ਵਡਹੰਸ੝ ਮਹਲਾ 4 ਘੋੜੀਆ ੴ ਸਤਿਗ੝ਰ ਪ੝ਰਸਾਦਿ ॥

ਦੇਹ ਤੇਜਣਿ ਜੀ ਰਾਮਿ ਉਪਾਈਆ ਰਾਮ ॥ ਧੰਨ੝ ਮਾਣਸ ਜਨਮ੝ ਪ੝ੰਨਿ ਪਾਈਆ ਰਾਮ ॥ ਮਾਣਸ ਜਨਮ੝ ਵਡ ਪ੝ੰਨੇ ਪਾਇਆ ਦੇਹ ਸ੝ ਕੰਚਨ ਚੰਗੜੀਆ ॥ ਗ੝ਰਮ੝ਖਿ ਰੰਗ੝ ਚਲੂਲਾ ਪਾਵੈ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਵ ਰੰਗੜੀਆ ॥ ਝਹ ਦੇਹ ਸ੝ ਬਾਂਕੀ ਜਿਤ੝ ਹਰਿ ਜਾਪੀ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਸ੝ਹਾਵੀਆ ॥ ਵਡਭਾਗੀ ਪਾਈ ਨਾਮ੝ ਸਖਾਈ ਜਨ ਨਾਨਕ ਰਾਮਿ ਉਪਾਈਆ ॥1॥

ਦੇਹ ਪਾਵਉ ਜੀਨ੝ ਬ੝ਝਿ ਚੰਗਾ ਰਾਮ ॥ ਚੜਿ ਲੰਘਾ ਜੀ ਬਿਖਮ੝ ਭ੝ਇਅੰਗਾ ਰਾਮ ॥ ਬਿਖਮ੝ ਭ੝ਇਅੰਗਾ ਅਨਤ ਤਰੰਗਾ ਗ੝ਰਮ੝ਖਿ ਪਾਰਿ ਲੰਘਾਝ ॥ ਹਰਿ ਬੋਹਿਥਿ ਚੜਿ ਵਡਭਾਗੀ ਲੰਘੈ ਗ੝ਰ੝ ਖੇਵਟ੝ ਸਬਦਿ ਤਰਾਝ ॥ ਅਨਦਿਨ੝ ਹਰਿ ਰੰਗਿ ਹਰਿ ਗ੝ਣ ਗਾਵੈ ਹਰਿ ਰੰਗੀ ਹਰਿ ਰੰਗਾ ॥ ਜਨ ਨਾਨਕ ਨਿਰਬਾਣ ਪਦ੝ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਉਤਮ੝ ਹਰਿ ਪਦ੝ ਚੰਗਾ ॥2॥

ਕੜੀਆਲ੝ ਮ੝ਖੇ ਗ੝ਰਿ ਗਿਆਨ੝ ਦ੝ਰਿੜਾਇਆ ਰਾਮ ॥ ਤਨਿ ਪ੝ਰੇਮ੝ ਹਰਿ ਚਾਬਕ੝ ਲਾਇਆ ਰਾਮ ॥ ਤਨਿ ਪ੝ਰੇਮ੝ ਹਰਿ ਹਰਿ ਲਾਇ ਚਾਬਕ੝ ਮਨ੝ ਜਿਣੈ ਗ੝ਰਮ੝ਖਿ ਜੀਤਿਆ ॥ ਅਘੜੋ ਘੜਾਵੈ ਸਬਦ੝ ਪਾਵੈ ਅਪਿਉ ਹਰਿ ਰਸ੝ ਪੀਤਿਆ ॥ ਸ੝ਣਿ ਸ੝ਰਵਣ ਬਾਣੀ ਗ੝ਰਿ ਵਖਾਣੀ ਹਰਿ ਰੰਗ੝ ਤ੝ਰੀ ਚੜਾਇਆ ॥ ਮਹਾ ਮਾਰਗ੝ ਪੰਥ੝ ਬਿਖੜਾ ਜਨ ਨਾਨਕ ਪਾਰਿ ਲੰਘਾਇਆ ॥3॥

