Darpan 657
SikhToTheMAX Hukamnama July 20, 2007 & December 2, 2006 SriGranth
| |
ਰਾਗ ਸੋਰਠਿ ਬਾਣੀ ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਕੀ ੴ ਸਤਿਗਰ ਪਰਸਾਦਿ ॥ ਜਬ ਹਮ ਹੋਤੇ ਤਬ ਤੂ ਨਾਹੀ ਅਬ ਤੂਹੀ ਮੈ ਨਾਹੀ ॥ ਅਨਲ ਅਗਮ ਜੈਸੇ ਲਹਰਿ ਮਇ ਓਦਧਿ ਜਲ ਕੇਵਲ ਜਲ ਮਾਂਹੀ ॥1॥ ਮਾਧਵੇ ਕਿਆ ਕਹੀਝ ਭਰਮ ਝਸਾ ॥ ਜੈਸਾ ਮਾਨੀਝ ਹੋਇ ਨ ਤੈਸਾ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥ ਨਰਪਤਿ ਝਕ ਸਿੰਘਾਸਨਿ ਸੋਇਆ ਸਪਨੇ ਭਇਆ ਭਿਖਾਰੀ ॥ ਅਛਤ ਰਾਜ ਬਿਛਰਤ ਦਖ ਪਾਇਆ ਸੋ ਗਤਿ ਭਈ ਹਮਾਰੀ ॥2॥ ਰਾਜ ਭਇਅੰਗ ਪਰਸੰਗ ਜੈਸੇ ਹਹਿ ਅਬ ਕਛ ਮਰਮ ਜਨਾਇਆ ॥ ਅਨਿਕ ਕਟਕ ਜੈਸੇ ਭੂਲਿ ਪਰੇ ਅਬ ਕਹਤੇ ਕਹਨ ਨ ਆਇਆ ॥3॥ ਸਰਬੇ ਝਕ ਅਨੇਕੈ ਸਆਮੀ ਸਭ ਘਟ ਭੋਗਵੈ ਸੋਈ ॥ ਕਹਿ ਰਵਿਦਾਸ ਹਾਥ ਪੈ ਨੇਰੈ ਸਹਜੇ ਹੋਇ ਸ ਹੋਈ ॥4॥1॥ | |
ਪਦਅਰਥ: ਜਬ-ਜਿਤਨਾ ਚਿਰ। ਹਮ-ਅਸੀ, ਹਉਮੈ, ਆਪਾ-ਭਾਵ। ਹੋਤੇ-ਹੰਦੇ ਹਾਂ। ਮੈ-ਮੇਰੀ ਅਪਣੱਤ, ਹਉਮੈ। ਅਨਲ-{Skt. अनिल} ਹਵਾ। ਅਨਲ ਅਗਮ-ਭਾਰੀ ਹਨੇਰੀ (ਦੇ ਕਾਰਨ)। ਲਹਰਿ ਮਇ-ਲਹਰਿ ਮਯ, ਲਹਰਿ ਮੈ, {ਸੰ: ਮਯ-ਜਿਸ ਲਫ਼ਜ਼ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿਚ ਲਫ਼ਜ਼ 'ਮਯ' ਵਰਤਿਆ ਜਾਝ, ਉਸ ਦੇ ਅਰਬ ਵਿਚ 'ਬਹਲਤਾ' ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਵਧਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਦਇਆ ਮਯ-ਦਇਆ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ} ਲਹਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ। ਓਦਧਿ-{Skt. ਉਦਧਿ, उदधि} ਸਮੰਦਰ।੧। ਮਾਧਵੇ-ਹੇ ਮਾਧੋ! (ਨੋਟ: ਲਫ਼ਜ਼ 'ਮਾਧੋ' ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦਾ ਖ਼ਾਸ ਪਿਆਰਾ ਲਫ਼ਜ਼ ਹੈ, ਬਹਤੀ ਵਾਰੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਾਸਤੇ ਇਹੀ ਲਫ਼ਜ਼ ਵਰਤਦੇ ਹਨ, ਸੰਸਕਰਿਤ ਧਾਰਮਿਕ ਪਸਤਕਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਨਾਮ ਕਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਸਰੀ ਰਾਮ ਚੰਦ ਜੀ ਦੇ ਉਪਾਸ਼ਕ ਹੰਦੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਲਫ਼ਜ਼ ਉਹ ਨਾਹ ਵਰਤਦੇ)। ਕਿਆ ਕਹੀਝ-ਕੀਹ ਆਖੀਝ? ਕਿਹਾ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਭਰਮ-ਭਲੇਖਾ। ਮਾਨੀਝ-ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਖ਼ਿਆਲ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।੧।ਰਹਾਉ। ਨਰਪਿਤ-ਰਾਜਾ। ਸਿੰਘਾਸਨਿ-ਤਖ਼ਤ ਉੱਤੇ। ਭਿਖਾਰੀ-ਮੰਗਤਾ। ਅਛਤ-ਹੰਦਿਆਂ ਸੰਦਿਆਂ। ਗਤਿ-ਹਾਲਤ।੨। ਰਾਜ-ਰੱਜੂ, ਰੱਸੀ। ਭਇਅੰਗ-ਸੱਪ। ਪਰਸੰਗ-ਵਾਰਤਾ, ਗੱਲ। ਮਰਮ-ਭੇਤ, ਰਾਜ਼। ਕਟਕ-ਕੜੇ। ਕਹਤੇ-ਆਖਦਿਆਂ।੩। ਸਰਬੇ-ਸਾਰਿਆਂ ਵਿਚ। ਅਨੇਕੈ-ਅਨੇਕ-ਰੂਪ ਹੋ ਕੇ। ਭਗਵੈ-{ਨੋਟ: ਅੱਖਰ 'ਭ' ਦੇ ਨਾਲ ਦੋ ਲਗਾਂ ਹਨ (ੋ) ਤੇ ()। ਅਸਲ ਲਫ਼ਜ਼ ਹੈ 'ਭੋਗਵੈ' ਪਰ ਇਥੇ ਪੜਹਨਾ ਹੈ 'ਭਗਵੈ'} ਭੋਗ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਪੈ-ਤੋਂ। ਸਹਜੇ-ਸਤੇ ਹੀ, ਉਸ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ।੪। ਅਰਥ: (ਹੇ ਮਾਧੋ!) ਜਿਤਨਾ ਚਿਰ ਅਸਾਂ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹਉਮੈ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਉਤਨਾ ਚਿਰ ਤੂੰ (ਅਸਾਡੇ ਅੰਦਰ) ਪਰਗਟ ਨਹੀਂ ਹੰਦਾ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੂੰ ਪਰਤੱਖ ਹੰਦਾ ਹੈਂ ਤਦੋਂ ਅਸਾਡੀ 'ਮੈਂ' ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ; (ਇਸ 'ਮੈਂ' ਦੇ ਹਟਣ ਨਾਲ ਇਹ ਸਮਝ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ) ਜਿਵੇਂ ਬੜਾ ਤੂਫ਼ਾਨ ਆਇਆਂ ਸਮੰਦਰ ਲਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਨਕਾ-ਨਕ ਭਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਸਲ ਵਿਚ ਉਹ (ਲਹਿਰਾਂ ਸਮੰਦਰ ਦੇ) ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਹੀ ਹੈ (ਤਿਵੇਂ ਇਹ ਸਾਰੇ ਜੀਆ ਜੰਤ ਤੇਰਾ ਆਪਣਾ ਹੀ ਵਿਕਾਸ ਹੈ)।੧। ਹੇ ਮਾਧੋ! ਅਸਾਂ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਕਝ ਅਜਿਹਾ ਭਲੇਖਾ ਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਅਸੀ ਜੋ ਮੰਨੀ ਬੈਠੇ ਹਾਂ (ਕਿ ਜਗਤ ਤੇਰੇ ਨਾਲੋਂ ਕੋਈ ਵੱਖਰੀ ਹਸਤੀ ਹੈ), ਉਹ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ।੧।ਰਹਾਉ। (ਜਿਵੇਂ) ਕੋਈ ਰਾਜਾ ਆਪਣੇ ਤਖ਼ਤ ਉਤੇ ਸੌਂ ਜਾਝ, ਤੇ, ਸਫ਼ਨੇ ਵਿਚ ਮੰਗਤਾ ਬਣ ਜਾਝ, ਰਾਜ ਹੰਦਿਆਂ ਸੰਦਿਆਂ ਉਹ (ਸਪਨੇ ਵਿਚ ਰਾਜ ਤੋਂ) ਵਿਛੜ ਕੇ ਦੱਖੀ ਹੰਦਾ ਹੈ, ਤਿਵੇਂ ਹੀ (ਹੇ ਮਾਧੋ! ਤੈਥੋਂ ਵਿਛੜ ਕੇ) ਅਸਾਡਾ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਹਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।੨। ਜਿਵੇਂ ਰੱਸੀ ਤੇ ਸੱਪ ਦਾ ਦਰਿਸ਼ਟਾਂਤ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ (ਸੋਨੇ ਤੋਂ ਬਣੇ ਹੋਝ) ਅਨੇਕਾਂ ਕੜੇ ਵੇਖ ਕੇ ਭਲੇਖਾ ਪੈ ਜਾਝ (ਕਿ ਸੋਨਾ ਹੀ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦਾ ਹੰਦਾ ਹੈ, ਤਿਵੇਂ ਅਸਾਨੂੰ ਭਲੇਖਾ ਬਣਿਆ ਪਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਗਤ ਤੈਥੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ), ਪਰ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਹਣ ਕਝ ਕਝ ਭੇਤ ਜਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਣ ਉਹ ਪਰਾਣੀ ਵਿਤਕਰੇ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਮੈਥੋਂ ਆਖੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ (ਭਾਵ, ਹਣ ਮੈਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਆਖਦਾ ਕਿ ਜਗਤ ਤੈਥੋਂ ਵੱਖਰੀ ਹਸਤੀ ਹੈ)।੩। (ਹਣ ਤਾਂ) ਰਵਿਦਾਸ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪਰਭੂ-ਖਸਮ ਅਨੇਕਾਂ ਰੂਪ ਬਣਾ ਕੇ ਸਾਰਿਆਂ ਵਿਚ ਇੱਕ ਆਪ ਹੀ ਹੈ, ਸਭ ਘਟਾਂ ਵਿਚ ਆਪ ਹੀ ਬੈਠਾ ਜਗਤ ਦੇ ਰੰਗ ਮਾਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। (ਦੂਰ ਨਹੀਂ) ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਤੋਂ ਭੀ ਨੇੜੇ ਹੈ, ਜੋ ਕਝ (ਜਗਤ ਵਿਚ) ਵਰਤ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।