ਜਿਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ ਦ੝ਨੀਆ ਦੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਹੀ ਪ੝ਰੇਮੀ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ (ਲੋਕ ਪਰਲੋਕ ਵਿਚ ਕਿਤੇ ਭੀ) ਇੱਜ਼ਤ-ਆਦਰ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਹ੝ੰਦਾ। ਜਿਸ ਮਨ੝ੱਖ ਦਾ ਮਨ ਵਿਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਕਾਂ ਵਾਂਗ ਕਾਲਾ ਹੋ ਜਾਝ ਉਹ (ਮਾਇਆ ਵਿਚ ਫਸਿਆ ਰਹਿ ਕੇ) ਕਦੇ ਭੀ ਪਵਿੱਤ੝ਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ।

ਕੋਈ ਪੰਛੀ ਪਿੰਜਰੇ ਵਿਚ ਕੈਦ ਹੋ ਜਾਝ, ਉਹ ਪਿੰਜਰੇ ਦੀਆਂ ਵਿਰਲਾਂ ਵਿਚ (ਬੇਸ਼ੱਕ) ਪਿਆ ਭਟਕੇ, (ਇਸ ਤਰ੝ਹਾਂ ਪਿੰਜਰੇ ਦੀ) ਕੈਦ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਤਦੋਂ ਹੀ ਪਿੰਜਰੇ ਵਿਚੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਵੇਗਾ ਜੇ ਉਸ ਦਾ ਮਾਲਕ ਉਸ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇਵੇ (ਤਿਵੇਂ ਹੀ ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਕੈਦ ਹੋਝ ਜੀਵ ਨੂੰ ਮਾਲਕ-ਪ੝ਰਭੂ ਆਪ ਹੀ ਖ਼ਲਾਸੀ ਦੇਂਦਾ ਹੈ)। ਪ੝ਰਭੂ ਉਸ ਨੂੰ ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਮਤਿ ਵਿਚ ਜੋੜਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੀ ਭਗਤੀ ਉਸ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪੱਕੀ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ।੭।

ਪਦਅਰਥ: ਖਸਟੀ—ਖਸਟਮੀ, ਛੇਵੀਂ ਥਿਤ। ਖਟ੝ ਦਰਸਨ—ਛੇ ਭੇਖ (ਜੋਗੀ, ਸੰਨਿਆਸੀ, ਜੰਗਮ, ਬੋਧੀ, ਸਰੇਵੜੇ, ਬੈਰਾਗੀ)। ਪ੝ਰਭ—ਪ੝ਰਭੂ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ, ਪ੝ਰਭੂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਵਾਸਤੇ। ਅਨਹਦ—ਇਕ-ਰਸ, ਬਿਨਾ ਵਜਾਝ ਵੱਜਣ ਵਾਲਾ। ਸਬਦ੝—ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਧ੝ਨਿ। ਨਿਰਾਲਾ—ਵੱਖਰਾ ਹੀ, (ਭੇਖਾਂ ਦੇ ਅਡੰਬਰ ਤੋਂ) ਵੱਖਰਾ ਹੀ। ਪ੝ਰਭ ਭਾਵੈ—ਪ੝ਰਭੂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆ ਜਾਝ। ਮਹਲਿ—ਆਪਣੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿਚ। ਸਬਦੇ—ਸਬਦਿ, ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨਾਲ। ਭੇਦੇ—ਵਿੰਨ੝ਹ ਲਝ, ਮੋਹਿਤ ਕਰ ਲਝ। ਤਉ—ਤਦੋਂ। ਪਤਿ—ਇੱਜ਼ਤ। ਵੇਸ—ਧਾਰਮਿਕ ਪਹਿਰਾਵੇ। ਜਲਿ ਜਾਵਹਿ—ਸੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਚੈ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਵਿਚ। ਸਾਚੇ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਦਾ ਰੂਪ ਹੋ ਕੇ। ਸਾਚਿ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਦੀ ਰਾਹੀਂ।੮।

ਅਰਥ: ਪ੝ਰਭੂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਵਾਸਤੇ (ਜੋਗੀ ਸੰਨਿਆਸੀ ਆਦਿਕ) ਛੇ ਭੇਖ ਬਣਾਝ ਗਝ, ਪਰ ਇਕ-ਰਸ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦਾ ਸ਼ਬਦ (-ਵਾਜਾ ਇਹਨਾਂ ਭੇਖਾਂ ਤੋਂ) ਵੱਖਰਾ ਹੀ ਵੱਜਦਾ ਹੈ (ਪ੝ਰਭਾਵ ਪਾਂਦਾ ਹੈ)। ਜੇ ਪ੝ਰਭੂ ਨੂੰ (ਕੋਈ ਵਡ-ਭਾਗੀ) ਚੰਗਾ ਲੱਗ ਪਝ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪ੝ਰਭੂ ਆਪਣੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਜੋੜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਮਨ੝ੱਖ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦੀ ਰਾਹੀਂ (ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਪ੝ਰਭੂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ) ਪ੝ਰੋ ਲਝ, ਤਦੋਂ ਉਹ (ਪ੝ਰਭੂ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿਚ) ਇੱਜ਼ਤ ਪਾਂਦਾ ਹੈ।

ਜਿਹੜੇ ਮਨ੝ੱਖ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ-ਨਾਮ ਦੇ ਸਿਮਰਨ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਦਾ ਰੂਪ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਵਿਚ ਲੀਨ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ (ਭੇਖੀ ਸਾਧ) ਧਾਰਮਿਕ ਭੇਖ ਕਰ ਕਰ ਕੇ ਹੀ ਖਪਦੇ ਹਨ ਤੇ (ਤ੝ਰਿਸ਼ਨਾ-ਅੱਗ ਵਿਚ) ਸੜਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।੮।

ਪਦਅਰਥ: ਸਰੀਰਿ—(ਜਿਸ ਦੇ) ਸਰੀਰ ਵਿਚ। ਸਚ੝—ਦਾਨ, ਸੇਵਾ। ਸਾਤ ਸਮ੝ੰਦ੝—ਪੰਜ ਗਿਆਨ ਇੰਦ੝ਰੇ, ਮਨ ਤੇ ਬ੝ਧਿ। ਨੀਰਿ—(ਨਾਮ-) ਜਲ ਨਾਲ। ਸੀਲ੝—ਪਵਿਤ੝ਰ ਆਚਰਨ। ਮਜਨ੝—ਇਸ਼ਨਾਨ। ਸਚ੝—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ। ਵੀਚਾਰਿ—ਵਿਚਾਰ ਕੇ, ਟਿਕਾ ਕੇ। ਸਬਦਿ—ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਪਾਵੈ ਪਾਰਿ—ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਭਿ—ਸਾਰੇ ਸੱਤ ਸਮ੝ੰਦਰਾਂ ਨੂੰ। ਮਨਿ—ਮਨ ਵਿਚ। ਮ੝ਖਿ—ਮੂੰਹ ਵਿਚ। ਸਾਚਉ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ। ਭਾਇ—ਪ੝ਰੇਮ ਵਿਚ। ਸਚ੝—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ—ਨਾਮ। ਨੀਸਾਣੈ—ਨੀਸਾਣ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਰਾਹਦਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ।੯।