ਘੋੜੀ ਤੇਜਣਿ ਦੇਹ ਰਾਮਿ ਉਪਾਈਆ ਰਾਮ ॥ ਜਿਤ੝ ਹਰਿ ਪ੝ਰਭ੝ ਜਾਪੈ ਸਾ ਧਨ੝ ਧੰਨ੝ ਤ੝ਖਾਈਆ ਰਾਮ ॥ ਜਿਤ੝ ਹਰਿ ਪ੝ਰਭ੝ ਜਾਪੈ ਸਾ ਧੰਨ੝ ਸਾਬਾਸੈ ਧ੝ਰਿ ਪਾਇਆ ਕਿਰਤ੝ ਜ੝ੜੰਦਾ ॥ ਚੜਿ ਦੇਹੜਿ ਘੋੜੀ ਬਿਖਮ੝ ਲਘਾਝ ਮਿਲ੝ ਗ੝ਰਮ੝ਖਿ ਪਰਮਾਨੰਦਾ ॥ ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਾਜ੝ ਰਚਾਇਆ ਪੂਰੈ ਮਿਲਿ ਸੰਤ ਜਨਾ ਜੰਞ ਆਈ ॥ ਜਨ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਵਰ੝ ਪਾਇਆ ਮੰਗਲ੝ ਮਿਲਿ ਸੰਤ ਜਨਾ ਵਾਧਾਈ ॥4॥1॥5॥

vaddeha(n)s mehalaa 4 ghorreeaa ik oa(n)kaar sathigur prasaadh ||

dhaeh thaejan jee raam oupaaeeaa raam || dhha(n)n maanas janam pu(n)n paaeeaa raam || maanas janam vadd pu(n)nae paaeiaa dhaeh s ka(n)chan cha(n)garreeaa || guramukh ra(n)g chaloolaa paavai har har har nav ra(n)garreeaa || eaeh dhaeh s baa(n)kee jith har jaapee har har naam suhaaveeaa || vaddabhaagee paaee naam sakhaaee jan naanak raam oupaaeeaa ||1||

dhaeh paavo jeen bujh cha(n)gaa raam || charr la(n)ghaa jee bikham bhueia(n)gaa raam || bikham bhueia(n)gaa anath thara(n)gaa guramukh paar la(n)ghaaeae || har bohithh charr vaddabhaagee la(n)ghai gur khaevatt sabadh tharaaeae || anadhin har ra(n)g har gun gaavai har ra(n)gee har ra(n)gaa || jan naanak nirabaan padh paaeiaa har outham har padh cha(n)gaa ||2||

karreeaal mukhae gur giaan dhrirraaeiaa raam || than praem har chaabak laaeiaa raam || than praem har har laae chaabak man jinai guramukh jeethiaa || agharro gharraavai sabadh paavai apio har ras peethiaa || sun sravan baanee gur vakhaanee har ra(n)g thuree charraaeiaa || mehaa maarag pa(n)thh bikharraa jan naanak paar la(n)ghaaeiaa ||3||

ghorree thaejan dhaeh raam oupaaeeaa raam || jith har prabh jaapai saa dhhan dhha(n)n thukhaaeeaa raam || jith har prabh jaapai saa dhha(n)n saabaasai dhhur paaeiaa kirath jurra(n)dhaa || charr dhaeharr ghorree bikham laghaaeae mil guramukh paramaana(n)dhaa || har har kaaj rachaaeiaa poorai mil sa(n)th janaa ja(n)n(j) aaee || jan naanak har var paaeiaa ma(n)gal mil sa(n)th janaa vaadhhaaee ||4||1||5||

Wadahans, Fourth Mehla, Ghorees ~ The Wedding Procession Songs: One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