੪।੧। ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਭਾਵ: ਪਰਮਾਤਮਾ ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ ਹੈ। ਪਰ ਜੀਵ ਆਪਣੀ 'ਹਉਂ' ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ ਜਗਤ ਨੂੰ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਹਸਤੀ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। ਜਿਤਨਾ ਚਿਰ 'ਹਉਂ' ਹੈ, ਉਤਨਾ ਚਿਰ ਵਿਤਕਰੇ ਹਨ। | |
raag sorat(h) baanee bhagath ravidhaas jee kee ik oa(n)kaar sathigur prasaadh || jab ham hothae thab thoo naahee ab thoohee mai naahee || anal agam jaisae lehar mae oudhadhh jal kaeval jal maa(n)hee ||1|| maadhhavae kiaa keheeai bhram aisaa || jaisaa maaneeai hoe n thaisaa ||1|| rehaao || narapath eaek si(n)ghaasan soeiaa supanae bhaeiaa bhikhaaree || ashhath raaj bishhurath dhukh paaeiaa so gath bhee hamaaree ||2|| raaj bhueia(n)g prasa(n)g jaisae hehi ab kashh maram janaaeiaa || anik kattak jaisae bhool parae ab kehathae kehan n aaeiaa ||3|| sarabae eaek anaekai suaamee sabh ghatt bhuogavai soee || kehi ravidhaas haathh pai naerai sehajae hoe s hoee ||4||1|| | |
Raag Sorat'h, The Word Of Devotee Ravi Daas Jee: One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru: When I am in my ego, then You are not with me. Now that You are with me, there is no egotism within me. The wind may raise up huge waves in the vast ocean, but they are just water in water. ||1|| O Lord, what can I say about such an illusion? Things are not as they seem. ||1||Pause|| It is like the king, who falls asleep upon his throne, and dreams that he is a beggar. His kingdom is intact, but separated from it, he suffers in sorrow. Such is my own condition. ||2|| Like the story of the rope mistaken for a snake, the mystery has now been explained to me. Like the many bracelets, which I mistakenly thought were gold; now, I do not say what I said then. ||3|| The One Lord is pervading the many forms; He enjoys Himself in all hearts. Says Ravi Daas, the Lord is nearer than our own hands and feet. Whatever will be, will be. ||4||1|| |