ਬਿਲਾਵਲ੝ ਮਹਲਾ 4 ॥

ਗ੝ਰਮ੝ਖਿ ਅਗਮ ਅਗੋਚਰ੝ ਧਿਆਇਆ ਹਉ ਬਲਿ ਬਲਿ ਸਤਿਗ੝ਰ ਸਤਿ ਪ੝ਰਖਈਆ ॥ ਰਾਮ ਨਾਮ੝ ਮੇਰੈ ਪ੝ਰਾਣਿ ਵਸਾਝ ਸਤਿਗ੝ਰ ਪਰਸਿ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਸਮਈਆ ॥੧॥

ਜਨ ਕੀ ਟੇਕ ਹਰਿ ਨਾਮ੝ ਟਿਕਈਆ ॥ ਸਤਿਗ੝ਰ ਕੀ ਧਰ ਲਾਗਾ ਜਾਵਾ ਗ੝ਰ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਹਰਿ ਦਰ੝ ਲਹੀਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥

ਇਹ੝ ਸਰੀਰ੝ ਕਰਮ ਕੀ ਧਰਤੀ ਗ੝ਰਮ੝ਖਿ ਮਥਿ ਮਥਿ ਤਤ੝ ਕਢਈਆ ॥ ਲਾਲ੝ ਜਵੇਹਰ ਨਾਮ੝ ਪ੝ਰਗਾਸਿਆ ਭਾਂਡੈ ਭਾਉ ਪਵੈ ਤਿਤ੝ ਅਈਆ ॥2॥

ਦਾਸਨਿ ਦਾਸ ਦਾਸ ਹੋਇ ਰਹੀਝ ਜੋ ਜਨ ਰਾਮ ਭਗਤ ਨਿਜ ਭਈਆ ॥ ਮਨ੝ ਬ੝ਧਿ ਅਰਪਿ ਧਰਉ ਗ੝ਰ ਆਗੈ ਗ੝ਰ ਪਰਸਾਦੀ ਮੈ ਅਕਥ੝ ਕਥਈਆ ॥3॥

ਮਨਮ੝ਖ ਮਾਇਆ ਮੋਹਿ ਵਿਆਪੇ ਇਹ੝ ਮਨ੝ ਤ੝ਰਿਸਨਾ ਜਲਤ ਤਿਖਈਆ ॥ ਗ੝ਰਮਤਿ ਨਾਮ੝ ਅੰਮ੝ਰਿਤ ਜਲ੝ ਪਾਇਆ ਅਗਨਿ ਬ੝ਝੀ ਗ੝ਰ ਸਬਦਿ ਬ੝ਝਈਆ ॥4॥

ਇਹ੝ ਮਨ੝ ਨਾਚੈ ਸਤਿਗ੝ਰ ਆਗੈ ਅਨਹਦ ਸਬਦ ਧ੝ਨਿ ਤੂਰ ਵਜਈਆ ॥ ਹਰਿ ਹਰਿ ਉਸਤਤਿ ਕਰੈ ਦਿਨ੝ ਰਾਤੀ ਰਖਿ ਰਖਿ ਚਰਣ ਹਰਿ ਤਾਲ ਪੂਰਈਆ ॥5॥

ਹਰਿ ਕੈ ਰੰਗਿ ਰਤਾ ਮਨ੝ ਗਾਵੈ ਰਸਿ ਰਸਾਲ ਰਸਿ ਸਬਦ੝ ਰਵਈਆ ॥ ਨਿਜ ਘਰਿ ਧਾਰ ਚ੝ਝ ਅਤਿ ਨਿਰਮਲ ਜਿਨਿ ਪੀਆ ਤਿਨ ਹੀ ਸ੝ਖ੝ ਲਹੀਆ ॥6॥

ਮਨਹਠਿ ਕਰਮ ਕਰੈ ਅਭਿਮਾਨੀ ਜਿਉ ਬਾਲਕ ਬਾਲੂ ਘਰ ਉਸਰਈਆ ॥ ਆਵੈ ਲਹਰਿ ਸਮ੝ੰਦ ਸਾਗਰ ਕੀ ਖਿਨ ਮਹਿ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਢਹਿ ਪਈਆ ॥7॥