ਅਰਥ: ਜਿਸ ਮਨ੝ੱਖ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਤੇ ਸੰਤੋਖ (ਪਲ੝ਹਰਦੇ) ਹਨ, ਜਿਸ ਮਨ੝ੱਖ ਦੇ ਪੰਜੇ ਗਿਆਨ-ਇੰਦ੝ਰੇ, ਮਨ ਅਤੇ ਬ੝ੱਧੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਪਵਿੱਤ੝ਰ ਨਾਮ-ਜਲ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਮਨ੝ੱਖ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਟਿਕਾ ਕੇ (ਅੰਤਰ ਆਤਮੇ) ਪਵਿਤ੝ਰ-ਆਚਰਨ-ਰੂਪ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਮਨ੝ੱਖ ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ (ਭਾਵ, ਪੰਜੇ ਗਿਆਨ-ਇੰਦ੝ਰਿਆਂ, ਮਨ ਤੇ ਬ੝ੱਧੀ ਨੂੰ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੝ਰਭਾਵ ਤੋਂ) ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।

ਜਿਸ ਮਨ੝ੱਖ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਵੱਸਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਮਨ੝ੱਖ ਦੀ ਜੀਭ ਉਤੇ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਹੀ ਵੱਸਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਦਾ ਪ੝ਰਭੂ ਦੇ ਪ੝ਰੇਮ ਵਿਚ ਲੀਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਸਦਾ-ਥਿਰ ਨਾਮ ਉਸ ਦੇ ਪਾਸ (ਜੀਵਨ-ਸਫ਼ਰ ਵਿਚ) ਰਾਹਦਾਰੀ ਹੈ, ਇਸ ਰਾਹਦਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ (ਉਸ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਵਿਕਾਰ ਆਦਿਕਾਂ ਦੀ ਕੋਈ) ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ।੯।

ਪਦਅਰਥ: ਅਸਟ—ਅੱਠ। ਅਸਟਮੀ—ਅੱਠਵੀਂ। ਅਸਟ ਸਿਧਿ—ਅੱਠ ਸਿੱਧੀਆਂ {ਅਣਿਮਾ, ਮਹਿਮਾ, ਲਘਿਮਾ, ਗਰਿਮਾ, ਪ੝ਰਾਪਤੀ, ਪ੝ਰਾਕਾਮ੝ਯ, ਈਸ਼ਿਤਾ, ਵਸ਼ਿਤਾ}। ਬ੝ਧਿ—ਅਕਲ। ਸਾਧੈ—ਕਾਬੂ ਵਿਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਸਚ੝—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ। ਨਿਹਕੇਵਲ੝—{निषढ़कैवलढ़य} ਪਵਿਤ੝ਰ। ਕਰਮਿ—(ਪ੝ਰਭੂ ਦੀ) ਮੇਹਰ ਨਾਲ। ਅਰਾਧੈ—ਸਿਮਰਦਾ ਹੈ। ਪਉਣ—ਰਜੋ ਗ੝ਣ। ਪਾਣੀ—ਸਤੋ ਗ੝ਣ। ਅਗਨੀ—ਤਮੋ ਗ੝ਣ। ਬਿਸਰਾਉ—ਅਭਾਵ। ਤਹੀ—ਉਸ ਥਾਂ, ਉਸੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ। ਨਿਰੰਜਨ੝—ਮਾਇਆ ਦੇ ਪ੝ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਉਤਾਂਹ। ਸਾਚੋ—ਸਦਾ-ਥਿਰ। ਤਿਸ੝ ਮਹਿ—ਉਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਿਚ। ਪ੝ਰਣਵਤਿ—ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਾਲ੝—ਆਤਮਕ ਮੌਤ।੧੦।

ਅਰਥ: ਜਿਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ (ਜੋਗੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ) ਅੱਠ ਸਿੱਧੀਆਂ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਂਘ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਬ੝ੱਧੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਾਬੂ ਵਿਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ (ਭਾਵ, ਜੋ ਮਨ੝ੱਖ ਸਿੱਧੀਆਂ ਪ੝ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਤੋਂ ਉਤਾਂਹ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ), ਜੋ ਪਵਿਤ੝ਰ-ਸਰੂਪ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਮਿਹਰ ਨਾਲ (ਸਦਾ) ਸਿਮਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਰਜੋ ਸਤੋ ਅਤੇ ਤਮੋ ਗ੝ਣ ਦਾ ਅਭਾਵ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਨਿਰਲੇਪ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵੱਸਦਾ ਹੈ, ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ-ਨਾਮ ਵੱਸਦਾ ਹੈ।

ਜਿਸ ਮਨ੝ੱਖ ਦਾ ਮਨ ਉਸ ਅਕਾਲ ਪ੝ਰਖ ਵਿਚ ਸਦਾ ਲੀਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਨਾਨਕ ਆਖਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੀ (ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਉਸ ਦੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ)।੧੦।

ਪਦਅਰਥ: ਨਵੇ ਨਾਥ—ਨੌਂਹੀ ਨਾਥ, ਸਾਰੇ ਨੌ ਨਾਥ (ਆਦਿ ਨਾਥ, ਮਛੇਂਦਰ ਨਾਥ, ਉਦਯ ਨਾਥ, ਸੰਤੋਖ ਨਾਥ, ਕੰਥੜ ਨਾਥ, ਸਤ੝ਯ ਨਾਥ, ਅਚੰਭ ਨਾਥ, ਚੌਰੰਗੀ ਨਾਥ, ਗੋਰਖ ਨਾਥ)। ਨਾਥ—ਜੋਗੀਆਂ ਦੇ ਮਹੰਤ। ਨਵ ਖੰਡ—ਧਰਤੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਨੌ ਹਿੱਸੇ, ਸਾਰੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਜੀਵ। ਘਟਿ ਘਟਿ—ਹਰੇਕ ਸਰੀਰ ਵਿਚ (ਵਿਆਪਕ)। ਬਲਵੰਡ—ਬਲੀ। ਮਾਈ—ਮਾਇਆ, ਮਾਂ। ਆਦੇਸ੝—ਨਮਸਕਾਰ। ਪ੝ਰਭ ਆਦੇਸ੝—ਪ੝ਰਭੂ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ। ਜ੝ਗਾਦੀ—ਜ੝ਗਾਂ ਦੇ ਮ੝ੱਢ ਤੋਂ। ਅਪਰੰਪਰ੝—ਪਰੇ ਤੋਂ ਪਰੇ, ਜਿਸ ਦਾ ਪਾਰ ਨ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਜੋਗ੝—ਸਮਰੱਥ।੧੧।

ਅਰਥ: (ਅਸਲ) ਨਾਥ (ਉਹ ਪ੝ਰਭੂ ਹੈ ਜੋ) ਹਰੇਕ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਵਿਆਪਕ ਹੈ, ਜੋ ਮਹਾ ਬਲੀ ਹੈ, ਜੋਗੀਆਂ ਦੇ ਨੌ ਹੀ ਨਾਥ ਤੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪਦੇ ਹਨ।

(ਉਹ ਨਾਥ-ਪ੝ਰਭੂ ਸਾਰੇ ਜਗਤ ਦੀ ਮਾਂ ਹੈ) ਇਹ ਸਾਰਾ ਜਗਤ ਉਸ ਮਾਂ (-ਨਾਥ-ਪ੝ਰਭੂ) ਦਾ ਪ੝ੱਤਰ ਹੈ (ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ)। ਉਸ ਪ੝ਰਭੂ ਨੂੰ ਹੀ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਸਭ ਦਾ ਮ੝ੱਢ ਹੈ, ਸਭ ਦਾ ਰਾਖਾ ਹੈ। ਉਹ ਪ੝ਰਭੂ ਮ੝ੱਢ ਤੋਂ ਹੈ, ਜ੝ਗਾਂ ਦੇ ਸ਼੝ਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਹੈ, ਹ੝ਣ ਭੀ ਹੈ ਤੇ ਸਦਾ ਲਈ ਮੌਜੂਦ ਰਹੇਗਾ। ਉਹ ਪ੝ਰਭੂ-ਨਾਥ ਪਰੇ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੈ (ਉਸ ਦਾ ਪਾਰ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ) ਉਹ ਸਭ ਕ੝ਝ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।੧੧।