This body-horse was created by the Lord. Blessed is human life, which is obtained by virtuous actions. Human life is obtained only by the most virtuous actions; this body is radiant and golden. The Gurmukh is imbued with the deep red color of the poppy; he is imbued with the new color of the Lord's Name, Har, Har, Har. This body is so very beautiful; it chants the Name of the Lord, and it is adorned with the Name of the Lord, Har, Har. By great good fortune, the body is obtained; the Naam, the Name of the Lord, is its companion; O servant Nanak, the Lord has created it. ||1||

I place the saddle on the body-horse, the saddle of realization of the Good Lord. Riding this horse, I cross over the terrifying world-ocean. The terrifying world-ocean is rocked by countless waves, but the Gurmukh is carried across. Embarking upon the boat of the Lord, the very fortunate ones cross over; the Guru, the Boatman, carries them across through the Word of the Shabad. Night and day, imbued with the Lord's Love, singing the Glorious Praises of the Lord, the Lord's lover loves the Lord. Servant Nanak has obtained the state of Nirvaanaa, the state of ultimate goodness, the state of the Lord. ||2||

For a bridle in my mouth, the Guru has implanted spiritual wisdom within me. He has applied the whip of the Lord's Love to my body. Applying the whip of the Lord's Love to his body, the Gurmukh conquers his mind, and wins the battle of life. He trains his untrained mind with the Word of the Shabad, and drinks in the rejuvenating essence of the Lord's Nectar. Listen with your ears to the Word, uttered by the Guru, and attune your body-horse to the Lord's Love. Servant Nanak has crossed over the long and treacherous path. ||3||

The transitory body-horse was created by the Lord. Blessed, blessed is that body-horse which meditates on the Lord God. Blessed and acclaimed is that body-horse which meditates on the Lord God; it is obtained by the merits of past actions. Riding the body-horse, one crosses over the terrifying world ocean; the Gurmukh meets the Lord, the embodiment of supreme bliss. The Lord, Har, Har, has perfectly arranged this wedding; the Saints have come together as a marriage party. Servant Nanak has obtained the Lord as his Spouse; joining together, the Saints sing the songs of joy and congratulations. ||4||1||5||

ਘੋੜੀਆ-ਘੋੜੀਆਂ। ਜਦੋਂ ਲਾੜਾ ਘਰੋਂ ਵਿਆਹ੝ਣ ਤ੝ਰਦਾ ਹੈ, ਘੋੜੀ ਤੇ ਚੜ੝ਹਦਾ ਹੈ, ਤਦੋਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਘੋੜੀ ਦੀ ਵਾਗ ਫੜ ਕੇ ਗੀਤ ਗਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਗੀਤ 'ਘੋੜੀਆਂ' ਅਖਵਾਂਦੇ ਹਨ। ਗ੝ਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਦੋ 'ਛੰਤ' ਉਹਨਾਂ ਗੀਤਾਂ 'ਘੋੜੀਆਂ' ਦੀ ਚਾਲ ਤੇ ਲਿਖੇ ਹਨ, ਤੇ, ਇਹਨਾਂ ਛੰਤਾਂ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਭੀ "ਘੋੜੀਆ" ਹੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ।

ਪਦਅਰਥ: ਦੇਹ—ਸਰੀਰ, ਮਨ੝ੱਖਾ ਸਰੀਰ। ਤੇਜਣਿ—ਘੋੜੀ। ਰਾਮਿ—ਰਾਮ ਨੇ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ। ਉਪਾਈਆ—ਉਪਾਈ, ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਧੰਨ੝—ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ। ਪ੝ੰਨਿ—ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤਿ ਨਾਲ। ਪਾਈਆ—ਪਾਈ ਹੈ, ਲੱਭੀ ਹੈ (ਇਹ ਦੇਹ)। ਵਡ ਪ੝ੰਨੇ—ਵੱਡੀ ਕਿਸਮਤਿ ਨਾਲ। ਦੇਹ—ਕਾਂਇਆਂ। ਕੰਚਨ—ਸੋਨਾ। ਗ੝ਰਮ੝ਖਿ—ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਚਲੂਲਾ—ਗੂੜ੝ਹਾ। ਨਵ ਰੰਗੜੀਆ—ਨਵੇਂ ਰੰਗ ਨਾਲ ਰੰਗੀ ਗਈ। ਬਾਂਕੀ—ਸੋਹਣੀ। ਜਿਤ੝—ਜਿਸ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ। ਜਾਪੀ—ਜਾਪੀਂ, ਮੈਂ ਜਪ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ਨਾਮਿ—ਨਾਮ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਪਾਈ—ਲੱਭੀ (ਇਹ ਦੇਹ)। ਸਖਾਈ—ਸਾਥੀ।੧।

ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! (ਮਨ੝ੱਖ ਦੀ) ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ (ਮਾਨੋ) ਘੋੜੀ ਹੈ (ਇਸ ਨੂੰ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਨ੝ੱਖਾ ਜਨਮ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਹੈ (ਜਿਸ ਵਿਚ ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ) ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤਿ ਨਾਲ ਹੀ (ਜੀਵ ਨੇ ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ) ਲੱਭੀ ਹੈ। ਹੇ ਭਾਈ! ਮਨ੝ੱਖਾ ਜਨਮ ਵੱਡੀ ਕਿਸਮਤਿ ਨਾਲ ਹੀ ਲੱਭਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਸੇ ਮਨ੝ੱਖ ਦੀ ਕਾਂਇਆਂ ਸੋਨੇ ਵਰਗੀ ਹੈ ਤੇ ਸੋਹਣੀ ਹੈ, ਜੇਹੜਾ ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ ਕੇ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦਾ ਗੂੜ੝ਹਾ ਰੰਗ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਮਨ੝ੱਖ ਦੀ ਕਾਂਇਆਂ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰੰਗ ਨਾਲ ਰੰਗੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਹੇ ਭਾਈ! ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ ਸੋਹਣੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਕਾਂਇਆਂ ਨਾਲ ਮੈਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪ ਸਕਦਾ ਹਾਂ, ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ ਸੋਹਣੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੇ ਭਾਈ! ਉਸੇ ਵੱਡੇ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੇ ਮਨ੝ੱਖ ਨੇ ਹੀ ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ ਪ੝ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸਮਝ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਜਿਸ ਮਨ੝ੱਖ ਦਾ ਮਿੱਤਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੇ ਦਾਸ ਨਾਨਕ! (ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਵਾਸਤੇ ਹੀ ਇਹ ਕਾਂਇਆਂ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।੧।

ਪਦਅਰਥ: ਜੀਨ੝—ਜੀਨ, ਕਾਠੀ। ਪਾਵਉ—ਪਾਵਉਂ, ਮੈਂ ਪਾਂਦਾ ਹਾਂ। ਬ੝ਝਿ—ਸਮਝ ਕੇ, ਪਰਖ ਕੇ। ਚੰਗਾ—ਚੰਗਿਆਈਆਂ, ਗ੝ਣ। ਚੜਿ—ਚੜ੝ਹ ਕੇ। ਲੰਘਾ—ਲੰਘਾਂ, ਮੈਂ ਲੰਘਦਾ ਹਾਂ। ਜੀ—ਹੇ ਭਾਈ! ਬਿਖਮ੝—ਔਖਾ। ਭ੝ਇਅੰਗਾ—ਸੰਸਾਰ—ਸਮ੝ੰਦਰ {ਭ੝ਇ—ਅੰਗ—ਧਰਤੀ ਦਾ ਅੰਗ}। ਅਨਤ ਤਰੰਗਾ—ਬੇਅੰਤ ਲਹਿਰਾਂ ਵਾਲਾ। ਗ੝ਰਮ੝ਖਿ—ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਸਨਮ੝ਖ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਮਨ੝ੱਖ। ਬੋਹਿਥਿ—ਜਹਾਜ਼ ਵਿਚ। ਖੇਵਟ੝—ਮਲਾਹ। ਸਬਦਿ—ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਰੰਗਿ—ਰੰਗ ਵਿਚ। ਅਨਦਿਨ੝—ਹਰ ਰੋਜ਼। ਰੰਗੀ—ਰੰਗ ਵਾਲਾ। ਨਿਰਬਾਣ—ਵਾਸਨਾ—ਰਹਿਤ। ਪਦ—ਦਰਜਾ।੨।

ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗ੝ਣਾਂ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰ ਕੇ ਮੈਂ (ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ-ਘੋੜੀ ਉਤੇ, ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ) ਕਾਠੀ ਪਾਂਦਾ ਹਾਂ, (ਉਸ ਕਾਠੀ ਵਾਲੀ ਘੋੜੀ ਉਤੇ) ਚੜ੝ਹ ਕੇ (ਕਾਂਇਆਂ ਨੂੰ ਵੱਸ ਵਿਚ ਕਰ ਕੇ) ਮੈਂ ਇਸ ਔਖੇ (ਤਰੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ) ਸੰਸਾਰ-ਸਮ੝ੰਦਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਦਾ ਹਾਂ।

(ਹੇ ਭਾਈ! ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ) ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਸਨਮ੝ਖ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਮਨ੝ੱਖ (ਹੀ) ਇਸ ਔਖੇ ਸੰਸਾਰ-ਸਮ੝ੰਦਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਾਂਦਾ ਹੈ (ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ) ਬੇਅੰਤ ਲਹਿਰਾਂ ਪੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਵੱਡੇ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਮਨ੝ੱਖ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਵਿਚ ਚੜ੝ਹ ਕੇ ਪਾਰ ਲੰਘਦਾ ਹੈ, ਗ੝ਰੂ-ਮਲਾਹ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜੋੜ ਕੇ ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।

ਹੇ ਨਾਨਕ! ਜੇਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ ਹਰ ਵੇਲੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਪ੝ਰੇਮ-ਰੰਗ ਵਿਚ (ਟਿਕ ਕੇ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹਰਿ ਨਾਮ-ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਮਨ੝ੱਖ ਉਹ ਉੱਚਾ ਤੇ ਸ੝ੱਚਾ ਆਤਮਕ ਦਰਜਾ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਜਿਥੇ ਵਾਸਨਾ ਪੋਹ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।੨।

ਪਦਅਰਥ: ਕੜੀਆਲ੝—ਲਗਾਮ। ਮ੝ਖੇ—ਮ੝ਖਿ, (ਕਾਂਇਆਂ—ਘੋੜੀ ਦੇ) ਮੂੰਹ ਵਿਚ। ਗ੝ਰਿ—ਗ੝ਰੂ ਨੇ। ਗਿਆਨ੝—ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੂਝ। ਦ੝ਰਿੜਾਇਆ—ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪੱਕਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਤਨਿ—ਸਰੀਰ ਵਿਚ, ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ। ਲਾਇ—ਲਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਣੈ—ਜਿੱਤਦਾ ਹੈ। ਗ੝ਰਮ੝ਖਿ—ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਜੀਤਿਆ—ਜਿੱਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਘੜੋ—ਅਘੜ੝, ਨਾਹ ਘੜਿਆ ਹੋਇਆ, ਅੱਲ੝ਹੜ (ਮਨ)। ਘੜਾਵੈ—(ਜਾਤ, ਧੀਰਜ ਆਦਿਕ ਦੀ ਕ੝ਠਾਲੀ ਵਿਚ) ਘੜਦਾ ਹੈ। ਅਪਿਉ—ਅੰਮ੝ਰਿਤ, ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ। ਸ੝ਣਿ—ਸ੝ਣ ਕੇ। ਸ੝ਰਵਣ—ਕੰਨਾਂ ਨਾਲ। ਤ੝ਰੀ—(ਕਾਂਇਆਂ) ਘੋੜੀ। ਤ੝ਰੀ ਚੜਾਇਆ—(ਕਾਂਇਆਂ) ਘੋੜੀ ਉੱਤੇ ਸਵਾਰ ਹ੝ੰਦਾ ਹੈ, ਕਾਂਇਆਂ ਨੂੰ ਵੱਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮਾਰਗ੝—ਰਸਤਾ। ਪੰਥ੝—ਰਸਤਾ। ਬਿਖੜਾ—ਔਖਾ।੩।