ਹਰਿ ਸਰ੝ ਸਾਗਰ੝ ਹਰਿ ਹੈ ਆਪੇ ਇਹ੝ ਜਗ੝ ਹੈ ਸਭ੝ ਖੇਲ੝ ਖੇਲਈਆ ॥ ਜਿਉ ਜਲ ਤਰੰਗ ਜਲ੝ ਜਲਹਿ ਸਮਾਵਹਿ ਨਾਨਕ ਆਪੇ ਆਪਿ ਰਮਈਆ ॥8॥3॥6॥

bilaaval mehalaa 4 ||

guramukh agam agochar dhhiaaeiaa ho bal bal sathigur sath purakheeaa || raam naam maerai praan vasaaeae sathigur paras har naam sameeaa ||1||

jan kee ttaek har naam ttikeeaa || sathigur kee dhhar laagaa jaavaa gur kirapaa thae har dhar leheeaa ||1|| rehaao ||

eihu sareer karam kee dhharathee guramukh mathh mathh thath kadteeaa || laal javaehar naam pragaasiaa bhaa(n)ddai bhaao pavai thith aeeaa ||2||

dhaasan dhaas dhaas hoe reheeai jo jan raam bhagath nij bheeaa || man budhh arap dhharo gur aagai gur parasaadhee mai akathh kathheeaa ||3||

manamukh maaeiaa mohi viaapae eihu man thrisanaa jalath thikheeaa || guramath naam a(n)mrith jal paaeiaa agan bujhee gur sabadh bujheeaa ||4||

eihu man naachai sathigur aagai anehadh sabadh dhhun thoor vajeeaa || har har ousathath karai dhin raathee rakh rakh charan har thaal pooreeaa ||5||

har kai ra(n)g rathaa man gaavai ras rasaal ras sabadh raveeaa || nij ghar dhhaar chuai ath niramal jin peeaa thin hee sukh leheeaa ||6||

manehat(h) karam karai abhimaanee jio baalak baaloo ghar ousareeaa || aavai lehar samu(n)dh saagar kee khin mehi bhi(n)n bhi(n)n dtehi peeaa ||7||

har sar saagar har hai aapae eihu jag hai sabh khael khaeleeaa || jio jal thara(n)g jal jalehi samaavehi naanak aapae aap rameeaa ||8||3||6||

Bilaaval, Fourth Mehla:

The Gurmukh meditates on the Inaccessible, Unfathomable Lord. I am a sacrifice, a sacrifice to the True Guru, the True Primal Being. He has brought the Lord's Name to dwell upon my breath of life; meeting with the True Guru, I am absorbed into the Lord's Name. ||1||

The Name of the Lord is the only Support of His humble servants. I shall live under the protection of the True Guru. By Guru's Grace, I shall attain the Court of the Lord. ||1||Pause||

This body is the field of karma; the Gurmukhs plow and work it, and harvest the essence. The priceless jewel of the Naam becomes manifest, and it pours into their vessels of love. ||2||

Become the slave of the slave of the slave, of that humble being who has become the devotee of the Lord. I dedicate my mind and intellect, and place them in offering before my Guru; by Guru's Grace, I speak the Unspoken. ||3||

The self-willed manmukhs are engrossed in attachment to Maya; their minds are thirsty, burning with desire. Following the Guru's Teachings, I have obtained the Ambrosial Water of the Naam, and the fire has been put out. The Word of the Guru's Shabad has put it out. ||4||

This mind dances before the True Guru. The unstruck sound current of the Shabad resounds, vibrating the celestial melody. I praise the Lord, day and night, moving my feet to the beat of the drum. ||5||

Imbued with the Lord's Love, my mind sings His Praise, joyfully chanting the Shabad, the source of nectar and bliss. The stream of immaculate purity flows through the home of the self within; one who drinks it in, finds peace. ||6||

The stubborn-minded, egotistical, proud-minded person performs rituals, but these are like sand castles built by children. When the waves of the ocean come in, they crumble and dissolve in an instant. ||7||