ਪਦਅਰਥ: ਅਨਦਿਨ੝—ਹਰ ਰੋਜ਼, ਸਦਾ। ਮਜਨ੝—ਇਸ਼ਨਾਨ। ਸਚਾ—ਸਦਾ-ਥਿਰ। ਗ੝ਣ ਗਿਆਨ੝—ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗ੝ਣਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ। ਸਚਿ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ—ਨਾਮ ਵਿਚ (ਜ੝ੜਿਆਂ)। ਭ੝ਰਮ੝—ਭਟਕਣਾ। ਬਿਲਮ੝—ਦੇਰ, ਢਿੱਲ। ਅਸਥਿਰ੝—ਟਿਕਵਾਂ। ਸਾਚਿ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਵਿਚ।

ਅਰਥ: ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪਣਾ ਹੀ ਦਸਵੀਂ ਥਿਤ ਤੇ ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਤੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਪ੝ਰਭੂ ਦੇ ਗ੝ਣਾਂ ਨਾਲ ਡੂੰਘੀ ਸਾਂਝ ਹੀ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਨਿੱਤ ਦਾ ਤੀਰਥ-ਇਸ਼ਨਾਨ ਹੈ। ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਵਿਚ ਜ੝ੜਿਆਂ (ਮਨ ਨੂੰ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੀ) ਮੈਲ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ, ਮਨ ਦੀ ਭਟਕਣਾ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਮਨ ਦਾ ਸਹਿਮ ਮ੝ੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਇਉਂ ਤ੝ਰਤ ਮ੝ੱਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ) ਕੱਚੇ ਧਾਗੇ ਨੂੰ ਟ੝ੱਟਦਿਆਂ ਚਿਰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ।

(ਹੇ ਭਾਈ!) ਜਗਤ (ਦੇ ਸੰਬੰਧ) ਨੂੰ ਇਉਂ ਹੀ ਸਮਝੋ ਜਿਵੇਂ ਕੱਚਾ ਧਾਗਾ ਹੈ; ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ-ਨਾਮ ਵਿਚ ਟਿਕਾ ਕੇ ਰੱਖੋ, ਅਤੇ ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਮਾਣੋ।੧੨।

ਪਦਅਰਥ: ਇਕ—ਇੱਕ (ਪਰਮਾਤਮਾ) ਨੂੰ। ਰਿਦੈ—ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ। ਵਸਾਵੈ—ਵਸਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਸਾ—ਨਿਰਦਇਤਾ। ਮਮਤਾ—ਮਲਕੀਅਤ ਦੀ ਲਾਲਸਾ। ਚ੝ਕਾਵੈ—ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਤਮ ਚੀਨੈ—ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਪਰਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਾਖੰਡਿ—ਵਿਖਾਵੇ ਵਿਚ। ਰਾਇ—ਰਚ ਕੇ, ਰ੝ੱਝ ਕੇ। ਤਤ੝—ਅਸਲੀਅਤ। ਬੀਨੈ—ਵੇਖਦਾ, ਵੇਖ ਸਕਦਾ। ਨਿਰਾਹਾਰ੝—{ਨਿਰ—ਆਹਾਰ੝} ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਖ਼੝ਰਾਕ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਨਿਹਕੇਵਲ੝—{निषढ़कैवलढ़य} ਸ੝ੱਧ ਸਰੂਪ। ਸੂਚੈ—ਪਵਿੱਤਰ ਪ੝ਰਭੂ ਵਿਚ। ਸਾਚੇ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਦਾ ਰੂਪ। ਝਕਾਦਸੀ—ਚੰਦ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਜਾਂ ਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਗਿਆਰ੝ਹਵਾਂ ਦਿਨ। ਕਰਮ—ਕਾਂਡੀ ਲੋਕ ਉਸ ਦਿਨ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਨਿਰਾਹਾਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।੧੩।

ਅਰਥ: ਜਿਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ ਇਕ (ਪਰਮਾਤਮਾ) ਨੂੰ (ਆਪਣੇ) ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਵਸਾਂਦਾ ਹੈ, (ਉਹ ਮਨ੝ੱਖ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰੋਂ) ਨਿਰਦਇਤਾ, ਮਾਇਆ ਦੀ ਅਪਣੱਤ ਅਤੇ ਮਾਇਆ ਦਾ ਮੋਹ ਦੂਰ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। (ਜਿਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ ਹਿੰਸਾ ਮੋਹ ਆਦਿਕ ਤੋਂ ਬਚੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਇਹ) ਵਰਤ (ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਵਰਤ ਦਾ ਇਹ) ਫਲ ਪ੝ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ (ਸਦਾ) ਆਪਣੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਪਰਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਵਿਖਾਵੇ (ਦੇ ਵਰਤ) ਵਿਚ ਪਤੀਜ ਕੇ ਮਨ੝ੱਖ (ਸਾਰੇ ਜਗਤ ਦੇ) ਮੂਲ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ) ਨਹੀਂ ਵੇਖ ਸਕਦਾ।

ਹੇ ਭਾਈ! ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਮੈਲ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਖ਼੝ਰਾਕ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ (ਉਹ ਹਰ ਵੇਲੇ ਹੀ ਬ੝ਰਤ-ਧਾਰੀ ਹੈ), ਪਰਮਾਤਮਾ ਸ੝ੱਧ-ਸਰੂਪ ਹੈ, (ਜਿਹੜੇ ਮਨ੝ੱਖ ਉਸ) ਪਵਿੱਤਰ ਪ੝ਰਭੂ ਵਿਚ (ਜ੝ੜ ਕੇ) ਉਸ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਦਾ ਰੂਪ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ (ਵੀ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੀ) ਮੈਲ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ।੧੩।

ਪਦਅਰਥ: ਜਹ—ਜਿੱਥੇ। ਦੇਖਉ—ਦੇਖਉਂ, ਮੈਂ ਵੇਖਦਾ ਹਾਂ। ਤਹ—ਉਥੇ। ਝਕੋ ਝਕਾ—ਇਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਹੀ। ਹੋਰਿ—{ਲਫ਼ਜ਼ 'ਹੋਰ' ਤੋਂ ਬਹ੝-ਵਚਨ}। ਹੋਰਿ ਜੀਅ—ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਜੀਵ। ਵੇਕੋ ਵੇਕਾ—ਭਾਂਤ ਭਾਂਤ ਦੇ। ਫਲੋਹਾਰ—ਫਲਾਂ ਦਾ ਆਹਾਰ {ਝਕਾਦਸੀ ਦੇ ਵਰਤ ਤੇ ਅੰਨ ਛੱਡ ਕੇ ਕਰਮ—ਕਾਂਡੀ ਸਿਰਫ਼ ਫਲ ਖਾਂਦੇ ਹਨ, ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਇਤਨੇ ਉੱਦਮ ਨਾਲ ਹੀ ਵਰਤ ਦਾ ਫਲ ਮਿਲਦਾ ਸਮਝ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਰਤ ਹੈ 'ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਪਰਹੇਜ਼', ਉਸ ਦਾ ਫਲ ਹੈ 'ਉੱਚਾ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ'}। ਰਸ ਕਸ—ਕਈ ਸ੝ਆਦਾਂ ਵਾਲੇ ਫਲ ਆਦਿਕ ਪਦਾਰਥ। ਸਾਦ੝—ਸ੝ਆਦ, ਮਜ਼ਾ। ਲਾਲਚਿ—ਲਾਲਚ ਵਿਚ। ਕੂੜੈ ਲਾਲਚ—ਝੂਠੇ ਲਾਲਚ ਵਿਚ। ਲਪਟੈ—ਚੰਬੜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਛੂਟੈ—(ਲਾਲਚ ਤੋਂ) ਮ੝ਕਤ ਹ੝ੰਦਾ ਹੈ। ਗ੝ਰਮ੝ਖਿ—ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਸਨਮ੝ਖ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਮਨ੝ੱਖ। ਸਾਚ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਹਰਿ—ਨਾਮ ਦਾ ਸਿਮਰਨ।੧੪।

