ਰਾਗ੝ ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੩ ਪਟੀ

ੴ ਸਤਿਗ੝ਰ ਪ੝ਰਸਾਦਿ ॥

ਅਯੋ ਅੰਙੈ ਸਭ੝ ਜਗ੝ ਆਇਆ ਕਾਖੈ ਘੰਙੈ ਕਾਲ੝ ਭਇਆ ॥ ਰੀਰੀ ਲਲੀ ਪਾਪ ਕਮਾਣੇ ਪੜਿ ਅਵਗਣ ਗ੝ਣ ਵੀਸਰਿਆ ॥1॥

ਮਨ ਝਸਾ ਲੇਖਾ ਤੂੰ ਕੀ ਪੜਿਆ ॥ ਲੇਖਾ ਦੇਣਾ ਤੇਰੈ ਸਿਰਿ ਰਹਿਆ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਸਿਧੰਙਾਇਝ ਸਿਮਰਹਿ ਨਾਹੀ ਨੰਨੈ ਨਾ ਤ੝ਧ੝ ਨਾਮ੝ ਲਇਆ ॥ ਛਛੈ ਛੀਜਹਿ ਅਹਿਨਿਸਿ ਮੂੜੇ ਕਿਉ ਛੂਟਹਿ ਜਮਿ ਪਾਕੜਿਆ ॥2॥

ਬਬੈ ਬੂਝਹਿ ਨਾਹੀ ਮੂੜੇ ਭਰਮਿ ਭ੝ਲੇ ਤੇਰਾ ਜਨਮ੝ ਗਇਆ ॥ ਅਣਹੋਦਾ ਨਾਉ ਧਰਾਇਓ ਪਾਧਾ ਅਵਰਾ ਕਾ ਭਾਰ੝ ਤ੝ਧ੝ ਲਇਆ ॥3॥

ਜਜੈ ਜੋਤਿ ਹਿਰਿ ਲਈ ਤੇਰੀ ਮੂੜੇ ਅੰਤਿ ਗਇਆ ਪਛ੝ਤਾਵਹਿਗਾ ॥ ਝਕ੝ ਸਬਦ੝ ਤੂੰ ਚੀਨਹਿ ਨਾਹੀ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਜੂਨੀ ਆਵਹਿਗਾ ॥4॥

ਤ੝ਧ੝ ਸਿਰਿ ਲਿਖਿਆ ਸੋ ਪੜ੝ ਪੰਡਿਤ ਅਵਰਾ ਨੋ ਨ ਸਿਖਾਲਿ ਬਿਖਿਆ ॥ ਪਹਿਲਾ ਫਾਹਾ ਪਇਆ ਪਾਧੇ ਪਿਛੋ ਦੇ ਗਲਿ ਚਾਟੜਿਆ ॥5॥

ਸਸੈ ਸੰਜਮ੝ ਗਇਓ ਮੂੜੇ ਝਕ੝ ਦਾਨ੝ ਤ੝ਧ੝ ਕ੝ਥਾਇ ਲਇਆ ॥ ਸਾਈ ਪ੝ਤ੝ਰੀ ਜਜਮਾਨ ਕੀ ਸਾ ਤੇਰੀ ਝਤ੝ ਧਾਨਿ ਖਾਧੈ ਤੇਰਾ ਜਨਮ੝ ਗਇਆ ॥6॥

ਮੰਮੈ ਮਤਿ ਹਿਰਿ ਲਈ ਤੇਰੀ ਮੂੜੇ ਹਉਮੈ ਵਡਾ ਰੋਗ੝ ਪਇਆ ॥ ਅੰਤਰ ਆਤਮੈ ਬ੝ਰਹਮ੝ ਨ ਚੀਨ੝”ਆਿ ਮਾਇਆ ਕਾ ਮ੝ਹਤਾਜ੝ ਭਇਆ ॥7॥

ਕਕੈ ਕਾਮਿ ਕ੝ਰੋਧਿ ਭਰਮਿਓਹ੝ ਮੂੜੇ ਮਮਤਾ ਲਾਗੇ ਤ੝ਧ੝ ਹਰਿ ਵਿਸਰਿਆ ॥ ਪੜਹਿ ਗ੝ਣਹਿ ਤੂੰ ਬਹ੝ਤ੝ ਪ੝ਕਾਰਹਿ ਵਿਣ੝ ਬੂਝੇ ਤੂੰ ਡੂਬਿ ਮ੝ਆ ॥8॥

ਤਤੈ ਤਾਮਸਿ ਜਲਿਓਹ੝ ਮੂੜੇ ਥਥੈ ਥਾਨ ਭਰਿਸਟ੝ ਹੋਆ ॥ ਘਘੈ ਘਰਿ ਘਰਿ ਫਿਰਹਿ ਤੂੰ ਮੂੜੇ ਦਦੈ ਦਾਨ੝ ਨ ਤ੝ਧ੝ ਲਇਆ ॥9॥

ਪਪੈ ਪਾਰਿ ਨ ਪਵਹੀ ਮੂੜੇ ਪਰਪੰਚਿ ਤੂੰ ਪਲਚਿ ਰਹਿਆ ॥ ਸਚੈ ਆਪਿ ਖ੝ਆਇਓਹ੝ ਮੂੜੇ ਇਹ੝ ਸਿਰਿ ਤੇਰੈ ਲੇਖ੝ ਪਇਆ ॥10॥

ਭਭੈ ਭਵਜਲਿ ਡ੝ਬੋਹ੝ ਮੂੜੇ ਮਾਇਆ ਵਿਚਿ ਗਲਤਾਨ੝ ਭਇਆ ॥ ਗ੝ਰ ਪਰਸਾਦੀ ਝਕੋ ਜਾਣੈ ਝਕ ਘੜੀ ਮਹਿ ਪਾਰਿ ਪਇਆ ॥11॥

ਵਵੈ ਵਾਰੀ ਆਈਆ ਮੂੜੇ ਵਾਸ੝ਦੇਉ ਤ੝ਧ੝ ਵੀਸਰਿਆ ॥ ਝਹ ਵੇਲਾ ਨ ਲਹਸਹਿ ਮੂੜੇ ਫਿਰਿ ਤੂੰ ਜਮ ਕੈ ਵਸਿ ਪਇਆ ॥12॥

ਝਝੈ ਕਦੇ ਨ ਝੂਰਹਿ ਮੂੜੇ ਸਤਿਗ੝ਰ ਕਾ ਉਪਦੇਸ੝ ਸ੝ਣਿ ਤੂੰ ਵਿਖਾ ॥ ਸਤਿਗ੝ਰ ਬਾਝਹ੝ ਗ੝ਰ੝ ਨਹੀ ਕੋਈ ਨਿਗ੝ਰੇ ਕਾ ਹੈ ਨਾਉ ਬ੝ਰਾ ॥13॥