ਅਰਥ: ਜਿਸ ਮਨ੝ੱਖ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਗ੝ਰੂ ਨੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੂਝ ਪੱਕੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਸੂਝ (ਆਪਣੀ ਕਾਂਇਆਂ-ਘੋੜੀ ਦੇ) ਮੂੰਹ ਵਿਚ (ਮਾਨੋ) ਲਗਾਮ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਮਨ੝ੱਖ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਪਿਆਰ ਪੈਦਾ ਹ੝ੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਪਿਆਰ ਉਹ ਮਨ੝ੱਖ ਆਪਣੀ ਕਾਂਇਆਂ-ਘੋੜੀ ਨੂੰ (ਮਾਨੋ) ਚਾਬ੝ਕ ਮਾਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦਾ ਪ੝ਰੇਮ ਉਹ ਮਨ੝ੱਖ ਆਪਣੀ ਕਾਂਇਆਂ-ਘੋੜੀ ਨੂੰ ਚਾਬ੝ਕ ਮਾਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ, ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਵੱਸ ਵਿਚ ਕਰੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਪਰ, ਇਹ ਮਨ ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪਿਆਂ ਹੀ ਜਿੱਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਮਨ੝ੱਖ ਗ੝ਰੂ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਪ੝ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਹਰਿ-ਨਾਮ-ਰਸ ਪੀਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ (ਜਤ, ਧੀਰਜ ਆਦਿਕ ਦੀ ਕ੝ਠਾਲੀ ਵਿਚ) ਅੱਲ੝ਹੜ ਮਨ ਨੂੰ ਘੜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ (ਸ੝ਚੱਜਾ ਬਣਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ)। ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਜਿਹੜੀ ਬਾਣੀ ਉਚਾਰੀ ਹੋਈ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੰਨਾਂ ਨਾਲ ਸ੝ਣ ਕੇ (ਭਾਵ, ਗਹ੝ ਨਾਲ ਸ੝ਣ ਕੇ ਉਹ ਮਨ੝ੱਖ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਪਿਆਰ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਇਸ ਤਰ੝ਹਾਂ ਕਾਂਇਆਂ-ਘੋੜੀ ਉਤੇ ਸਵਾਰ ਹ੝ੰਦਾ ਹੈ (ਕਾਂਇਆਂ ਨੂੰ ਵੱਸ ਕਰਦਾ ਹੈ)। ਹੇ ਦਾਸ ਨਾਨਕ! (ਇਹ ਮਨ੝ੱਖਾ ਜੀਵਨ) ਬੜਾ ਔਖਾ ਪੈਂਡਾ ਹੈ, (ਗ੝ਰੂ ਸਰਨ ਪਝ ਮਨ੝ੱਖ ਨੂੰ) ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।੩।