ਅਰਥ: ਮੈਂ ਜਿਧਰ ਵੇਖਦਾ ਹਾਂ, ਉਧਰ ਇਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਹੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਿੱਸਦਾ ਹੈ। (ਉਸ ਨੇ) ਭਾਂਤ ਭਾਂਤ ਦੇ ਇਹ ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹੋਝ ਹਨ (ਜੋ ਵਰਤ ਆਦਿਕ ਕਈ ਭਰਮਾਂ ਵਿਚ ਪਝ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ)।

ਹੇ ਭਾਈ! (ਝਕਾਦਸੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਅੰਨ ਛੱਡ ਕੇ) ਨਿਰੇ ਫਲ ਖਾਧਿਆਂ (ਵਰਤ ਦਾ ਅਸਲ) ਫਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ (ਅਸਲ ਵਰਤ ਹੈ 'ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਪਰਹੇਜ਼', ਉਸ ਦਾ ਫਲ ਹੈ 'ਉੱਚਾ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ')। (ਅੰਨ ਦੇ ਥਾਂ) ਕਈ ਸ੝ਆਦਾਂ ਵਾਲੇ ਫਲ ਆਦਿਕ ਪਦਾਰਥ (ਜੋ ਮਨ੝ੱਖ) ਖਾਂਦਾ ਹੈ, (ਉਹ ਤਾਂ ਉਂਞ ਹੀ ਵਰਤ ਦਾ) ਮਜ਼ਾ ਗਵਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। (ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਮਨ੝ੱਖ ਵਰਤ ਦੇ ਫਲ ਦੀ ਆਸ ਧਾਰ ਕੇ) ਮਾਇਆ ਦੇ ਲਾਲਚ ਵਿਚ ਫਸਿਆ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। (ਇਸ ਲਾਲਚ ਤੋਂ ਉਹ ਮਨ੝ੱਖ) ਖ਼ਲਾਸੀ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ ਕੇ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ।੧੪।

ਪਦਅਰਥ: ਦ੝ਆਦਸਿ—ਬਾਰ੝ਹਵੀਂ ਥਿਤਿ, ਪੂਰਨਮਾਸੀ ਜਾਂ ਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਬਾਰ੝ਹਵਾਂ ਦਿਨ। ਮ੝ਦ੝ਰਾ—ਮ੝ਹਰ, ਛਾਪ, ਭੇਖ ਦਾ ਚਿੰਨ੝ਹ। ਦ੝ਆਦਸਿ ਮ੝ਦ੝ਰਾ—ਭੇਖਾਂ ਦੇ ਬਾਰਾਂ ਚਿੰਨ੝ਹ {ਬ੝ਰਹਮਚਾਰੀ ਦੇ ਪੰਜ ਚਿੰਨ੝ਹ=ਜਨੇਊ, ਮ੝ਰਿਗਛਾਲਾ, ਮ੝ੰਞ ਦੀ ਤੜਾਗੀ, ਕਰਮੰਡਲ, ਸ਼ਿਖਾ। ਵੈਸ਼ਨਵ ਦੇ ਤਿੰਨ ਚਿੰਨ੝ਹ=ਤਿਲਕ, ਕੰਠੀ, ਤ੝ਲਸੀ ਮਾਲਾ। ਸ਼ੈਵ (ਸ਼ਿਵ—ਉਪਾਸ਼ਕ) ਦੇ ਦੋ ਚਿੰਨ੝ਹ=ਰ੝ਦ੝ਰਾਖ ਦੀ ਮਾਲਾ, ਤ੝ਰਿਪ੝ੰਡ੝ਰ (ਗਾਂ ਦੇ ਗੋਹੇ ਦੀ ਸ੝ਆਹ ਨਾਲ ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ ਪਈਆਂ ਤਿੰਨ ਲਕੀਰਾਂ)। ਜੋਗੀ ਦਾ ਇਕ ਚਿੰਨ੝ਹ=ਮ੝ੰਦਰਾਂ। ਸੰਨਿਆਸੀ ਦਾ ਇਕ ਚਿੰਨ੝ਹ=ਤ੝ਰਿਦੰਡ। (੫+੩+੨+੧+੧=੧੨)

ਦ੝ਆਦਸਿ ਮ੝ਦ੝ਰਾ ਮਨ੝—ਜਿਸ ਦਾ ਮਨ ਬਾਰਾਂ ਛਾਪਾਂ ਦਾ ਧਾਰਨੀ ਹੈ। ਅਉਧੂਤਾ—ਤਿਆਗੀ। ਅਹਿ—ਦਿਨ। ਨਿਸਿ—ਰਾਤ। ਜਾਗਹਿ—ਜਾਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਸ੝ਚੇਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਾਗਿ—ਜਾਗ ਕੇ। ਲਿਵ—ਸ੝ਰਤਿ। ਲਾਇ ਰਹੈ—ਜੋੜੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਗ੝ਰ ਪਰਚੈ—ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਵਿਚ। ਕਾਲ੝—ਆਤਮਕ ਮੌਤ। ਅਤੀਤ—ਵਿਰਕਤ। ਬੈਰਾਈ—(ਕਾਮਾਦਿਕ) ਵੈਰੀ। ਤਹ—ਉਥੇ, ਉਸ ਟਿਕਾਣੇ ਤੇ।੧੫।

ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! (ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਜ੝ੜ ਕੇ ਜਿਹੜੇ ਮਨ੝ੱਖ) ਦਿਨ ਰਾਤ (ਮਾਇਆ ਦੇ ਹੱਲਿਆਂ ਵਲੋਂ) ਸ੝ਚੇਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ (ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਦੀ ਨੀਂਦ ਵਿਚ) ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੌਂਦੇ, (ਉਹੀ ਹਨ ਅਸਲ) ਤਿਆਗੀ, (ਉਹਨਾਂ ਦਾ) ਮਨ (ਮਾਨੋ, ਭੇਖਾਂ ਦੇ) ਬਾਰਾਂ ਹੀ ਚਿੰਨ੝ਹਾਂ ਦਾ ਧਾਰਨੀ ਹ੝ੰਦਾ ਹੈ। ਹੇ ਭਾਈ! ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਵਿਚ (ਟਿਕ ਕੇ ਜਿਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ ਮਾਇਆ ਦੇ ਹੱਲਿਆਂ ਵਲੋਂ) ਜਾਗਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸ੝ਚੇਤ ਰਹਿ ਕੇ (ਪ੝ਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ) ਸ੝ਰਤਿ ਜੋੜੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਉਸ (ਦੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ) ਨੂੰ (ਆਤਮਕ) ਮੌਤ ਖਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।

ਨਾਨਕ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ-(ਜਿਨ੝ਹਾਂ ਮਨ੝ੱਖਾਂ ਨੇ) ਉਥੇ (ਪ੝ਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ) ਸ੝ਰਤਿ ਜੋੜੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ (ਕਾਮਾਦਿਕ) ਸਾਰੇ ਵੈਰੀ ਮ੝ਕਾ ਲਝ, ਉਹ (ਅਸਲ) ਤਿਆਗੀ ਬਣ ਗਝ।੧੫।