The Lord is the pool, and the Lord Himself is the ocean; this world is all a play which He has staged. As the waves of water merge into the water again, O Nanak, so does He merge into Himself. ||8||3||6||

ਪਦਅਰਥ: ਗ੝ਰਮ੝ਖਿ—ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ, ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ ਕੇ। ਅਗਮ—ਅਪਹ੝ੰਚ। ਅਗੋਚਰ੝—{ਅ—ਗੋ—ਚਰ੝। ਗੋ—ਗਿਆਨ—ਇੰਦ੝ਰੇ} ਜਿਸ ਤਕ ਗਿਆਨ—ਇੰਦ੝ਰਿਆਂ ਦੀ ਪਹ੝ੰਚ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਹਉ—ਹਉਂ, ਮੈਂ। ਬਲਿ ਬਲਿ—ਸਦਕੇ। ਮੇਰੈ ਪ੝ਰਾਣਿ—ਮੇਰੀ ਜਿੰਦ ਵਿਚ, ਮੇਰੇ ਹਰੇਕ ਸ੝ਆਸ ਵਿਚ। ਪਰਸਿ—ਛ੝ਹ ਕੇ। ਨਾਮਿ—ਨਾਮ ਵਿਚ।੧।

ਟੇਕ—ਆਸਰਾ। ਟਿਕਈਆ—ਟਿਕਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਬਣਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਧਰ—ਆਸਰਾ। ਜਾਵਾ—ਜਾਵਾਂ, ਮੈਂ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ, ਮੈਂ (ਜੀਵਨ—ਪੰਧ ਤੇ) ਤ੝ਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਧਰ ਲਾਗਾ—ਪੱਲਾ ਫੜੀ। ਤੇ—ਤੋਂ, ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਲਹੀਆ—ਲੱਭ ਲਿਆ ਹੈ।੧।ਰਹਾਉ।

ਮਥਿ—ਰਿੜਕ ਕੇ, ਸੋਧ ਕੇ। ਤਤ੝—ਮੱਖਣ, ਉੱਚਾ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ। ਪ੝ਰਗਾਸਿਆ—ਪਰਕਾਸ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ (ਗ੝ਰੂ ਨੇ), ਪਰਗਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਭਾਂਡੈ ਤਿਤ੝—ਤਿਤ੝ ਭਾਂਡੈ, ਉਸ (ਹਿਰਦਾ-) ਭਾਂਡੇ ਵਿਚ। ਭਾਉ—ਪਿਆਰ, ਪ੝ਰੇਮ। ਅਈਆ—ਆ ਪਿਆ ਹੈ।੨।

ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! ਮੈਂ ਗ੝ਰੂ ਦਾ ਪੱਲਾ ਫੜ ਕੇ (ਜੀਵਨ-ਪੰਧ ਤੇ) ਤ੝ਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਮਿਹਰ ਨਾਲ ਮੈਂ ਪਰਮਾਤਮਾ (ਦੇ ਮਹਲ) ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਲੱਭ ਲਿਆ ਹੈ। (ਗ੝ਰੂ ਨੇ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ (ਮੈਂ) ਦਾਸ (ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ) ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।੧।ਰਹਾਉ।

ਹੇ ਭਾਈ! ਮੈਂ ਗ੝ਰੂ ਮਹਾ ਪ੝ਰਖ ਤੋਂ ਸਦਕੇ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ, ਕ੝ਰਬਾਨ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ। ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ ਕੇ ਮੈਂ ਉਸ ਅਪਹ੝ੰਚ ਪ੝ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਜਿਸ ਤਕ ਗਿਆਨ-ਇੰਦ੝ਰਿਆਂ ਦੀ ਪਹ੝ੰਚ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਗ੝ਰੂ ਨੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਮੇਰੇ ਹਰੇਕ ਸ੝ਆਸ ਵਿਚ ਵਸਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਗ੝ਰੂ (ਦੇ ਚਰਨਾਂ) ਨੂੰ ਛ੝ਹ ਕੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਵਿਚ ਮੈਂ ਲੀਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ।੧।