ਧਧੈ ਧਾਵਤ ਵਰਜਿ ਰਖ੝ ਮੂੜੇ ਅੰਤਰਿ ਤੇਰੈ ਨਿਧਾਨ੝ ਪਇਆ ॥ ਗ੝ਰਮ੝ਖਿ ਹੋਵਹਿ ਤਾ ਹਰਿ ਰਸ੝ ਪੀਵਹਿ ਜ੝ਗਾ ਜ੝ਗੰਤਰਿ ਖਾਹਿ ਪਇਆ ॥14॥

ਗਗੈ ਗੋਬਿਦ੝ ਚਿਤਿ ਕਰਿ ਮੂੜੇ ਗਲੀ ਕਿਨੈ ਨ ਪਾਇਆ ॥ ਗ੝ਰ ਕੇ ਚਰਨ ਹਿਰਦੈ ਵਸਾਇ ਮੂੜੇ ਪਿਛਲੇ ਗ੝ਨਹ ਸਭ ਬਖਸਿ ਲਇਆ ॥15॥

ਹਾਹੈ ਹਰਿ ਕਥਾ ਬੂਝ੝ ਤੂੰ ਮੂੜੇ ਤਾ ਸਦਾ ਸ੝ਖ੝ ਹੋਈ ॥ ਮਨਮ੝ਖਿ ਪੜਹਿ ਤੇਤਾ ਦ੝ਖ੝ ਲਾਗੈ ਵਿਣ੝ ਸਤਿਗ੝ਰ ਮ੝ਕਤਿ ਨ ਹੋਈ ॥16॥

ਰਾਰੈ ਰਾਮ੝ ਚਿਤਿ ਕਰਿ ਮੂੜੇ ਹਿਰਦੈ ਜਿਨ੝” ਕੈ ਰਵਿ ਰਹਿਆ ॥ ਗ੝ਰ ਪਰਸਾਦੀ ਜਿਨ੝”ੀ ਰਾਮ੝ ਪਛਾਤਾ ਨਿਰਗ੝ਣ ਰਾਮ੝ ਤਿਨ੝”ੀ ਬੂਝਿ ਲਹਿਆ ॥17॥

ਤੇਰਾ ਅੰਤ੝ ਨ ਜਾਈ ਲਖਿਆ ਅਕਥ੝ ਨ ਜਾਈ ਹਰਿ ਕਥਿਆ ॥ ਨਾਨਕ ਜਿਨ੝” ਕਉ ਸਤਿਗ੝ਰ੝ ਮਿਲਿਆ ਤਿਨ੝” ਕਾ ਲੇਖਾ ਨਿਬੜਿਆ ॥18॥1॥2॥

Rĝg ĝsĝ mehlĝ 3 patī

ik oa(n)kaar sathigur prasaadh ||

ayo a(n)n(g)ai sabh jag aaeiaa kaakhai gha(n)n(g)ai kaal bhaeiaa || reeree lalee paap kamaanae parr avagan gun veesariaa ||1||

man aisaa laekhaa thoo(n) kee parriaa || laekhaa dhaenaa thaerai sir rehiaa ||1|| rehaao ||

sidhha(n)n(g)aaeiai simarehi naahee na(n)nai naa thudhh naam laeiaa || shhashhai shheejehi ahinis moorrae kio shhoottehi jam paakarriaa ||2||

babai boojhehi naahee moorrae bharam bhulae thaeraa janam gaeiaa || anehodhaa naao dhharaaeiou paadhhaa avaraa kaa bhaar thudhh laeiaa ||3||

jajai joth hir lee thaeree moorrae a(n)th gaeiaa pashhuthaavehigaa || eaek sabadh thoo(n) cheenehi naahee fir fir joonee aavehigaa ||4||

thudhh sir likhiaa so parr pa(n)ddith avaraa no n sikhaal bikhiaa || pehilaa faahaa paeiaa paadhhae pishho dhae gal chaattarriaa ||5||

sasai sa(n)jam gaeiou moorrae eaek dhaan thudhh kuthhaae laeiaa || saaee puthree jajamaan kee saa thaeree eaeth dhhaan khaadhhai thaeraa janam gaeiaa ||6||

ma(n)mai math hir lee thaeree moorrae houmai vaddaa rog paeiaa || a(n)thar aathamai breham n cheenihaaa maaeiaa kaa muhathaaj bhaeiaa ||7||

kakai kaam krodhh bharamiouhu moorrae mamathaa laagae thudhh har visariaa || parrehi gunehi thoo(n) bahuth pukaarehi vin boojhae thoo(n) ddoob muaa ||8||

thathai thaamas jaliouhu moorrae thhathhai thhaan bharisatt hoaa || ghaghai ghar ghar firehi thoo(n) moorrae dhadhai dhaan n thudhh laeiaa ||9||

papai paar n pavehee moorrae parapa(n)ch thoo(n) palach rehiaa || sachai aap khuaaeiouhu moorrae eihu sir thaerai laekh paeiaa ||10||

bhabhai bhavajal ddubohu moorrae maaeiaa vich galathaan bhaeiaa || gur parasaadhee eaeko jaanai eaek gharree mehi paar paeiaa ||11||

vavai vaaree aaeeaa moorrae vaasudhaeo thudhh veesariaa || eaeh vaelaa n lehasehi moorrae fir thoo(n) jam kai vas paeiaa ||12||

jhajhai kadhae n jhoorehi moorrae sathigur kaa oupadhaes sun thoo(n) vikhaa || sathigur baajhahu gur nehee koee nigurae kaa hai naao buraa ||13||

dhhadhhai dhhaavath varaj rakh moorrae a(n)thar thaerai nidhhaan paeiaa || guramukh hovehi thaa har ras peevehi jugaa juga(n)thar khaahi paeiaa ||14||

gagai gobidh chith kar moorrae galee kinai n paaeiaa || gur kae charan hiradhai vasaae moorrae pishhalae guneh sabh bakhas laeiaa ||15||

haahai har kathhaa boojh thoo(n) moorrae thaa sadhaa sukh hoee || manamukh parrehi thaethaa dhukh laagai vin sathigur mukath n hoee ||16||

raarai raam chith kar moorrae hiradhai jinh kai rav rehiaa || gur parasaadhee jinhee raam pashhaathaa niragun raam thinhee boojh lehiaa ||17||

thaeraa a(n)th n jaaee lakhiaa akathh n jaaee har kathhiaa || naanak jinh ko sathigur miliaa thinh kaa laekhaa nibarriaa ||18||1||2||