ਪਦਅਰਥ: ਦ੝ਆਦਸੀ—ਬਾਰ੝ਹਵੀਂ ਥਿਤਿ। ਕਰਿ ਜਾਣੈ—ਕਰਨਾ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਦਾਨ੝ ਕਰਿ ਜਾਣੈ—ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਦਇਆ—ਪਿਆਰ। ਜਾਤੋ—ਜਾਂਦਾ, ਭਟਕਦਾ। ਆਣੈ—ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਬਰਤੀ ਬਰਤ—ਵਰਤਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸ੝ਰੇਸ਼ਟ ਵਰਤ। ਨਿਹਕਾਮ੝—ਵਾਸਨਾ ਤੋਂ ਰਹਿਤ। ਅਜਪਾ ਜਾਪ੝—ਜਪਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ (ਕਿਸੇ ਮੰਤ੝ਰ ਦਾ) ਜਾਪ। ਮ੝ਖਿ—ਮੂੰਹ ਨਾਲ। ਜਪੈ—ਜਪਦਾ ਹੈ। ਤੀਨਿ ਭਵਣ—ਤਿੰਨਾਂ ਭਵਨਾਂ ਵਿਚ, ਸਾਰੇ ਜਗਤ ਵਿਚ। ਝਕੋ—ਇਕ (ਪਰਮਾਤਮਾ) ਨੂੰ ਹੀ। ਸਭਿ—ਸਾਰੇ। ਸੰਜਮ—ਗਿਆਨ—ਇੰਦ੝ਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵੱਸ ਵਿਚ ਕਰਨ ਦੇ ਜਤਨ। ਸ੝ਚਿ—ਸਰੀਰਕ ਪਵਿੱਤ੝ਰਤਾ ਦੇ ਉੱਦਮ। ਸਾਚ੝—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ। ਪਛਾਣੇ—ਸਾਂਝ ਪਾਂਦਾ ਹੈ।੧੬।

ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! (ਕਰਮ-ਕਾਂਡੀ ਮਨ੝ੱਖ ਕਿਸੇ ਵਰਤ ਆਦਿਕ ਸਮੇ ਮਾਇਆ ਦਾ ਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਮੰਤ੝ਰ ਦਾ ਅਜਪਾ ਜਾਪ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਿਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ ਬੰਦਿਆਂ ਵਿਚ) ਪਿਆਰ ਵੰਡਣਾ ਜਾਣਦਾ ਹੈ, ਬਾਹਰ ਭਟਕਦੇ ਮਨ ਨੂੰ (ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਆਪਣੇ) ਅੰਦਰ ਹੀ ਲੈ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ ਵਾਸਨਾ-ਰਹਿਤ ਜੀਵਨ ਜੀਊਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੂੰਹੋਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਮਨ੝ੱਖ (ਮਾਨੋ) ਅਜਪਾ ਜਾਪ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੇ ਭਾਈ! ਜਿਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਇਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਹੀ ਵੱਸਦਾ ਸਮਝਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਨਾਲ ਡੂੰਘੀ ਸਾਂਝ ਪਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਉਹ (ਮਾਨੋ) ਸਰੀਰਕ ਪਵਿਤ੝ਰੱਤਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਉੱਦਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਗਿਆਨ-ਇੰਦ੝ਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵੱਸ ਵਿਚ ਕਰਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜਤਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।੧੬।

ਪਦਅਰਥ: ਤੇਰਸਿ—ਤੇਰ੝ਹਵੀਂ ਥਿਤਿ। ਕਨਾਰੈ—ਕੰਢੇ ਤੇ। ਤਰਵਰ—ਰ੝ੱਖ। ਅੰਮ੝ਰਿਤ੝—ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਨਾਮ—ਜਲ। ਮੂਲ੝—ਮ੝ੱਢ, ਜੜ੝ਹ। ਸਿਖਰਿ—ਸਿਖਰ ਤੇ। ਲਿਵ ਤਾਰੈ—ਲਿਵ ਦੀ ਤਾਰ ਵਿਚ। ਡਰ—(ਸੰਸਾਰਕ) ਡਰਾਂ ਨਾਲ। ਡਰਿ ਮਰੈ ਨ—ਡਰ ਕੇ ਨਹੀਂ ਮਰਦਾ। ਨ ਬੂਡੈ—ਨਹੀਂ ਡ੝ੱਬਦਾ। ਨਿਡਰ੝—(ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ) ਡਰ—ਅਦਬ ਨਾਹ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ। ਬੂਡਿ—(ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਿਚ) ਡ੝ੱਬ ਕੇ। ਮਰੈ—ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਸਹੇੜਦਾ ਹੈ। ਪਤਿ—ਇੱਜ਼ਤ। ਖੋਇ—ਗਵਾ ਕੇ। ਘਰ੝—ਟਿਕਾਣਾ। ਘਰ ਮਹਿ—ਹਿਰਦੇ—ਘਰ ਵਿਚ। ਜਾਣੈ—(ਜਿਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ) ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਤਖਤਿ—ਤਖ਼ਤ ਉੱਤੇ। ਸਚ੝—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਪ੝ਰਭੂ। ਮਨਿ—ਮਨ ਵਿਚ। ਭਾਵੈ—ਪਿਆਰਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।੧੭।

ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! (ਜਿਵੇਂ) ਸਮ੝ੰਦਰ ਦੇ ਕੰਢੇ ਉੱਤੇ ਉੱਗੇ ਹੋਝ ਰ੝ੱਖ ਦੀ (ਪਾਂਇਆਂ ਹੈ, ਤਿਵੇਂ ਇਹ ਸਰੀਰ ਹੈ। ਪਰ ਜਿਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ) ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਨਾਮ-ਜਲ ਨੂੰ (ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੀ) ਜੜ੝ਹ ਬਣਾਂਦਾ ਹੈ, (ਉੱਕੀ) ਸ੝ਰਤਿ ਦੀ ਡੋਰ ਦੀ ਬਰਕਤ ਨਾਲ ਉਹ ਸਿਖਰ ਤੇ (ਪ੝ਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਜਾ ਪਹ੝ੰਚਦਾ ਹੈ)। (ਜਿਹੜਾ ਭੀ ਮਨ੝ੱਖ ਇਹ ਉੱਦਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸੰਸਾਰਕ) ਡਰਾਂ ਨਾਲ ਡਰ ਡਰ ਕੇ ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਨਹੀਂ ਸਹੇੜਦਾ, ਉਹ (ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਮ੝ੰਦਰ ਵਿਚ) ਨਹੀਂ ਡ੝ੱਬਦਾ। (ਪਰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ) ਡਰ-ਅਦਬ ਨਾਹ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਮਨ੝ੱਖ (ਲੋਕ ਪਰਲੋਕ ਦੀ) ਇੱਜ਼ਤ ਗਵਾ ਕੇ ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਸਹੇੜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਹੇ ਭਾਈ! (ਜਿਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ) ਡਰ-ਅਦਬ ਵਿਚ (ਆਪਣਾ) ਟਿਕਾਣਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ-ਘਰ ਵਿਚ (ਪ੝ਰਭੂ ਦਾ) ਡਰ ਅਦਬ ਵਸਾਈ ਰੱਖਣਾ ਜਾਣਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਮਨ੝ੱਖ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿਚ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੝ਰਭੂ ਪਿਆਰਾ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ (ਉੱਚੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਰੱਬੀ) ਤਖ਼ਤ ਉੱਤੇ ਨਿਵਾਸ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।੧੭।