ਹੇ ਭਾਈ! ਇਹ (ਮਨ੝ੱਖਾ) ਸਰੀਰ (ਇਕ ਅਜਿਹੀ) ਧਰਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ (ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ) ਕਰਮ (-ਬੀਜ) ਬੀਜੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। (ਜਿਵੇਂ) ਦ੝ੱਧ ਨੂੰ ਰਿੜਕ ਰਿੜਕ ਕੇ ਮੱਖਣ ਕੱਢ ਲਈਦਾ ਹੈ (ਤਿਵੇਂ,) ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ ਕੇ (ਇਹਨਾਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਕਰਮਾਂ ਨੂੰ ਸੋਧ ਸੋਧ ਕੇ ਉੱਚਾ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਪ੝ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਈਦਾ ਹੈ)। (ਜਿਸ ਹਿਰਦੇ-ਰੂਪ ਭਾਂਡੇ ਵਿਚ ਗ੝ਰੂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ) ਮਹਾਨ ਕੀਮਤੀ ਨਾਮ ਪਰਗਟ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ (ਹਿਰਦਾ-) ਭਾਂਡੇ ਵਿਚ ਪ੝ਰੇਮ ਆ ਵੱਸਦਾ ਹੈ।੨।

ਪਦਅਰਥ: ਹੋਇ—ਹੋ ਕੇ, ਬਣ ਕੇ। ਰਹੀਝ—ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਜਨ—ਜਿਹੜੇ ਮਨ੝ੱਖ। ਨਿਜ—ਆਪਣੇ ਖ਼ਾਸ। ਅਰਪਿ—ਅਰਪਣ ਕਰ ਕੇ, ਭੇਟਾ ਕਰ ਕੇ। ਧਰਉ—ਧਰਉਂ, ਮੈਂ ਧਰਦਾ ਹਾਂ। ਪਰਸਾਦੀ—ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਹੀ। ਅਕਥ੝—ਜਿਸ ਦਾ ਸਹੀ ਸਰੂਪ ਬਿਆਨ ਨਾਹ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਕਥਈਆ—ਮੈਂ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।੩।

ਮਨਮ੝ਖ—ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤ੝ਰਨ ਵਾਲੇ ਮਨ੝ੱਖ। ਮੋਹਿ—ਮੋਹ ਵਿਚ। ਵਿਆਪੇ—ਫਸੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਤਿਖਈਆ—ਤਿਖਾ, ਤ੝ਰਿਸ਼ਨਾ। ਅੰਮ੝ਰਿਤ ਜਲ੝—ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਜਲ। ਅਗਨਿ—(ਤ੝ਰਿਸ਼ਨਾ ਦੀ) ਅੱਗ। ਗ੝ਰ ਸਬਦਿ—ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਨੇ।੪।

ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! ਜੇਹੜੇ ਮਨ੝ੱਖ (ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ ਕੇ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਖ਼ਾਸ ਭਗਤ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦਾਸਾਂ ਦੇ ਦਾਸਾਂ ਦੇ ਦਾਸ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ (ਆਪਣੇ) ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਅੱਗੇ (ਆਪਣਾ) ਮਨ ਭੇਟਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਆਪਣੀ ਅਕਲ ਭੇਟਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਹੀ ਮੈਂ ਉਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਹੀ ਸਰੂਪ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।੩।

ਹੇ ਭਾਈ! ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤ੝ਰਨ ਵਾਲੇ ਮਨ੝ੱਖ (ਸਦਾ) ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਫਸੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, (ਉਹਨਾਂ ਦਾ) ਇਹ ਮਨ (ਮਾਇਆ ਦੀ) ਤ੝ਰਿਸ਼ਨਾ (ਦੀ ਅੱਗ) ਵਿਚ ਸੜਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। (ਜਿਸ ਮਨ੝ੱਖ ਨੇ) ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲੈ ਕੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਨਾਮ-ਜਲ ਲੱਭ ਲਿਆ, (ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਤ੝ਰਿਸ਼ਨਾ ਦੀ) ਅੱਗ ਬ੝ੱਝ ਗਈ, ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਨੇ ਬ੝ਝਾ ਦਿੱਤੀ।੪।