Raag Aasaa, Third Mehl, Patee - The Alphabet:

One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

Ayo, Angai: The whole world which was created - Kaahkai, Ghangai: It shall pass away. Reeree, Laalee: People commit sins, and falling into vice, forget virtue. ||1||

O mortal, why have you studied such an account, which shall call you to answer for payment? ||1||Pause||

Sidhan, Ngaayiyai: You do not remember the Lord. Nanna: You do not take the Lord's Name. Chhachha: You are wearing away, every night and day; you fool, how will you find release? You are held in the grip of death. ||2||

Babba: You do not understand, you fool; deluded by doubt, you are wasting your life. Without justification, you call yourself a teacher; thus you take on the loads of others. ||3||

Jajja: You have been robbed of your Light, you fool; in the end, you shall have to depart, and you shall regret and repent. You have not remembered the One Word of the Shabad, and so you shall have to enter the womb over and over again. ||4||

Read that which is written on your forehead, O Pandit, and do not teach wickedness to others. First, the teacher is tied down, and then, the noose is placed around the pupil's neck. ||5||

Sassa: You have lost your self-discipline, you fool, and you have accepted an offering under false pretenses. The daughter of the alms-giver is just like your own; by accepting this payment for performing the wedding ceremony, you have cursed your own life. ||6||

Mamma: You have been cheated out your intellect, you fool, and you are afflicted with the great disease of ego. Within your innermost self, you do not recognize God, and you compromise yourself for the sake of Maya. ||7||

Kakka: You wander around in sexual desire and anger, you fool; attached to possessiveness, you have forgotten the Lord. You read, and reflect, and proclaim out loud, but without understanding, you are drowned to death. ||8||

Tatta: In anger, you are burnt, you fool. T'hat'ha: That place where you live, is cursed. Ghagha: You go begging from door to door, you fool. Dadda: But still, you do not receive the gift. ||9||

Pappa: You shall not be able to swim across, you fool, since you are engrossed in worldly affairs. The True Lord Himself has ruined you, you fool; this is the destiny written on your forehead. ||10||

Bhabha: You have drowned in the terrifying world-ocean, you fool, and you have become engrossed in Maya. One who comes to know the One Lord, by Guru's Grace, is carried across in an instant. ||11||

Wawa: Your turn has come, you fool, but you have forgotten the Lord of Light. This opportunity shall not come again, you fool; you shall fall under the power of the Messenger of Death. ||12||

Jhajha: You shall never have to regret and repent, you fool, if you listen to the Teachings of the True Guru, for even an instant. Without the True Guru, there is no Guru at all; one who is without a Guru has a bad reputation. ||13||

Dhadha: Restrain your wandering mind, you fool; deep within you the treasure is to be found. When one becomes Gurmukh, then he drinks in the sublime essence of the Lord; throughout the ages, he continues to drink it in. ||14||

Gagga: Keep the Lord of the Universe in your mind, you fool; by mere words, no one has ever attained Him. Enshrine the Guru's feet within your heart, you fool, and all your past sins shall be forgiven. ||15||

Haha: Understand the Lord's Sermon, you fool; only then shall you attain eternal peace. The more the self-willed manmukhs read, the more pain they suffer. Without the True Guru, liberation is not obtained. ||16||

Rarra: Center your consciousness on the Lord, you fool; abide with those whose hearts are filled with the Lord. By Guru's Grace, those who recognize the Lord, understand the absolute Lord. ||17||

Your limits cannot be known; the indescribable Lord cannot be described. O Nanak, whose who have met the True Guru, have their accounts settled. ||18||1||2||

ਪਦਅਰਥ:- ਅਯੋ-ਅ, ੲ, ੳ {ਯ੝=ੲ+ੳ} ਅੰਙੈ-ਅੰ, ਅ: । ਕਾਖੈ ਘੰਙੈ-ਕ, ਖ, ਗ, ਘ, ਙ । ਨੋਟ:- ਅਯੋ ਅੰਙੈ ਕਾਖੈ ਘੰਙੈ-ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਅ, ੲ, ੳ, ਕ, ਖ, ਗ, ਘ, ਙ ਅੱਖਰ ਹੀ ਹਨ? ਰੀ ਰੀ ਲ ਲੀ-ਇਹ ਭੀ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅੱਖਰ ਹਨ-¢, ¢, ਲã, ਲ੝ਵ, (ਰਿ, ਰੀ, ਲ੝ਰਿ, ਲੀ) । ਪੜਿ-ਪੜ੝ਹ ਕੇ । ਅਵਗਣ-ਔਗ੝ਣ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ।

ਅਰਥ:- (ਇਹ) ਸਾਰਾ ਜਗਤ (ਜੋ) ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, (ਇਸ ਦੇ ਸਿਰ ਉਤੇ) ਮੌਤ (ਭੀ) ਮੌਜੂਦ ਹੈ (ਪਰ ਜੀਵ ਮੌਤ ਨੂੰ ਭ੝ਲਾ ਕੇ) ਔਗ੝ਣ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਪੜ੝ਹ ਕੇ ਗ੝ਣ ਵਿਸਾਰ ਦੇਂਦੇ ਹਨ, ਤੇ ਪਾਪ ਕਮਾਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ।1।

ਪਦਅਰਥ:- ਮਨ-ਹੇ ਮਨ! ਕੀ ਪੜਿਆ-ਪੜ੝ਹਨ ਦਾ ਕੀਹ ਲਾਭ? ਪੜ੝ਹਨ ਦਾ ਕੋਈ ਲਾਭ ਨਹੀਂ । ਸਿਰਿ-ਸਿਰ ਉਤੇ ।

ਨੋਟ:- ‘ਰਹਾਉ’ ਦੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਤ੝ਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਗ੝ਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ‘ਪਟੀ’ ਦੀ ਰਹਾਉ ਦੀ ਤ੝ਕ ਰਲਾ ਕੇ ਪੜ੝ਹੋ:

ਮਨ ਕਾਹੇ ਭੂਲੇ ਮੂੜ ਮਨਾ ॥

ਜਬ ਲੇਖਾ ਦੇਵਹਿ ਬੀਰਾ ਤਉ ਪੜਿਆ ॥ਰਹਾਉ॥

ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਦੀ ਤੇ ਖ਼ਿਆਲਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝ ਸਾਫ਼ ਦੱਸ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਗ੝ਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਪਾਸ ਗ੝ਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਮੌਜੂਦ ਸੀ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਮਨ! (ਸਿਰਫ਼) ਅਜੇਹਾ ਲੇਖਾ ਪੜ੝ਹਨ ਦਾ ਤੈਨੂੰ ਕੋਈ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ (ਜਿਸ ਵਿਚ ਰ੝ੱਝ ਕੇ ਤੂੰ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਹੀ ਰਸਤਾ ਨਾਹ ਸਿੱਖਿਆ, ਕ੝ਰਾਹੇ ਹੀ ਪਿਆ ਰਿਹਾ) ਤੇ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਅਮਲਾਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਦੇਣਾ ਤੇਰੇ ਸਿਰ ਉਤੇ ਟਿਕਿਆ ਹੀ ਰਿਹਾ ।ਰਹਾਉ।

ਪਦਅਰਥ:- ਸਿਧੰਙਾਇਝ-ਨੋਟ:- ਪਾਂਧਾ ਪੱਟੀ ਉਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਅਸੀਸ ਦੇ ਅੱਖਰ ਲਿਖਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਫਿਰ ਉਹ ਅੱਖਰ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬਾਲਕ ਨੇ ਲਿਖਣੇ ਸਿੱਖਣੇ ਹ੝ੰਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ-ਤੈਨੂੰ ਇਸ ਵਿਚ ਸਿੱਧੀ ਪ੝ਰਾਪਤ ਹੋਵੇ ।

ਛੀਜਹਿ-ਤੂੰ ਛਿੱਜ ਰਿਹਾ ਹੈਂ । ਅਹਿਨਿਸਿ-ਦਿਨ ਰਾਤ । ਅਹਿ-ਦਿਨ । ਨਿਸਿ-ਰਾਤ । ਜਮਿ-ਜਮ ਨੇ ।

ਅਰਥ:- (ਹੇ ਮਨ! ਨਿਰੇ ਦ੝ਨੀਆਵੀ ਲੇਖੇ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਆਹਰੇ ਲੱਗ ਕੇ) ਤੂੰ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ) ਚੇਤੇ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਤੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ । ਹੇ ਮੂਰਖ! (ਪ੝ਰਭੂ ਨੂੰ ਭ੝ਲਾ ਕੇ) ਦਿਨ ਰਾਤ ਤੂੰ (ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਵਿਚ) ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈਂ, ਜਦੋਂ ਜਮ ਨੇ (ਇਸ ਖ੝ਨਾਮੀ ਦੇ ਕਾਰਨ) ਫੜ ਲਿਆ, ਤਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਖ਼ਲਾਸੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋਵੇਗੀ? ।2।

ਪਦਅਰਥ:- ਭਰਮਿ-(ਨਿਰੇ ਦ੝ਨੀਆਵੀ ਲੇਖੇ ਸਿਖਾਵਣ ਦੇ) ਭ੝ਲੇਖੇ ਵਿਚ । ਭ੝ਲੇ-ਕ੝ਰਾਹੇ ਪੈ ਕੇ । ਅਣਹੋਦਾ-(ਪਾਂਧੇ ਵਾਲੇ ਗ੝ਣ) ਨਾਹ ਹ੝ੰਦਿਆਂ ਭੀ । ਅਵਰਾ ਕਾ ਭਾਰ੝-ਹੋਰਨਾਂ (ਭਾਵ, ਛਾਟੜਿਆ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ) ਦਾ ਭਾਰ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਮੂਰਖ! (ਨਿਰੇ ਦ੝ਨੀਆਵੀ ਲੇਖੇ ਪੜ੝ਹਨ ਪੜ੝ਹਾਨ ਵਿਚ ਰ੝ੱਝ ਕੇ) ਤੂੰ (ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਹੀ ਰਸਤਾ) ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ, ਇਸੇ ਭ੝ਲੇਖੇ ਵਿਚ ਕ੝ਰਾਹੇ ਪੈ ਕੇ ਤੂੰ ਆਪਣਾ ਮਨ੝ੱਖਾ ਜੀਵਨ ਵਿਅਰਥ ਗਵਾ ਰਿਹਾ ਹੈਂ । (ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦਾ ਰਸਤਾ ਦੱਸਣ ਵਾਲੇ ਪਾਂਧੇ ਦੇ) ਗ੝ਣ ਤੇਰੇ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਹਨ, (ਫਿਰ ਭੀ) ਤੂੰ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਪਾਂਧਾ ਰਖਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਚਾਟੜਿਆਂ ਨੂੰ ਜੀਵਨ-ਰਾਹ ਸਿਖਾਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਾ ਭਾਰ ਆਪਣੇ ਉਤੇ ਚ੝ੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ।3।

ਪਦਅਰਥ:- ਜੋਤਿ-ਉੱਚੀ ਸ੝ਰਤਿ, ਮਤਿ {ਵੇਖੋ ਬੰਦ ਨੰ: 7} । ਅੰਤਿ-ਅਖ਼ੀਰ ਵੇਲੇ । ਝਕ੝ ਸਬਦ੝-ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਬਾਣੀ । ਚੀਨ੝”ਹਿ ਨਾਹੀ-ਪਛਾਣਦਾ ਨਹੀਂ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਮੂਰਖ! (ਨਿਰੇ ਮਾਇਕ ਲੇਖੇ ਪਤ੝ਰੇ ਨੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਸਿਖਲਾਣ ਵਾਲੀ) ਤੇਰੀ ਅਕਲ ਖੋਹ ਲਈ ਹੈ, ਅਖ਼ੀਰ ਵੇਲੇ ਜਦੋਂ ਇਥੋਂ ਤ੝ਰਨ ਲਗੋਂ, ਤਾਂ ਅਫ਼ਸੋਸ ਕਰੇਂਗਾ । (ਹ੝ਣ ਇਸ ਵੇਲੇ) ਤੂੰ ਪ੝ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਨਹੀਂ ਪਾਂਦਾ, (ਸਿੱਟਾ ਇਹ ਨਿਕਲੇਗਾ ਕਿ) ਮ੝ੜ ਮ੝ੜ ਜੂਨਾਂ ਵਿਚ ਪਿਆ ਰਹੇਂਗਾ ।4।