ਪਦਅਰਥ: ਚਉਦਸਿ—ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਤੋਂ ਚੌਧਵਾਂ ਦਿਨ। ਚਉਥੇ ਥਾਵਹਿ—ਚੌਥੇ ਥਾਂ ਨੂੰ, ਉਸ ਆਤਮਕ ਟਿਕਾਣੇ ਨੂੰ ਜਿੱਥੇ ਮਾਇਆ ਦੇ ਤਿੰਨ ਗ੝ਣ ਆਪਣਾ ਪ੝ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦੇ, ਤ੝ਰੀਆਵਸਥਾ। ਲਹਿ ਪਾਵੈ—ਲੱਭ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਸਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਜਸ ਤਾਮਸ ਸਤ—ਰਜੋ ਗ੝ਣ, ਤਮੋ ਗ੝ਣ, ਸਤੋ ਗ੝ਣ। ਕਾਲ—ਸਮਾ। ਸਮਾਵੈ—ਲੀਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਸੀਅਰ—ਚੰਦ੝ਰਮਾ। ਕੈ ਘਰਿ—ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ। ਸਸੀਅਰ ਕੈ ਘਰਿ—ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ। ਸੂਰ੝—ਸੂਰਜ, ਤਪਸ਼, ਮਨ ਦੀ ਤਪਸ਼। ਜੋਗ ਜ੝ਗਤਿ—ਪ੝ਰਭੂ—ਮਿਲਾਪ ਦਾ ਤਰੀਕਾ। ਕੀਮਤਿ—ਕਦਰ, ਸਾਰ। ਚਉਦਸਿ ਭਵਨ—ਚੌਦਾਂ ਭਵਨਾਂ ਵਿਚ। ਲਿਵ ਲਾਝ—ਸ੝ਰਤਿ ਜੋੜਦਾ ਹੈ।੧੮।

ਅਰਥ: (ਜਦੋਂ ਮਨ੝ੱਖ ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ) ਤ੝ਰੀਆ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਲੱਭ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਦੋਂ ਰਜੋ ਗ੝ਣ ਤਮੋ ਗ੝ਣ ਸਤੋ ਗ੝ਣ (ਮਾਇਆ ਦਾ ਇਹ ਹਰੇਕ ਗ੝ਣ ਉਸ ਚੌਥੇ ਪਦ ਵਿਚ) ਲੀਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ (ਮਨ੝ੱਖ ਦੇ ਮਨ ਦੀ) ਤਪਸ਼ ਸਮਾ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, (ਉਸ ਵੇਲੇ ਮਨ੝ੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ) ਮਿਲਾਪ ਦੀ ਜ੝ਗਤੀ ਦੀ ਕਦਰ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। ਤਦੋਂ ਮਨ੝ੱਖ ਉਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਿਚ ਸ੝ਰਤਿ ਜੋੜੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਖੰਡਾਂ ਬ੝ਰਹਮੰਡਾਂ ਵਿਚ ਚੌਦਾਂ ਭਵਨਾਂ ਵਿਚ ਪਾਤਾਲਾਂ ਵਿਚ ਹਰ ਥਾਂ ਸਮਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।੧੮।

ਪਦਅਰਥ: ਗ੝ਪਤ੝—ਲ੝ਕਿਆ ਹੋਇਆ। ਗੈਣਾਰਿ—ਆਕਾਸ਼ ਵਿਚ। ਬੀਚਾਰਿ—ਵਿਚਾਰ ਕੇ, ਮਨ ਵਿਚ ਵਸਾ ਕੇ। ਗਿਆਨੀ—ਹੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੂਝ ਦੇ ਖੋਜੀ ਮਨ੝ੱਖ! ਸਸੀਅਰ੝—ਚੰਦ੝ਰਮਾ। ਗਗਨਿ—ਆਕਾਸ਼ ਵਿਚ। ਤਿਹ੝ ਲੋਈ—ਤਿੰਨ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ, ਤਿੰਨ ਭਵਨਾਂ ਵਿਚ, ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ। ਕਰਿ—ਪੈਦਾ ਕਰ ਕੇ। ਵੇਖੈ—ਸੰਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਰਤਾ ਸੋਈ—ਉਹ ਕਰਤਾਰ ਹੀ। ਤੇ—ਤੋਂ, ਪਾਸੋਂ। ਦੀਸੈ—ਦਿੱਸ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸੋ—ਉਹ (ਮਨ੝ੱਖ)। ਤਿਸ ਹੀ—{ਕ੝ਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ 'ਹੀ' ਦੇ ਕਾਰਨ ਲਫ਼ਜ਼ 'ਤਿਸ੝' ਦਾ ੝ ਉੱਡ ਗਿਆ ਹੈ}। ਤਿਸ ਹੀ ਮਾਹਿ—ਉਸ (ਪਰਮਾਤਮਾ) ਵਿਚ ਹੀ। ਮਨਮ੝ਖਿ—ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤ੝ਰਨ ਵਾਲੇ ਮਨ੝ੱਖ। ਆਵਹਿ—ਜੰਮਦੇ ਹਨ। ਜਾਹਿ—ਮਰਦੇ ਹਨ।੧੯।

ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! (ਜਿਵੇਂ) ਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਚੰਦ ਆਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਗ੝ਪਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ (ਤਿਵੇਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਹਰੇਕ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਗ੝ਪਤ ਵੱਸ ਰਿਹਾ ਹੈ)। ਹੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੂਝ ਦੇ ਖੋਜੀ ਮਨ੝ੱਖ! ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਮਨ ਵਿਚ ਵਸਾ ਕੇ (ਹੀ ਇਸ ਭੇਤ ਨੂੰ) ਸਮਝ ਸਕੋਗੇ। (ਜਿਵੇਂ) ਚੰਦ੝ਰਮਾ ਆਕਾਸ਼ ਵਿਚ (ਹਰ ਪਾਸੇ ਚਾਨਣ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਿਵੇਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ) ਜੋਤਿ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ (ਜੀਵਨ-ਸੱਤਾ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ)। ਉਹ ਕਰਤਾਰ ਆਪ ਹੀ (ਸਭ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ) ਪੈਦਾ ਕਰ ਕੇ (ਸਭ ਦੀ) ਸੰਭਾਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਮਨ੝ੱਖ ਨੂੰ ਗ੝ਰੂ ਪਾਸੋਂ ਇਹ ਸੂਝ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਮਨ੝ੱਖ ਉਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਿਚ ਹੀ ਸਦਾ ਲੀਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਪਰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤ੝ਰਨ ਵਾਲੇ ਮਨ੝ੱਖ ਕ੝ਰਾਹੇ ਪੈ ਕੇ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੇ ਗੇੜ ਵਿਚ ਪਝ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।੧੯।