ਪਦਅਰਥ: ਨਾਚੈ—ਨੱਚਦਾ ਹੈ। ਨਾਚੈ ਸਤਿਗ੝ਰ ਆਗੈ—ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਨੱਚਦਾ ਹੈ, ਜਿਧਰ ਗ੝ਰੂ ਤੋਰੇ ਉਧਰ ਤ੝ਰਦਾ ਹੈ {ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਮਨ੝ੱਖ ਮਾਇਆ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਤੇ ਨੱਚਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ)। ਅਨਹਦ—{अनढ़हद} ਬਿਨਾ ਵਜਾਝ ਵੱਜਣ ਵਾਲਾ, ਇਕ ਰਸ, ਲਗਾਤਾਰ। ਧ੝ਨਿ—ਰੌ। ਤੂਰ—ਵਾਜੇ। ਉਸਤਤਿ—ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ। ਚਰਣ ਹਰਿ—ਹਰੀ ਦੇ ਚਰਨ। ਰਖਿ ਰਖਿ—ਮ੝ੜ ਮ੝ੜ ਰੱਖ ਕੇ, ਹਰ ਵੇਲੇ ਰੱਖ ਕੇ। {ਨੋਟ:ਤਾਲ—ਸਿਰ ਨੱਚਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਨਾਲ ਰਾਗ ਦੇ ਸਾਜ਼ ਭੀ ਵਜਾਝ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ ਤ੝ਰਨਾ—ਇਹ ਹੈ ਨੱਚਣਾ। ਇਕ-ਰਸ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦੀ ਲਗਨ—ਇਹ ਹਨ ਵਾਜੇ। ਪ੝ਰਭੂ ਦੀ ਯਾਦ ਹਰ ਵੇਲੇ ਮਨ ਵਿਚ ਵਸਾਈ ਰੱਖਣੀ—ਇਹ ਹੈ ਤਾਲ—ਸਿਰ ਕਦਮ ਚ੝ੱਕਣੇ}।੫।

ਕੈ ਰੰਗਿ—ਦੇ (ਪ੝ਰੇਮ-) ਰੰਗ ਵਿਚ। ਰਤਾ—ਰੰਗਿਆ ਹੋਇਆ। ਰਸਿ—ਸ੝ਆਦ ਨਾਲ। ਰਸਾਲ—{ਰਸ—ਆਲਯ} ਰਸਾਂ ਦਾ ਸੋਮਾ ਪ੝ਰਭੂ। ਰਸਾਲ ਰਸਿ—ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਪ੝ਰੇਮ ਵਿਚ। ਰਵਿਆ—ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਵਸਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਨਿਜ ਘਰਿ—ਆਪਣੇ (ਹਿਰਦੇ-) ਘਰ ਵਿਚ। ਚ੝ਝ—ਚੋਂਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਅਤਿ—ਬਹ੝ਤ। ਜਿਨਿ—ਜਿਸ (ਮਨ੝ੱਖ) ਨੇ। ਤਿਨ ਹੀ—{ਕ੝ਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ 'ਹੀ' ਦੇ ਕਾਰਨ ਲਫ਼ਜ਼ 'ਤਿਨਿ' ਦੀ 'ਿ' ਉੱਡ ਗਈ ਹੈ} ਉਸ ਨੇ ਹੀ।੬।

ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! (ਜਿਸ ਮਨ੝ੱਖ ਦਾ) ਇਹ ਮਨ ਜਿਧਰ ਗ੝ਰੂ ਤੋਰਦਾ ਹੈ ਉਧਰ ਤ੝ਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, (ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ) ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦੀ ਰੌ ਦੇ ਇਕ-ਰਸ (ਮਾਨੋ) ਵਾਜੇ ਵੱਜਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਮਨ੝ੱਖ ਦਿਨ ਰਾਤ ਹਰ ਵੇਲੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਪ੝ਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਵੇਲੇ (ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ) ਵਸਾ ਕੇ (ਉਹ ਮਨ੝ੱਖ ਜੀਵਨ-ਤੋਰ) ਤਾਲ-ਸਿਰ ਤ੝ਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।੫।