ਪਦਅਰਥ:- ਤ੝ਧ੝ ਸਿਰਿ-ਤੇਰੇ ਸਿਰ ਉਤੇ । ਸੋ-ਉਹ ਲੇਖ । ਪੰਡਿਤ-ਹੇ ਪੰਡਿਤ! ਬਿਖਿਆ-ਮਾਇਆ । ਗਲਿ-ਗਲ ਵਿਚ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਪੰਡਿਤ! ਤੇਰੇ ਆਪਣੇ ਮੱਥੇ ਉਤੇ ਜੋ (ਮਾਇਆ ਵਾਲਾ) ਲੇਖ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪਹਿਲਾਂ ਤੂੰ ਉਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਪੜ੝ਹ (ਭਾਵ, ਪਿਛਲੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਅਨ੝ਸਾਰ ਜੋ ਸੰਸਕਾਰ ਤੇਰੇ ਅੰਦਰ ਇਕੱਠੇ ਹੋਝ ਪਝ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਤੂੰ ਨਿਰੀ ਮਾਇਆ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਉਮਰ ਗ੝ਜ਼ਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈਂ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੰਡਿਤ ਸਮਝਦਾ ਤੇ ਪੰਡਿਤ ਅਖਵਾਂਦਾ ਹੈਂ । ਪੰਡਿਤ ਦਾ ਇਹ ਕਰਤੱਬ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਰਤਾ ਭੀ ਸੂਝ ਨ ਹੋਵੇ । ਨਿਰੀ ਮਾਇਆ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਦੌੜ-ਭੱਜ ਛੱਡ, ਤੇ) ਹੋਰਨਾਂ (ਚਾਟੜਿਆਂ) ਨੂੰ ਭੀ ਨਿਰੀ ਮਾਇਆ ਦਾ ਲੇਖਾ-ਪਤ੝ਰਾ ਨਾਹ ਸਿਖਾਲ ।

(ਨਿਰੀ ਮਾਇਆ ਦਾ ਲੇਖਾ ਪੜ੝ਹਾਨ ਵਾਲੇ) ਪਾਂਧੇ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਗਲ ਵਿਚ (ਮਾਇਆ ਦੀ) ਫਾਹੀ ਪਾਈ ਹੋਈ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਹੀ ਫਾਹੀ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਗਲ ਵਿਚ ਪਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ।5।

ਪਦਅਰਥ:- ਸੰਜਮ੝-ਇੰਦ੝ਰੀਆਂ ਨੂੰ ਗ਼ਲਤ ਪਾਸੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਰੱਖਣਾ, ਬੰਧੇਜ, ਜੀਵਨ-ਜ੝ਗਤੀ । ਕ੝ਥਾਇ-ਗ਼ਲਤ ਥਾਂ ਤੋਂ । ਜਜਮਾਨ-ਯਜਮਾਨ, ਪਰੋਹਤ ਪਾਸੋਂ ਜੱਗ ਕਰਾਣ ਵਾਲਾ । ਪ੝ਤ੝ਰੀ-ਧੀ । ਝਤ੝-ਇਸ ਦੀ ਰਾਹੀਂ । ਧਾਨ੝-ਅੰਨ । ਧਾਨਿ-ਧਾਨ ਦੀ ਰਾਹੀਂ । ਝਤ੝ ਧਾਨਿ-ਇਸ ਅੰਨ ਦੀ ਰਾਹੀਂ । ਝਤ੝ ਧਾਨਿ ਖਾਧੈ-ਇਸ ਖਾਧੇ ਅੰਨ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ।

ਅਰਥ:- (ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੰਡਿਤ ਸਮਝਣ ਵਾਲੇ) ਹੇ ਮੂਰਖ! (ਨਿਰੀ ਮਾਇਆ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਪੜ੝ਹਣ ਪੜ੝ਹਾਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਲਾਲਚ-ਵੱਸ ਹੋ ਕੇ) ਤੂੰ ਜੀਵਨ-ਜ੝ਗਤਿ ਭੀ ਗਵਾ ਬੈਠਾ ਹੈਂ । ਪਰੋਹਤ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਜਜਮਾਨ ਪਾਸੋਂ ਹਰ ਦਿਨ-ਦਿਹਾਰ ਤੇ ਦਾਨ ਲੈਂਦਾ ਹੈਂ, (ਪਰ) ਇਕ ਦਾਨ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਜਜਮਾਨ ਤੋਂ ਗ਼ਲਤ ਥਾਂ ਲੈਂਦਾ ਹੈਂ । ਜਜਮਾਨ ਦੀ ਧੀ ਤੇਰੀ ਹੀ ਧੀ ਹੈ (ਧੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤੇ ਜਜਮਾਨ ਪਾਸੋਂ ਦਾਨ ਲੈਣਾ ਧੀ ਦਾ ਪੈਸਾ ਖਾਣਾ ਹੈ) । ਇਹ ਅੰਨ ਖਾਣ ਨਾਲ (ਇਹ ਪੈਸਾ ਖਾਣ ਨਾਲ) ਤੂੰ ਆਪਣਾ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਗਵਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈਂ ।6।

ਪਦਅਰਥ:- ਹਿਰਿ ਲਈ-ਖੋਹ ਲਈ, ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ । ਚੀਨ੝”ਆਿ-ਪਛਾਣਿਆ । ਅੰਤਰ ਆਤਮੈ-ਆਪਣੇ ਆਤਮਾ ਵਿਚ । ਬ੝ਰਹਮ੝-ਪਰਮਾਤਮਾ । ਮ੝ਹਤਾਜ੝-ਲੋੜਵੰਦਾ, ਪਰ-ਅਧੀਨ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਮੂਰਖ! (ਇਕ ਪਾਸੇ ਮਾਇਆ ਦੇ ਲਾਲਚ ਨੇ) ਤੇਰੀ ਅਕਲ ਮਾਰੀ ਹੋਈ ਹੈ (ਤੈਨੂੰ ‘ਕ੝ਥਾਇ ਦਾਨ’ ਲੈਣ ਤੋਂ ਭੀ ਸੰਕੋਚ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ) ਤੈਨੂੰ ਇਹ ਵੱਡਾ (ਆਤਮਕ) ਰੋਗ ਚੰਬੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ (ਵਿਦਵਾਨ) ਹਾਂ, ਮੈਂ (ਵਿਦਵਾਨ) ਹਾਂ । ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ (ਵੱਸਦੇ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ, (ਇਸੇ ਵਾਸਤੇ ਤੇਰਾ ਆਪਾ) ਮਾਇਆ (ਦੇ ਲਾਲਚ) ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ ।7।