ਪਦਅਰਥ: ਤੇਜਣਿ—ਘੋੜੀ। ਦੇਹ—ਸਰੀਰ, ਕਾਂਇਆਂ। ਰਾਮਿ—ਰਾਮ ਨੇ। ਜਿਤ੝—ਜਿਸ (ਕਾਂਇਆਂ) ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਜਾਪੈ—ਜਪਦਾ ਹੈ। ਸਾ—ਉਹ (ਕਾਂਇਆਂ)। ਧਨ੝ ਧੰਨ੝—ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੀ। ਤ੝ਖਾਈਆ—{ताकढ़रढ़ष} ਤ੝ਖਾਈ, ਘੋੜੀ। ਧ੝ਰਿ—ਧ੝ਰ ਦਰਗਾਹ ਤੋਂ। ਕਿਰਤ੝—ਪਿਛਲੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਸੰਸਕਾਰ। ਜ੝ੜੰਦਾ—ਇਕੱਠਾ ਹੋਇਆ ਹੋਇਆ। ਕਿਰਤ੝ ਜ੝ੜੰਦਾ—ਪਿਛਲੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਝ ਸੰਸਕਾਰ। ਦੇਹੜਿ—ਸੋਹਣੀ ਦੇਹ, ਸੋਹਣੀ ਕਾਂਇਆਂ। ਬਿਖਮ੝—ਔਖਾ (ਸੰਸਾਰ—ਸਮ੝ੰਦਰ)। ਗ੝ਰਮ੝ਖਿ—ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ। ਪਰਮਾਨੰਦਾ—ਪਰਮ ਆਨੰਦ ਦਾ ਮਾਲਕ ਪ੝ਰਭੂ। ਹਰਿ ਪੂਰੈ—ਪੂਰੇ ਹਰੀ ਨੇ। ਮਿਲਿ—ਮਿਲ ਕੇ (ਲਫ਼ਜ਼ 'ਮਿਲ੝' ਅਤੇ 'ਮਿਲਿ' ਦਾ ਫ਼ਰਕ ਵੇਖੋ}। ਵਰ੝—ਖਸਮ। ਕਾਜ੝—ਵਿਆਹ ਦਾ ਕੰਮ। ਮੰਗਲ੝—ਖ਼੝ਸ਼ੀ।

ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! ਇਹ ਮਨ੝ੱਖਾ ਸਰੀਰ-ਘੋੜੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ (ਕਿ ਇਸ ਘੋੜੀ ਉਤੇ ਚੜ੝ਹ ਕੇ ਜੀਵ ਜੀਵਨ-ਸਫ਼ਰ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਤੈ ਕਰੇ, ਸੋ) ਜਿਸ (ਸਰੀਰ-ਘੋੜੀ) ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਮਨ੝ੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਧੰਨ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, (ਇਸ ਦੀ ਰਾਹੀਂ) ਪਿਛਲੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਇਕੱਠ ਉੱਘੜ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਹੇ ਭਾਈ! ਇਸ ਸੋਹਣੀ ਕਾਂਇਆਂ-ਘੋੜੀ ਉਤੇ ਚੜ੝ਹ, (ਇਹ ਘੋੜੀ) ਔਖੇ ਸੰਸਾਰ-ਸਮ੝ੰਦਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, (ਇਸ ਦੀ ਰਾਹੀਂ) ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ ਕੇ ਪਰਮ ਆਨੰਦ ਦੇ ਮਾਲਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਮਿਲ।

ਪੂਰਨ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਜਿਸ ਜੀਵ-ਇਸਤ੝ਰੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਰਚਾ ਦਿੱਤਾ (ਜਿਸ ਜਿੰਦ-ਵਹ੝ਟੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾਣ ਦਾ ਢੋ ਢ੝ਕਾ ਦਿੱਤਾ), ਸਤ ਸੰਗੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ (ਮਾਨੋ, ਉਸ ਦੀ) ਜੰਞ ਆ ਗਈ। ਹੇ ਦਾਸ ਨਾਨਕ! ਸੰਤ ਜਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਉਸ ਜੀਵ-ਇਸਤ੝ਰੀ ਨੇ ਪ੝ਰਭੂ-ਪਤੀ (ਦਾ ਮਿਲਾਪ) ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਿਆ, ਉਸ ਨੇ ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਲੱਭ ਲਿਆ, ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਤਮਕ ਸ਼ਾਦੀਆਨੇ ਵੱਜ ਪਝ।੪।੧।੫।