ਪਦਅਰਥ: ਥਾਪਿ—ਥਾਪ ਕੇ, ਪੱਕਾ ਟਿਕਾਣਾ ਬਣਾ ਕੇ। ਘਰ੝ ਦਰ੝—ਪ੝ਰਭੂ—ਚਰਨਾਂ ਨੂੰ, ਪ੝ਰਭੂ ਦੇ ਦਰ ਨੂੰ। ਥਿਰ੝—ਟਿਕ ਕੇ। ਥਾਨਿ—(ਉਸ) ਥਾਂ ਵਿਚ, ਪ੝ਰਭੂ—ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ। ਸ੝ਹਾਵੈ—ਸੋਹਣਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸੋਹਣੇ ਜੀਵਨ ਵਾਲਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਪ੝—ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ, ਆਪਣੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਨੂੰ। ਪਛਾਣੈ—ਪਰਖਦਾ ਹੈ। ਜਾ—ਜਦੋਂ। ਪਾਵੈ—ਮਿਲਾਪ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਹ—ਜਿੱਥੇ, ਜਿਸ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ। ਤਹ—ਉਸ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ। ਬਿਨਸਿ—ਨਾਸ ਹੋ ਕੇ, ਆਸਾਂ ਦਾ ਨਾਸ ਹੋ ਕੇ। ਬਿਨਾਸਾ—ਆਸਾਂ ਦਾ ਅਭਾਵ। ਫੂਟੈ—ਟ੝ੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖਪਰ੝—ਭਾਂਡਾ। ਦ੝ਬਿਧਾ—ਮੇਰ—ਤੇਰ। ਮਨਸਾ—{मनीषा} ਮਨ ਦਾ ਫ੝ਰਨਾ। ਤੇ—ਤੋਂ। ਮਮਤਾ—ਅਪਣੱਤ, ਮਲਕੀਅਤ ਦੀ ਤਾਂਘ। ਤਾ ਕੇ—ਉਸ (ਮਨ੝ੱਖ) ਦੇ।੨੦।

ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! ਜਦੋਂ ਮਨ੝ੱਖ ਗ੝ਰੂ (ਦਾ ਮਿਲਾਪ) ਹਾਸਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਦੋਂ ਆਪਣੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਪੜਤਾਲਣਾ ਸ਼੝ਰੂ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪ੝ਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੝ਰਭੂ ਦੇ ਦਰ ਨੂੰ (ਆਪਣਾ) ਪੱਕਾ ਆਸਰਾ ਬਣਾ ਕੇ ਉਸ ਥਾਂ ਵਿਚ (ਪ੝ਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ) ਟਿਕ ਕੇ ਸੋਹਣੇ ਜੀਵਨ ਵਾਲਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ (ਪਹਿਲਾਂ ਦ੝ਨੀਆ ਵਾਲੀਆਂ) ਆਸਾਂ (ਹੀ ਆਸਾਂ ਟਿਕੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸਨ) ਉਥੇ ਆਸਾਂ ਦਾ ਪੂਰਨ ਅਭਾਵ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, (ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ) ਮੇਰ-ਤੇਰ ਅਤੇ ਮਨ ਦੇ ਫ੝ਰਨਿਆਂ ਦਾ ਭਾਂਡਾ (ਹੀ) ਭੱਜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਮਨ੝ੱਖ (ਮਾਇਆ ਦੀ) ਮਮਤਾ ਦੇ ਜਾਲ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਨਾਨਕ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ-ਮੈਂ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮਨ੝ੱਖ ਦਾ (ਸਦਾ) ਦਾਸ ਹਾਂ।੨੦।੧।

bilaaval mehalaa 1 thhithee ghar 10 jathi ik oa(n)kaar sathigur prasaadh ||

eaekam eaeka(n)kaar niraalaa || amar ajonee jaath n jaalaa || agam agochar roop n raekhiaa || khojath khojath ghatt ghatt dhaekhiaa || jo dhaekh dhikhaavai this ko bal jaaee || gur parasaadh param padh paaee ||1||

kiaa jap jaapo bin jagadheesai || gur kai sabadh mehal ghar dheesai ||1|| rehaao ||

dhoojai bhaae lagae pashhuthaanae || jam dhar baadhhae aavan jaanae || kiaa lai aavehi kiaa lae jaahi || sir jamakaal s chottaa khaahi || bin gur sabadh n shhoottas koe || paakha(n)dd keenhai mukath n hoe ||2||

aapae sach keeaa kar jorr || a(n)ddaj forr jorr vishhorr || dhharath akaas keeeae baisan ko thhaao || raath dhina(n)th keeeae bho bhaao || jin keeeae kar vaekhanehaaraa || avar n dhoojaa sirajanehaaraa ||3||

thritheeaa brehamaa bisan mehaesaa || dhaevee dhaev oupaaeae vaesaa || jothee jaathee ganath n aavai || jin saajee so keemath paavai || keemath paae rehiaa bharapoor || kis naerrai kis aakhaa dhoor ||4||

chouthh oupaaeae chaarae baedhaa || khaanee chaarae baanee bhaedhaa || asatt dhasaa khatt theen oupaaeae || so boojhai jis aap bujhaaeae || theen samaavai chouthhai vaasaa || pranavath naanak ham thaa kae dhaasaa ||5||

pa(n)chamee pa(n)ch bhooth baethaalaa || aap agochar purakh niraalaa || eik bhram bhookhae moh piaasae || eik ras chaakh sabadh thripathaasae || eik ra(n)g raathae eik mar dhhoor || eik dhar ghar saachai dhaekh hadhoor ||6||

jhoot(h)ae ko naahee path naao || kabahu n soochaa kaalaa kaao || pi(n)jar pa(n)khee ba(n)dhhiaa koe || shhaeree(n) bharamai mukath n hoe || tho shhoottai jaa khasam shhaddaaeae || guramath maelae bhagath dhrirraaeae ||7||

khasattee khatt dharasan prabh saajae || anehadh sabadh niraalaa vaajae || jae prabh bhaavai thaa mehal bulaavai || sabadhae bhaedhae tho path paavai || kar kar vaes khapehi jal jaavehi || saachai saachae saach samaavehi ||8||

sapathamee sath sa(n)thokh sareer || saath samu(n)dh bharae niramal neer || majan seel sach ridhai veechaar || gur kai sabadh paavai sabh paar || man saachaa mukh saacho bhaae || sach neesaanai t(h)aak n paae ||9||

asattamee asatt sidhh budhh saadhhai || sach nihakaeval karam araadhhai || poun paanee aganee bisaraao || thehee nira(n)jan saacho naao || this mehi manooaa rehiaa liv laae || pranavath naanak kaal n khaae ||10||

naao noumee navae naathh nav kha(n)ddaa || ghatt ghatt naathh mehaa balava(n)ddaa || aaee poothaa eihu jag saaraa || prabh aadhaes aadh rakhavaaraa || aadh jugaadhee hai bhee hog || ouhu apara(n)par karanai jog ||11||

dhasamee naam dhaan eisanaan || anadhin majan sachaa gun giaan || sach mail n laagai bhram bho bhaagai || bilam n thoottas kaachai thaagai || jio thaagaa jag eaevai jaanahu || asathhir cheeth saach ra(n)g maanahu ||12||

eaekaadhasee eik ridhai vasaavai || hi(n)saa mamathaa mohu chukaavai || fal paavai brath aatham cheenai || paakha(n)dd raach thath nehee beenai || niramal niraahaar nihakaeval || soochai saachae naa laagai mal ||13||

jeh dhaekho theh eaeko eaekaa || hor jeea oupaaeae vaeko vaekaa || falohaar keeeae fal jaae || ras kas khaaeae saadh gavaae || koorrai laalach lapattai lapattaae || shhoottai guramukh saach kamaae ||14||

dhuaadhas mudhraa man aoudhhoothaa || ahinis jaagehi kabehi n soothaa || jaagath jaag rehai liv laae || gur parachai this kaal n khaae || atheeth bheae maarae bairaaee || pranavath naanak theh liv laaee ||15||

dhuaadhasee dhaeiaa dhaan kar jaanai || baahar jaatho bheethar aanai || barathee barath rehai nihakaam || ajapaa jaap japai mukh naam || theen bhavan mehi eaeko jaanai || sabh such sa(n)jam saach pashhaanai ||16||

thaeras tharavar samudh kanaarai || a(n)mrith mool sikhar liv thaarai || ddar ddar marai n booddai koe || niddar boodd marai path khoe || ddar mehi ghar ghar mehi ddar jaanai || thakhath nivaas sach man bhaanai ||17||

choudhas chouthhae thhaavehi lehi paavai || raajas thaamas sath kaal samaavai || saseear kai ghar soor samaavai || jog jugath kee keemath paavai || choudhas bhavan paathaal samaaeae || kha(n)dd brehama(n)dd rehiaa liv laaeae ||18||

amaavasiaa cha(n)dh gupath gainaar || boojhahu giaanee sabadh beechaar || saseear gagan joth thihu loee || kar kar vaekhai karathaa soee || gur thae dheesai so this hee maahi || manamukh bhoolae aavehi jaahi ||19||

ghar dhar thhaap thhir thhaan suhaavai || aap pashhaanai jaa sathigur paavai || jeh aasaa theh binas binaasaa || foottai khapar dhubidhhaa manasaa || mamathaa jaal thae rehai oudhaasaa || pranavath naanak ham thaa kae dhaasaa ||20||1||