ਪਦਅਰਥ:- ਕਾਮਿ-ਕਾਮ-ਵਾਸਨਾ ਵਿਚ । ਕ੝ਰੋਧਿ-ਕ੝ਰੋਧ ਵਿਚ । ਭਰਮਿਓਹ੝-ਤੂੰ ਭਟਕ ਰਿਹਾ ਹੈਂ, ਤੂੰ ਕ੝ਰਾਹੇ ਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈਂ । ਮਮਤਾ-(ਇਹ ਚੀਜ਼) ਮੇਰੀ (ਬਣ ਜਾਝ), (ਇਹ ਚੀਜ਼) ਮੇਰੀ (ਬਣ ਜਾਝ) ਇਹ ਪ੝ਰਬਲ ਵਾਸਨਾ, ਲਾਲਚ । ਪੜਹਿ-ਤੂੰ ਪੜ੝ਹਦਾ ਹੈਂ । ਗ੝ਣਹਿ-ਤੂੰ ਵਿਚਾਰਦਾ ਹੈਂ । ਪ੝ਕਾਰਹਿ-ਤੂੰ ਉੱਚੀ ਉੱਚੀ (ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ) ਸ੝ਣਾਂਦਾ ਹੈਂ । ਡੂਬਿ-ਲਾਲਚ ਦੇ ਹੜ੝ਹ ਵਿਚ ਡ੝ੱਬ ਕੇ । ਮ੝ਆ-ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਸਹੇੜ ਚ੝ਕਾ ਹੈਂ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਮੂਰਖ! (ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਮੱਤਾਂ ਦੇਂਦਾ) ਤੂੰ ਆਪ ਕਾਮ ਵਾਸਨਾ ਵਿਚ ਕ੝ਰੋਧ ਵਿਚ (ਫਸ ਕੇ) ਕ੝ਰਾਹੇ ਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈਂ । ਤੂੰ (ਧਰਮ ਪ੝ਸਤਕ) ਪੜ੝ਹਦਾ ਹੈਂ, ਅਰਥ ਵਿਚਾਰਦਾ ਹੈਂ, ਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸ੝ਣਾਂਦਾ ਭੀ ਹੈਂ, ਪਰ (ਸਹੀ ਜੀਵਨ-ਰਾਹ) ਸਮਝਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਤੂੰ (ਲਾਲਚ ਦੇ ਹੜ੝ਹ ਵਿਚ) ਡ੝ੱਬ ਕੇ ਆਤਮਕ ਮੌਤੇ ਮਰ ਚ੝ਕਾ ਹੈਂ ।8।

ਪਦਅਰਥ:- ਤਾਮਸਿ-ਕ੝ਰੋਧ ਨਾਲ । ਜਲਿਓਹ੝-ਤੂੰ ਸੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈਂ । ਥਾਨ੝-ਹਿਰਦਾ-ਥਾਂ । ਭਰਿਸਟ੝-ਗੰਦਾ । ਘਰਿ ਘਰਿ-ਹਰੇਕ (ਜਜਮਾਨ ਦੇ) ਘਰ ਵਿਚ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਮੂਰਖ (ਪੰਡਿਤ!) ਤੂੰ (ਅੰਦਰੋਂ) ਕ੝ਰੋਧ ਨਾਲ ਸੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈਂ, ਤੇਰਾ ਹਿਰਦਾ-ਥਾਂ (ਲਾਲਚ ਨਾਲ) ਗੰਦਾ ਹੋਇਆ ਪਿਆ ਹੈ । ਹੇ ਮੂਰਖ! ਤੂੰ ਹਰੇਕ (ਜਜਮਾਨ ਦੇ) ਘਰ ਵਿਚ (ਮਾਇਕ ਦੱਛਣਾ ਵਾਸਤੇ ਤਾਂ) ਤ੝ਰਿਆ ਫਿਰਦਾ ਹੈਂ, ਪਰ ਪ੝ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਦੱਛਣਾ ਤੂੰ ਅਜੇ ਤਕ ਕਿਸੇ ਪਾਸੋਂ ਨਹੀਂ ਲਈ ।9।

ਪਦਅਰਥ:- ਪਰਪੰਚਿ-ਪਰਪੰਚ ਵਿਚ, ਮਾਇਆ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਵਿਚ । ਪਲਚਿ ਰਹਿਆ-ਤੂੰ ਫਸ ਰਿਹਾ ਹੈਂ, ਉਲਝ ਰਿਹਾ ਹੈਂ । ਸਚੈ-ਸੱਚੇ ਪ੝ਰਭੂ ਨੇ । ਖ੝ਆਇਓਹ੝-ਤੈਨੂੰ ਖ੝ੰਝਾਇਆ ਹੈ, ਤੈਨੂੰ ਕ੝ਰਾਹੇ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ । ਸਿਰਿ ਤੇਰੈ-ਤੇਰੇ ਸਿਰ ਉਤੇ, ਤੇਰੇ ਮੱਥੇ ਉਤੇ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਮੂਰਖ! ਤੂੰ ਸੰਸਾਰ (ਦੇ ਮੋਹ-ਜਾਲ) ਵਿਚ (ਇਤਨਾ) ਉਲਝ ਰਿਹਾ ਹੈਂ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਪਾਰਲੇ ਪਾਸੇ ਨਹੀਂ ਲੰਘ ਸਕਦਾ । ਹੇ ਮੂਰਖ! (ਤੇਰੇ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਅਨ੝ਸਾਰ) ਕਰਤਾਰ ਨੇ ਤੈਨੂੰ (ਉਸੇ) ਕ੝ਰਾਹੇ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ (ਜਿਧਰ ਤੇਰੀ ਰ੝ਚੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਤੇ) ਉਹਨਾਂ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠ ਦਾ ਲੇਖ ਤੇਰੇ ਮੱਥੇ ਉਤੇ (ਇਤਨਾ) ਉਕਰਿਆ ਪਿਆ ਹੈ (ਕਿ ਤੈਨੂੰ ਸਹੀ ਰਸਤੇ ਦੀ ਸੂਝ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ, ਪਰ ਤੂੰ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਮੱਤਾਂ ਦੇਂਦਾ ਫਿਰਦਾ ਹੈਂ) ।10।