ਹੇ ਭਾਈ! ਪ੝ਰਭੂ ਦੇ (ਪ੝ਰੇਮ-) ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗਿਆ ਹੋਇਆ (ਜਿਸ ਮਨ੝ੱਖ ਦਾ) ਮਨ (ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੇ ਗੀਤ) ਗਾਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਰਸਾਂ ਦੇ ਸੋਮੇ ਪ੝ਰਭੂ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿਚ ਸ੝ਆਦ ਨਾਲ (ਜੋ ਮਨ੝ੱਖ) ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਜਪਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਮਨ੝ੱਖ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ (ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਨਾਮ-ਜਲ ਦੀ) ਬੜੀ ਸਾਫ਼-ਸ੝ਥਰੀ ਧਾਰ ਚੋਂਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਮਨ੝ੱਖ ਨੇ (ਇਹ ਨਾਮ-ਜਲ) ਪੀਤਾ ਉਸ ਨੇ ਹੀ ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਪ੝ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।੬।

ਪਦਅਰਥ: ਮਨ ਹਠਿ—(ਆਪਣੇ) ਮਨ ਦੇ ਹਠ ਨਾਲ। ਕਰਮ—(ਮਿਥੇ ਹੋਝ ਧਾਰਮਿਕ) ਕੰਮ। ਅਭਿਮਾਨੀ—ਅਹੰਕਾਰੀ (ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਲੂ—ਰੇਤ।੭।

ਸਰ੝—ਸਰੋਵਰ, ਤਾਲਾਬ। ਸਾਗਰ੝—ਸਮ੝ੰਦਰ। ਆਪੇ—ਆਪ ਹੀ। ਸਭ੝—ਸਾਰਾ। ਤਰੰਗ—ਲਹਿਰਾਂ। ਜਲਹਿ—ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਹੀ {ਜਲਹਿ—ਜਲਿ ਹੀ। ਕ੝ਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ 'ਹੀ' ਦੇ ਕਾਰਨ ਲਫ਼ਜ਼ 'ਜਲਿ' ਦੀ 'ਿ' ਉੱਡ ਗਈ ਹੈ}। ਸਮਾਵਹਿ—ਲੀਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।੮।

ਅਰਥ: (ਜਿਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ ਆਪਣੇ) ਮਨ ਦੇ ਹਠ ਨਾਲ (ਮਿੱਥੇ ਹੋਝ ਧਾਰਮਿਕ) ਕਰਮ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ (ਆਪਣੇ ਧਰਮੀ ਹੋਣ ਦਾ) ਮਾਣ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, (ਉਸ ਦੇ ਇਹ ਉੱਦਮ ਫਿਰ ਇਉਂ ਹੀ ਹਨ) ਜਿਵੇਂ ਬੱਚੇ ਰੇਤ ਦੇ ਘਰ ਉਸਾਰਦੇ ਹਨ, ਸਮ੝ੰਦਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤੇ, ਉਹ ਘਰ ਇਕ ਖਿਨ ਵਿਚ ਕਿਣਕਾ ਕਿਣਕਾ ਹੋ ਕੇ ਢਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।੭।

ਹੇ ਭਾਈ! ਇਹ ਸਾਰਾ ਜਗਤ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ) ਇਕ ਤਮਾਸ਼ਾ ਰਚਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਹ ਆਪ ਹੀ (ਜੀਵਨ ਦਾ) ਸਰੋਵਰ ਹੈ, ਸਮ੝ੰਦਰ ਹੈ (ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਉਸ ਸਮ੝ੰਦਰ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਹਨ)। ਹੇ ਨਾਨਕ! ਜਿਵੇਂ (ਸਮ੝ੰਦਰ ਦੇ) ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ (ਸਮ੝ੰਦਰ ਦਾ) ਪਾਣੀ (ਹੀ ਹਨ) ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਹੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ (ਇਸੇ ਤਰ੝ਹਾਂ) ਉਹ ਸੋਹਣਾ ਰਾਮ (ਹਰ ਥਾਂ) ਆਪ ਹੀ ਆਪ ਹੈ।੮।੩।