Bilaaval, First Mehla, T'hitee ~ The Lunar Days, Tenth House, To The Drum-Beat Jat: One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

The First Day: The One Universal Creator is unique, immortal, unborn, beyond social class or involvement. He is inaccessible and unfathomable, with no form or feature. Searching, searching, I have seen Him in each and every heart. I am a sacrifice to one who sees, and inspires others to see Him. By Guru's Grace, I have obtained the supreme status. ||1||

Whose Name should I chant, and meditate on, except the Lord of the Universe? Through the Word of the Guru's Shabad, the Mansion of the Lord's Presence is revealed within the home of one's own heart. ||1||Pause||

The Second Day: Those who are in love with another, come to regret and repent. The are tied up at Death's door, and continue coming and going. What have they brought, and what will they take with them when they go? The Messenger of Death looms over their heads, and they endure his beating. Without the Word of the Guru's Shabad, no one finds release. Practicing hypocrisy, no one finds liberation. ||2||

The True Lord Himself created the universe, joining the elements together. Breaking the cosmic egg, He united, and separated. He made the earth and the sky into places to live. He created day and night, fear and love. The One who created the Creation, also watches over it. There is no other Creator Lord. ||3||

The Third Day: He created Brahma, Vishnu and Shiva, the gods, goddesses and various manifestations. The lights and forms cannot be counted. The One who fashioned them, knows their value. He evaluates them, and totally pervades them. Who is close, and who is far away? ||4||

The Fourth Day: He created the four Vedas, the four sources of creation, and distinct forms of speech. He created the eighteen Puraanas, the six Shaastras and the three qualities. He alone understands, whom the Lord causes to understand. One who overcomes the three qualities, dwells in the fourth state. Prays Nanak, I am his slave. ||5||

The Fifth Day: The five elements are demons. The Lord Himself is unfathomable and detached. Some are gripped by doubt, hunger, emotional attachment and desire. Some taste the sublime essence of the Shabad, and are satisfied. Some are imbued with the Lord's Love, while some die, and are reduced to dust. Some attain the Court and the Mansion of the True Lord, and behold Him, ever-present. ||6||

The false one has no honor or fame; like the black crow, he never becomes pure. He is like the bird, imprisoned in a cage; he paces back and forth behind the bars, but he is not released. He alone is emancipated, whom the Lord and Master emancipates. He follows the Guru's Teachings, and enshrines devotional worship. ||7||

The Sixth Day: God organized the six systems of Yoga. The unstruck sound current of the Shabad vibrates of itself. If God wills it so, then one is summoned to the Mansion of His Presence. One who is pierced through by the Shabad, obtains honor. Those who wear religious robes burn, and are ruined. Through Truth, the truthful ones merge into the True Lord. ||8||

The Seventh Day: When the body is imbued with Truth and contentment, the seven seas within are filled with the Immaculate Water. Bathing in good conduct, and contemplating the True Lord within the heart, one obtains the Word of the Guru's Shabad, and carries everyone across. With the True Lord in the mind, and the True Lord lovingly on one's lips, one is blessed with the banner of Truth, and meets with no obstructions. ||9||

The Eighth Day: The eight miraculous powers come when one subdues his own mind, and contemplates the True Lord through pure actions. Forget the three qualities of wind, water and fire, and concentrate on the pure True Name. That human who remains lovingly focused on the Lord, prays Nanak, shall not be consumed by death. ||10||

The Ninth Day: The Name is the supreme almighty Master of the nine masters of Yoga, the nine realms of the earth, and each and every heart. This whole world is the child of Maya. I bow in submission to God, my Protector from the very beginning of time. He was in the beginning, He has been throughout the ages, He is now, and He shall always be. He is unlimited, and capable of doing everything. ||11||

The Tenth Day: Meditate on the Naam, give to charity, and purify yourself. Night and day, bathe in spiritual wisdom and the Glorious Virtues of the True Lord. Truth cannot be polluted; doubt and fear run away from it. The flimsy thread breaks in an instant. Know that the world is just like this thread. Your consciousness shall become steady and stable, enjoying the Love of the True Lord. ||12||

The Eleventh Day: Enshrine the One Lord within your heart. Eradicate cruelty, egotism and emotional attachment. Earn the fruitful rewards, by observing the fast of knowing your own self. One who is engrossed in hypocrisy, does not see the true essence. The Lord is immaculate, self-sustaining and unattached. The Pure, True Lord cannot be polluted. ||13||

Wherever I look, I see the One Lord there. He created the other beings, of many and various kinds. Eating only fruits, one loses the fruits of life. Eating only delicacies of various sorts, one loses the true taste. In fraud and greed, people are engrossed and entangled. The Gurmukh is emancipated, practicing Truth. ||14||

The Twelfth Day: One whose mind is not attached to the twelve signs, remains awake day and night, and never sleeps. He remains awake and aware, lovingly centered on the Lord. With faith in the Guru, he is not consumed by death. Those who become detached, and conquer the five enemies - prays Nanak, they are lovingly absorbed in the Lord. ||15||

The Twelfth Day: Know, and practice, compassion and charity. Bring your out-going mind back home. Observe the fast of remaining free of desire. Chant the unchanted Chant of the Naam with your mouth. Know that the One Lord is contained in the three worlds. Purity and self-discipline are all contained in knowing the Truth. ||16||

The Thirteenth Day: He is like a tree on the sea-shore. But his roots can become immortal, if his mind is attuned to the Lord's Love. Then, he will not die of fear or anxiety, and he will never drown. Without the Fear of God, he drowns and dies, and loses his honor. With the Fear of God in his heart, and his heart in the Fear of God, he knows God. He sits on the throne, and becomes pleasing to the Mind of the True Lord. ||17||

The Fourteenth Day: One who enters into the fourth state, overcomes time, and the three qualities of raajas, taamas and satva. Then the sun enters into the house of the moon, and one knows the value of the technology of Yoga. He remains lovingly focused on God, who is permeating the fourteen worlds, the nether regions of the underworld, the galaxies and solar systems. ||18||

Amaavas - The Night of the New Moon: The moon is hidden in the sky. O wise one, understand and contemplate the Word of the Shabad. The moon in the sky illuminates the three worlds. Creating the creation, the Creator beholds it. One who sees, through the Guru, merges into Him. The self-willed manmukhs are deluded, coming and going in reincarnation. ||19||

One who establishes his home within his own heart, obtains the most beautiful, permanent place. One comes to understand his own self, when he finds the True Guru. Wherever there is hope, there is destruction and desolation. The bowl of duality and selfishness breaks. Prays Nanak, I am the slave of that one, who remains detached amidst the traps of attachment. ||20||1||