ਪਦਅਰਥ:- ਭਵਜਲਿ-ਸੰਸਾਰ-ਸਮ੝ੰਦਰ ਵਿਚ । ਗਲਤਾਨ੝-ਇਤਨਾ ਮਸਤ ਕਿ ਹੋਰ ਕ੝ਝ ਸ੝ੱਝਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ । ਪਰਸਾਦੀ-ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ । ਝਕੋ-ਇਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਹੀ । ਜਾਣੈ-ਜੋ ਮਨ੝ੱਖ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਮੂਰਖ! ਤੂੰ ਮਾਇਆ (ਦੇ ਮੋਹ) ਵਿਚ ਇਤਨਾ ਮਸਤ ਹੈਂ ਕਿ ਤੈਨੂੰ ਹੋਰ ਕ੝ਝ ਸ੝ੱਝਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਤੂੰ ਸੰਸਾਰ-ਸਮ੝ੰਦਰ (ਦੀਆਂ ਮੋਹ ਦੀਆਂ ਲਹਰਾਂ) ਵਿਚ ਗੋਤੇ ਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈਂ (ਆਪਣੇ ਬਚਾਉ ਵਾਸਤੇ ਤੂੰ ਕੋਈ ਉੱਦਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ) ।

(ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ ਕੇ) ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਜੇਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਪਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਸੰਸਾਰ-ਸਮ੝ੰਦਰ ਤੋਂ ਇਕ ਪਲ ਵਿਚ ਪਾਰ ਲੰਘ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।11।

ਪਦਅਰਥ:- ਵਾਰੀ-ਮਨ੝ੱਖਾ ਜਨਮ ਦੀ ਵਾਰੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ । ਵਾਸਦੇਉ-ਪਰਮਾਤਮਾ । ਨ ਲਹਸਹਿ-ਤੂੰ ਲੱਭ ਨਹੀਂ ਸਕੇਂਗਾ । ਵਸਿ-ਕਾਬੂ ਵਿਚ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਮੂਰਖ (ਭਾਗਾਂ ਨਾਲ) ਮਨ੝ੱਖਾਂ ਜਨਮ (ਮਿਲਣ) ਦੀ ਵਾਰੀ ਆਈ ਸੀ, ਪਰ (ਇਸ ਅਮੋਲਕ ਜਨਮ ਵਿਚ ਭੀ) ਤੈਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਭ੝ੱਲਿਆ ਹੀ ਰਿਹਾ । ਹੇ ਮੂਰਖ! (ਜੇ ਖ੝ੰਝਿਆ ਹੀ ਰਿਹੋਂ ਤਾਂ) ਇਹ ਸਮਾਂ ਮ੝ੜ ਨਹੀਂ ਲੱਭ ਸਕੇਂਗਾ (ਤੇ ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਫਸਿਆ ਰਹਿ ਕੇ) ਤੂੰ ਜਮ ਦੇ ਵੱਸ ਪੈ ਜਾਹਿˆਗਾ (ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੇ ਗੇੜ ਵਿਚ ਜਾ ਪਝਂਗਾ) ।12।

ਪਦਅਰਥ:- ਨ ਝੂਰਹਿ-ਨਹੀਂ ਝ੝ਰੇਂਗਾ, ਹਾਹ੝ਕੇ ਨਹੀਂ ਲਝਂਗਾ । ਵਿਖਾ-ਵੇਖ ਖਾਂ, ਵੇਖ ਲੈ । ਨਿਗ੝ਰਾ-ਜਿਸ ਨੇ ਗ੝ਰੂ ਦਾ ਆਸਰਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਮੂਰਖ! ਤੂੰ ਪੂਰੇ ਗ੝ਰੂ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਧਾਰਨ ਕਰ ਕੇ ਵੇਖ ਲੈ, (ਮਾਇਆ ਆਦਿਕ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ) ਤੈਨੂੰ ਕਦੇ ਹਾਹ੝ਕੇ ਨਹੀਂ ਲੈਣੇ ਪੈਣਗੇ (ਕਿਉਂਕਿ ਮਾਇਆ-ਮੋਹ ਦਾ ਜਾਲ ਹੀ ਟ੝ੱਟ ਜਾਇਗਾ) ਪਰ ਜੇ ਪੂਰੇ ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਨਹੀਂ ਪਝਂਗਾ ਤਾਂ ਕੋਈ (ਰਸਮੀ) ਗ੝ਰੂ (ਇਹਨਾਂ ਹਾਹ੝ਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾ) ਨਹੀਂ (ਸਕਦਾ) ।

ਜੇਹੜਾ ਮਨ੝ੱਖ ਪੂਰੇ ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਦੱਸੇ ਰਸਤੇ ਉਤੇ ਨਹੀਂ ਤ੝ਰਦਾ, (ਕ੝ਰਾਹੇ ਪੈਣ ਕਰ ਕੇ) ਉਹ ਬਦਨਾਮੀ ਹੀ ਖੱਟਦਾ ਹੈ ।13।

ਪਦਅਰਥ:- ਵਰਜਿ ਰਖ੝-ਰੋਕ ਰੱਖ । ਧਾਵਤ-ਭਟਕਦੇ ਨੂੰ । ਤੇਰੈ ਅੰਤਰਿ-ਤੇਰੇ ਅੰਦਰ । ਨਿਧਾਨ੝-ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ (ਸ੝ਖਾਂ ਦਾ) । ਗ੝ਰਮਖਿ ਹੋਵਹਿ-ਜੇ ਤੂੰ ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਸਨਮ੝ਖ ਰਹੇਂ । ਜ੝ਗਾ ਜ੝ਗੰਤਰਿ-ਜ੝ਗਾ ਜ੝ਗ ਅੰਤਰਿ, ਅਨੇਕਾਂ ਜ੝ਗਾਂ ਤਕ, ਸਦਾ ਲਈ । ਖਾਹਿ ਪਇਆ-ਪਿਆ ਖਾਹਿˆਗਾ, ਖਾਂਦਾ ਰਹੇਂਗਾ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਮੂਰਖ! ਆਤਮਕ ਸ੝ਖ ਦਾ ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੇਰੇ ਅੰਦਰ ਵੱਸ ਰਿਹਾ ਹੈ (ਪਰ ਤੂੰ ਸ੝ਖ ਲੱਭਣ ਵਾਸਤੇ ਬਾਹਰ ਭਟਕਦਾ ਫਿਰਦਾ ਹੈਂ) ਬਾਹਰ ਭਟਕਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਰੋਕ ਕੇ ਰੱਖ । ਜੇ ਤੂੰ ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਦੱਸੇ ਰਸਤੇ ਉਤੇ ਤ੝ਰੇਂ ਤਾਂ (ਅੰਦਰ ਵੱਸਦੇ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਰਸ ਪੀਵੇਂਗਾ, ਸਦਾ ਲਈ ਇਹ ਨਾਮ-ਰਸ ਵਰਤਦਾ ਰਹੇਂਗਾ (ਕਦੇ ਮ੝ੱਕੇਗਾ ਨਹੀਂ) ।14।

ਪਦਅਰਥ:- ਗ੝ਨਹ-ਪਾਪ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਮੂਰਖ! ਪਰਮਾਤਮਾ (ਦੇ ਨਾਮ) ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਚਿੱਤ ਵਿਚ ਵਸਾ ਲੈ (ਤਦੋਂ ਹੀ ਉਸ ਨਾਲ ਮਿਲਾਪ ਹੋਵੇਗਾ), ਨਿਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪ੝ਰਭੂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ।

ਹੇ ਮੂਰਖ! ਗ੝ਰੂ ਦੇ ਚਰਨ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਟਿਕਾਈ ਰੱਖ, ਪਿਛਲੇ ਕੀਤੇ ਹੋਝ ਸਾਰੇ ਪਾਪ ਬਖ਼ਸ਼ੇ ਜਾਣਗੇ ।15।

ਪਦਅਰਥ:- ਬੂਝ੝-ਸਮਝ, ਜਾਚ ਸਿੱਖ । ਕਥਾ-ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ । ਮਨਮ੝ਖਿ-ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤ੝ਰਨ ਵਾਲੇ । ਤੇਤਾ-ਉਤਨਾ ਹੀ । ਮ੝ਕਤਿ-ਖ਼ਲਾਸੀ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਮੂਰਖ! ਜੇ ਤੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਨੀ ਸਿੱਖ ਲਝਂ ਤਾਂ ਤੈਨੂੰ ਸਦਾ ਆਤਮਕ ਅਨੰਦ ਮਿਲਿਆ ਰਹੇ । ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤ੝ਰਨ ਵਾਲੇ ਬੰਦੇ ਜਿਤਨਾ ਹੀ (ਪ੝ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਤੋਂ ਖ੝ੰਝ ਕੇ ਮਾਇਆ ਸੰਬੰਧੀ ਹੋਰ ਹੋਰ ਲੇਖੇ) ਪੜ੝ਹਦੇ ਹਨ, ਉਤਨੀ ਹੀ ਵਧੀਕ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਖੱਟਦੇ ਹਨ, ਤੇ ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾ (ਇਸ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਤੋਂ) ਖ਼ਲਾਸੀ ਨਹੀਂ ਹ੝ੰਦੀ ।16।

ਪਦਅਰਥ:- ਚਿਤਿ ਕਰਿ-ਚਿੱਤ ਵਿਚ ਵਸਾ ਲੈ । ਹਿਰਦੈ-ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ । ਰਵਿ ਰਹਿਆ-ਸਦਾ ਚੇਤੇ ਹੈ, ਸਦਾ ਮੌਜੂਦ ਹੈ । ਪਛਾਤਾ-ਪਛਾਣ ਲਿਆ, ਡੂੰਘੀ ਸਾਂਝ ਪਾ ਲਈ । ਬੂਝਿ-ਸਮਝ ਕੇ । ਨਿਰਗ੝ਣ-ਮਾਇਆ ਦੇ ਪ੝ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਨਿਰਲੇਪ । ਲਹਿਆ-ਲੱਭ ਲਿਆ । ਪਰਸਾਦੀ-ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਮੂਰਖ! ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਵਸਾਈ ਰੱਖ । ਜਿਨ੝ਹਾਂ ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਸਦਾ ਵੱਸਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ (ਜਿਨ੝ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੝ਰਭੂ ਸਦਾ ਯਾਦ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤਿ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ) ਗ੝ਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਜਿਨ੝ਹਾਂ (ਹੋਰ) ਬੰਦਿਆਂ ਨੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਪਾਈ, ਉਹਨਾਂ ਮਾਇਆ ਤੋਂ ਨਿਰਲੇਪ ਪ੝ਰਭੂ (ਦਾ ਅਸਲਾ) ਸਮਝ ਕੇ ਉਸ ਨਾਲ ਮਿਲਾਪ ਪ੝ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਿਆ ।17।

ਪਦਅਰਥ:- ਅਕਥ੝-ਜੋ ਬਿਆਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ । ਲੇਖਾ-ਕੀਤੇ ਮੰਦ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ {ਨੋਟ:- ਕਿਸੇ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਤੋਂ ਕਰਜ਼ਾ ਚ੝ੱਕ ਲਈਝ, ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਸਮਾ ਗ੝ਜ਼ਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਕਰਜ਼ੇ ਦਾ ਸੂਦ ਪੈ ਪੈ ਕੇ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਰਕਮ ਦਾ ਲੇਖਾ ਵਧਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਕਿਸੇ ਕੀਤੇ ਵਿਕਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਨ ਵਿਚ ਟਿਕੇ ਹੋਝ ਮੰਦੇ ਸੰਸਕਾਰ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲ ਹੋਰ ਹੋਰ ਪ੝ਰੇਰਦੇ ਹਨ । ਉਸ ਪ੝ਰੇਰਨਾ ਨਾਲ ਹੋਰ ਹੋਰ ਵਿਕਾਰ ਕਰੀ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ । ਇਸ ਤਰ੝ਹਾਂ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਲੇਖਾ ਵਧਦਾ ਚਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) । ਨਿਬੜਿਆ-ਮ੝ੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਅਰਥ:- ਹੇ ਪ੝ਰਭੂ! ਤੇਰੇ ਗ੝ਣਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ । ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਸਰੂਪ ਬਿਆਨ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੈ, ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ।

ਹੇ ਨਾਨਕ! ਜਿਨ੝ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਤਿਗ੝ਰੂ ਮਿਲ ਪਝ (ਉਹ ਨਿਰੀ ਮਾਇਆ ਦੇ ਲੇਖੇ ਲਿਖਣ ਪੜ੝ਹਨ ਦੇ ਥਾਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਤਰ੝ਹਾਂ) ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਮ੝ੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।18।

ਨੋਟ:- ਅੰਕ 1 ਦਾ ਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ 18 ਬੰਦਾਂ ਵਾਲੀ ਸਾਰੀ ਇਕੋ ਹੀ ਬਾਣੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਹੈ ‘ਪਟੀ’ । ਅੰਕ 2 ਦਾ ਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ‘ਪਟੀ’ ਨਾਮ ਦੀਆਂ ਇਹ ਦੋ ਬਾਣੀਆਂ ਹਨ । ਪਹਿਲੀ ਪਟੀ ਮਹਲੇ ਪਹਿਲੇ ਦੀ, ਦੂਜੀ ਪਟੀ ਮਹਲੇ ਤੀਜੇ ਦੀ ।